Ngay cả đối với những em bé khỏe mạnh cũng có thể mắc phải hiện tượng trào ngược dạ dày. Nếu là trào ngược sinh lý thì sẽ không nguy hiểm và giảm dần khi bé lớn hơn. Nhưng nếu hiện tượng trào ngược dạ dày ở trẻ sơ sinh là bệnh lý thì sẽ rất nguy hiểm. Các bậc phụ huynh cần đưa con đến bệnh viện càng sớm càng tốt để được bác sĩ chuyên khoa chẩn đoán và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp. 

Hiện tượng trào ngược dạ dày ở trẻ sơ sinh là gì?

Hiện tượng trào ngược dạ dày ở trẻ sơ sinh xảy ra khi thức ăn chảy ngược từ dạ dày lên thực quản, khiến bé bị trớ hoặc nôn ra. Theo đúng chu trình thức ăn sẽ từ miệng xuống thực quản đi qua tâm vị rồi vào dạ dày. Ngay tại tâm vị có một cơ vòng thực quản, đóng vai trò như van một chiều giúp ngăn trào ngược từ dạ dày lên thực quả. Tuy nhiên, với trẻ sơ sinh, cơ van tâm vị còn yếu và xốp. Vì vậy, khi trẻ bú không đúng tư thế, sữa và không khí trong dạ dày cùng dâng lên, qua tâm vị sẽ trào ngược lên thực quản và ra ngoài.

Hơn nữa, sau khi thức ăn xuống được dạ dày sẽ xuống ruột và đi qua một van nữa có tên là “môn vị”, chức năng giống như tâm vị. Ở trẻ sơ sinh, mặc dù tâm vị yếu nhưng môn vị lại rất phát triển. Do đó, thức ăn dễ bị ứ đọng lâu trong dạ dày, tạo khí bí gây ra hiện tượng trào ngược dạ dày ở trẻ em.

Ngoài ra, nguyên nhân trẻ sơ sinh bị trào ngược dạ dày một phần cũng do kết cấu dạ dày nằm ngang. Khi trẻ bú, nuốt hơi sau đó lại được đặt nằm trên mặt phẳng ngang hoặc nghiêng biên phải hay trái cũng dễ khiến trẻ bị nôn trớ ra ngoài. 

Trào ngược dạ dày ở trẻ sơ sinh có nguy hiểm không? 

Trào ngược dạ dày ở trẻ sơ sinh nguy hiểm hay không phụ thuộc vào đó là do sinh lý hay bệnh lý gây ra. Trào ngược dạ dày ở trẻ sơ sinh chỉ xảy ra sau khi bú và không gây ra triệu chứng nào khác, xuất hiện trong thời gian ngắn với tần suất ít thì là trào ngược sinh lý. Đây là hiện tượng bình thường nên các mẹ không cần quá lo lắng. 

Cụ thể, bé dưới 6 tháng tuổi, mặc dù bị nôn trớ nhưng vẫn bú, chơi đùa bình thường, lên cân tốt, không ho sốt… thì không có gì đáng lo ngại. Hiện tượng này sẽ giảm dần theo thời gian. 

Tuy nhiên, nếu hiện tượng trào ngược dạ dày xảy ra thường xuyên, kéo dài và gây ra một số triệu chứng lâm sàng như: 

• Tăng trưởng kém, bé không lên cân.
• Nôn mửa dữ dội, kèm theo co thắt cơ bụng.
• Nôn trớ ra chất lỏng màu xanh lá cây hoặc vàng, đôi khi đặc như bã cà phê và có máu.
• Bé không chịu bú, bỏ ăn uống. 
• Có máu trong phân của bé.
• Bé khó thở hoặc ho lâu, dai dẳng.
• Khó chịu, khóc quấy bất thường khi ăn hoặc ngay sau lúc ăn.
• Ợ nóng hoặc đau bụng.
• Bệnh viêm phổi tái phát nhiều lần. 

Đây là triệu chứng thể hiện trẻ bị trào ngược dạ dày do bệnh lý gây ra, làm cản trở quá trình phát triển thể chất. Nếu không được điều trị kịp thời sẽ để lại rất nhiều biến chứng nguy hiểm như: 

• Viêm thực quản: Trong trường hợp nặng nhất trẻ có thể bị barrett thực quản, có thể dẫn đến ung thư.
• Hệ hô hấp bị ảnh hưởng: Do bị ho, thở khò khè kéo dài và điều trị không đúng cách, sẽ khiến trẻ bị khàn tiếng hoặc hen suyễn.
• Ảnh hưởng đến tai, mũi, họng: Viêm tai, viêm xoang...
• Trẻ sụt cân, suy dinh dưỡng, chậm lớn, ảnh hưởng đến quá trình phát triển thể chất và trí tuệ sau này.

