Mãn kinh là giai đoạn tự nhiên đánh dấu sự kết thúc chu kỳ sinh sản của người phụ nữ, thường diễn ra ở độ tuổi từ 48 đến 50 tại Việt Nam.

Trước khi bước vào mãn kinh, phụ nữ sẽ trải qua giai đoạn tiền mãn kinh với nhiều thay đổi về tâm sinh lý như bốc hỏa, mất ngủ, thay đổi cân nặng, giảm trí nhớ hay lo lắng, căng thẳng. Đây là thời kỳ đòi hỏi sự thấu hiểu và chăm sóc đặc biệt, không chỉ từ bản thân người phụ nữ mà còn từ gia đình và cộng đồng.

Hiện nay, Việt Nam có khoảng 13 triệu phụ nữ trong độ tuổi tiền mãn kinh và mãn kinh (từ 45 đến 69 tuổi). Phần lớn họ vẫn đang đóng góp tích cực cho xã hội, vừa chăm lo cho gia đình vừa tham gia lao động, sản xuất. Chính vì vậy, việc chăm sóc sức khỏe và nâng cao chất lượng cuộc sống cho nhóm phụ nữ này là nhiệm vụ quan trọng, góp phần xây dựng một cộng đồng khỏe mạnh và hạnh phúc.

“Y học lối sống” là cách tiếp cận toàn diện, hướng đến việc thay đổi hành vi và thói quen hàng ngày để tăng cường sức khỏe, phòng ngừa bệnh tật và cải thiện chất lượng cuộc sống.

Theo hướng dẫn của Bộ Y tế, có sáu thành tố chính của y học lối sống mà phụ nữ trong giai đoạn mãn kinh nên thực hành.

Thứ nhất, xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh, ưu tiên thực phẩm tươi, tự nhiên, nhiều rau xanh, trái cây, cá và ngũ cốc nguyên hạt; hạn chế đường, muối, thịt đỏ và thực phẩm chế biến sẵn.

Thứ hai, duy trì vận động thể lực đều đặn ít nhất 150 phút mỗi tuần bằng những hình thức phù hợp như đi bộ nhanh, đạp xe, yoga hoặc bơi lội để tăng cường sức khỏe tim mạch và xương khớp.

Thứ ba, chú trọng giấc ngủ đủ và chất lượng, ngủ 7-8 giờ mỗi đêm, hạn chế thức khuya và tránh sử dụng thiết bị điện tử trước khi ngủ.

Thứ tư, giữ tinh thần tích cực, quản lý căng thẳng bằng cách dành thời gian cho bản thân, thực hành thiền, hít thở sâu, trò chuyện với người thân hoặc bạn bè.

Thứ năm, tránh các chất có hại như thuốc lá, rượu bia, cà phê, nước ngọt có ga và thực phẩm siêu chế biến.

Cuối cùng, xây dựng mối quan hệ tích cực và nhận được sự hỗ trợ xã hội thông qua việc tham gia các câu lạc bộ sức khỏe, nhóm phụ nữ hay hoạt động thiện nguyện để giao lưu, sẻ chia và nâng cao tinh thần.

Một giai đoạn mãn kinh khỏe mạnh không chỉ dựa vào điều trị y khoa mà còn phụ thuộc vào sự chủ động thay đổi lối sống mỗi ngày. Ăn uống điều độ, tập luyện thường xuyên, ngủ đủ giấc, giữ tinh thần vui vẻ và hạn chế các yếu tố có hại là nền tảng giúp phụ nữ vượt qua giai đoạn này một cách nhẹ nhàng, tự tin và hạnh phúc hơn.

Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP.HCM