Cơ quan An ninh điều tra TP.HCM vừa khởi tố vụ án Làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người, theo Điều 240 Bộ luật Hình sự; đồng thời điều tra, làm rõ trách nhiệm của tổ chức, cá nhân có liên quan việc BN1342, nam tiếp viên của Vietnam Airlines (VNA), mắc Covid-19 hôm 29/11.
Theo một số luật sư, ngoài sai phạm của nam tiếp viên tên D.T.H., đơn vị quản lý việc cách ly của VNA và cán bộ phụ trách công tác cách ly cũng có trách nhiệm khi để dịch bệnh lây lan.
Có dấu hiệu thiếu trách nhiệm
Luật sư Đặng Văn Cường, Trưởng văn phòng luật Chính Pháp, đánh giá đại dịch Covid-19 khiến nhiều quốc gia trên thế giới bị thiệt hại nặng nề về kinh tế, xã hội và con người. Do đó, các hành vi vi phạm quy định về phòng chống dịch bệnh, làm lây lan dịch bệnh ra cộng đồng rất nguy hiểm và cần phải xem xét xử lý hình sự người vi phạm.
Đối với trường hợp BN1342 (nam tiếp viên Vietnam Airlines tên D.T.H.), luật sư Cường cho rằng bệnh nhân đã tiếp xúc với nguồn lây bệnh nhưng giấu thông tin, gian dối trong việc khai báo y tế. Sau đó, nam tiếp viên hàng không không giữ khoảng cách an toàn, vẫn tiếp xúc với người nhiễm bệnh tại khu cách ly tập trung.
Khi trở về nhà, bệnh nhân còn tự ý tiếp xúc với người khác khiến một số người bị nhiễm bệnh và hàng trăm người bị cách ly. "Đây là hành vi rất nguy hiểm, gây thiệt hại nghiêm trọng đến đời sống, có nguy cơ làm bùng phát dịch bệnh trở lại", luật sư đánh giá.
Theo ông Cường, việc BN1342 vi phạm quy định về cách ly đã khiến nhiều cơ quan, ban ngành phải khởi động các biện pháp để phòng chống dịch bệnh. Nhiều cơ sở kinh doanh bị ảnh hưởng, không ít học sinh, sinh viên phải nghỉ học, gây thiệt hại lớn về tài sản cho nhiều tổ chức, cá nhân.
"Hành vi của nam bệnh nhân này rất đáng lên án và phải xử lý nghiêm theo quy định pháp luật", luật sư nêu quan điểm.
Cùng với việc phân tích sai phạm của BN1342, luật sư Cường còn cho rằng để xảy ra sự cố làm lây lan dịch bệnh, đơn vị cách ly của Vietnam Airlines và chính quyền địa phương cũng có trách nhiệm.
Theo luật sư, cách ly tập trung cần phải đảm bảo thời gian cách ly tối thiểu 14 ngày. Nếu cách ly chưa đủ 14 ngày, xét nghiệm chưa đủ 3 lần thì chưa đảm bảo an toàn. Ngoài ra, trong thời gian cách ly tập trung, người bắt buộc cách ly có sự tiếp xúc gần, tiếp xúc trực tiếp với người khác nhưng không đảm bảo an toàn, thì hành vi này vi phạm quy định về cách ly tập trung.
Trong vụ việc này, luật sư nhận định nam tiếp viên VNA vi phạm quy định về cách ly tập trung. Do vậy, cơ quan chức năng cần xem xét trách nhiệm của đơn vị quản lý cách ly và cán bộ phụ trách đơn vị này.
"Cần truy trách nhiệm pháp lý để xem xét xử lý kỷ luật, xử phạt hành chính, thậm chí có thể truy cứu trách nhiệm hình sự về hành vi thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng", luật sư nhìn nhận.
Cơ sở khởi tố vụ án hình sự
Có cùng quan điểm trên, luật sư Đặng Xuân Cường (Công ty Luật TAT Law Firm) cho rằng việc Công an TP.HCM khởi tố vụ án hình sự liên quan hành vi của BN1342 dựa trên Công văn số 45 ban hành ngày 30/3/2020 của Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao, hướng dẫn xét xử một số vụ án hình sự về phòng chống dịch bệnh Covid-19.
Theo luật sư, công văn hướng dẫn cụ thể việc xác định tội danh theo quy định của Bộ luật Hình sự. Theo đó, hành vi làm lây lan, lan truyền dịch bệnh Covid-19 cho người khác thì bị coi là trường hợp thực hiện Hành vi khác làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho người, quy định tại điểm c, Khoản 1 Điều 240 và bị xử lý về tội Làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm cho người.
Ông Cường nhấn mạnh trước đây, nhiều người dân hay bệnh nhân có hành vi vi phạm quy định về phòng chống dịch bệnh như: Trốn tránh cách ly, khai báo gian dối, không tuân thủ quy định về cách ly y tế nhưng chưa có ai bị xử lý hình sự.
"Tội danh ở Điều 240 Bộ luật Hình sự quy định về hành vi lây truyền, đối tượng ở đây chủ yếu là động vật, thực vật nên trước khi có Công văn số 45, cơ quan chức năng chưa có cơ sở để xử lý hình sự", luật sư nhấn mạnh.
Ông cho biết nam tiếp viên hàng không của VNA vi phạm vào thời điểm tháng 12, sau khi công văn ra đời nên các cơ quan tố tụng có đủ cơ sở để khởi tố vụ án hình sự theo Điều 240 Bộ luật Hình sự 2015. Khung hình phạt dành cho tội danh này gồm phạt tiền 50-200 triệu đồng, phạt tù 1-12 năm.
Cũng theo luật sư, Công văn số 45 còn quy định đối với người chưa bị xác định mắc Covid-19 nhưng không tuân thủ quy định cách ly hoặc từ chối, trốn tránh việc áp dụng biện pháp cách ly, cưỡng chế cách ly; gây thiệt hại từ 100 triệu đồng trở lên do phát sinh chi phí phòng, chống dịch bệnh thì bị xử lý về tội Vi phạm quy định về an toàn ở nơi đông người, theo Điều 295 Bộ luật Hình sự.
Mức phạt đối với tội danh này gồm phạt tiền 20-100 triệu đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù 1-12 năm.
Từ 28/11, TP.HCM ghi nhận 4 ca nhiễm Covid-19 là các bệnh nhân: 1342, 1347, 1348, 1349. 3 trong 4 bệnh nhân này đều có chung nguồn lây nhiễm F0 là BN 1342. Bộ Y tế cho rằng hành vi của BN1342 vi phạm nghiêm trọng khi cách ly tập trung cũng như tại nhà và trở thành nguồn lây bệnh ra cộng đồng.
Sáng 3/12, Công an TP.HCM công bố quyết định khởi tố vụ án lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người liên quan đến BN1342.
Tại buổi họp của Ban chỉ đạo phòng chống dịch Covid-19 của TP.HCM diễn ra chiều 3/12, Chủ tịch Nguyễn Thành Phong đánh giá trường hợp của nam tiếp viên Vietnam Airlines là thiếu trách nhiệm với cộng đồng. Ông Phong đề nghị khởi tố bị can đối với BN1342.