Cách chữa trào ngược dạ dày cho trẻ sơ sinh

Hiện tượng trào ngược dạ dày ở trẻ sơ sinh dù do sinh lý hay bệnh lý gây ra, các bậc phụ huynh cũng không nên chủ quan, cần tích cực chủ động chữa trị để giúp trẻ tránh gặp phải các biến chứng nguy hiểm. 

Trào ngược dạ dày sinh lý

Khi trẻ bị trào ngược dạ dày sinh lý thì sẽ tự khỏi theo thời gian. Nhưng cha mẹ cũng cần lưu ý để biết cách chăm sóc trẻ đúng cách, làm giảm các triệu chứng, giúp con yêu cảm thấy dễ chịu và thoải mái hơn. 

Khi trẻ bú sữa mẹ trực tiếp: Mẹ hãy cho con bú bên trái trước. Bởi khi mới bú lượng sữa trong dạ dày còn ít nên có thể nằm nghiêng bên phải. Sau đó, cho bé bú bên phải để bé được nằm nghiêng bên trái, như vậy sữa dễ dàng đi xuống, hạn chế tình trạng trào ngược dạ dày. 

Với trẻ bú bình: Mẹ không nên cho bé bú khi đang quấy khó vì có thể sẽ nuốt nhiều hơi, gây căng dạ dày. Khi nào trẻ vui vẻ, bình thường thì hãy cho bú, lúc này mẹ hãy đặt bình sao cho đầu núm vú của bình luôn đầy sữa. Khi trẻ bú xong thì bế trẻ lên theo tư thế thẳng, đồng thời giúp bé ợ hơi bằng cách đặt ngực bé áp vào một bên ngực mẹ, mặt bé kê lên vai mẹ rồi vỗ nhẹ lưng của bé. Sau đó mẹ có thể đặt cho bé nằm, nhưng nên nằm nghiêng phía bên trái và kê gối hơi cao. 

Bên cạnh đó, mẹ hãy chia nhỏ các bữa ăn, để hạn chế hiện tượng trào ngược dạ dày ở trẻ sơ sinh. Tuyệt đối không nên ép trẻ bú nhiều, ăn nhiều. Với những trẻ lớn hơn thì mẹ nên hạn chế các loại thức ăn và thức uống làm trầm trọng thêm sự trào ngược của trẻ như thực phẩm chứa nhiều chất béo, chiên hoặc cay, cacbonat và caffein.

Trào ngược dạ dày thực quản bệnh lý

Trào ngược dạ dày thực quản bệnh lý có diễn biến khá phức tạp. Cha mẹ nên đưa trẻ đi khám bác sĩ để tìm ra nguyên nhân và có cách điều trị. Việc chăm sóc cần làm theo hướng dẫn của bác sĩ điều trị. 

Thông thường, để biết trẻ bị trào ngược dạ dày do bệnh lý nào gây ra, bố mẹ cần phải cung cấp các triệu chứng mà trẻ đã gặp phải, điều này sẽ giúp bác sĩ đưa ra các chẩn đoán ban đầu. Sau đó, bố mẹ cần cung cấp thêm biểu đồ tăng trưởng và chế độ ăn uống của trẻ, để bác sĩ tiến hành làm các xét nghiệm, tìm ra nguyên nhân chính xác khiến trẻ bị trào ngược dạ dày. 

Một số xét nghiệm các bác sĩ sẽ tiến hành như: 

Dò PH: Việc này sẽ đánh giá mực acid dạ dày có trong thực quản để xác định chính xác trẻ có mắc bệnh trào ngược dạ dày hay không.

Nội soi: Xét nghiệm này cho phép bác sĩ nhìn trực tiếp vào thực quản, dạ dày và phần trên của ruột non, để chẩn đoán tình trạng của bé. 

Kiểm tra năng lực tiêu hóa của dạ dày: Bác sĩ sẽ dùng một camera đặc biệt để theo dõi hoạt động bên trong dạ dày.

Sau khi làm xong các xét nghiệm, bác sĩ sẽ sử dụng một vài loại thuốc thích hợp, giúp dạ dày của trẻ tạo ra ít axit và khí hơi hơn. Về bản chất các loại thuốc làm giảm khí ở đường ruột hoặc làm trung hòa axit dạ dày là an toàn. Tuy nhiên khi các triệu chứng không giảm bớt hoặc trẻ gặp phải biến chứng nào khác thì bác sĩ sẽ chỉ định phẫu thuật. Chỉ định phẫu thuật để điều trị trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ sơ sinh là rất hiếm. 

Hy vọng qua những thông tin ở trên đã giúp các bậc phụ huynh hiểu rõ hơn về hiện tượng trào ngược dạ dày ở trẻ sơ sinh. Từ đây, có các biện pháp phòng ngừa hiệu quả, giúp bé hạn chế gặp phải hiện tượng này, luôn khỏe mạnh và phát triển tốt.