Bác sĩ Nguyễn Hoàng Anh, Khoa dinh dưỡng Nhi Bệnh viện Hoàng gia Wocester (Vương quốc Anh) cho biết trong hướng dẫn thực hành ăn dặm cho cha mẹ, các chuyên gia dinh dưỡng Anh rất chú trọng trong việc giáo dục cha mẹ hiểu "ngôn ngữ ăn uống của trẻ".

Nếu bỏ ra yếu tố bệnh lý như viêm vùng răng miệng, khó nuốt và chậm vận động, một số biểu hiện của trẻ trong lúc ăn có thể mang nhiều thông điệp cho cha mẹ biết về những gì bé đang "mắc phải", cần sự hỗ trợ và tôn trọng của cha mẹ.

Theo đó, một số hành vi ngôn ngữ được Giáo sư Chator và Ganiban ghi nhận bao gồm:

Trẻ cắn hoặc ăn vài miếng rồi dừng

Theo bác sĩ Nguyễn Hoàng Anh, với biểu hiện này, ngôn ngữ của trẻ có thể là: Con không hứng thú với loại thức ăn này. Nguyên nhân có thể do cấu trúc thức ăn không phù hợp hoặc trẻ không thích loại thức ăn đó. 

Tiền sử cha mẹ kén ăn cũng có thể di truyền cho con. Để cải thiện, cha mẹ nên cho con nhiều lựa chọn thực phẩm. Cha mẹ cũng cần tập mẫu cho trẻ ăn theo.

"Khi trẻ 3 tuổi thì cho ngồi vào bàn ăn cùng gia đình để trẻ có thể nhìn mọi thành viên ăn để tự điều chỉnh", bác sĩ Hoàng Anh thông tin. 

Trẻ không tập trung vào thức ăn mà lo ra

Trẻ có biểu hiện đòi trèo ra ghế hoặc đòi bế đi rong. Hoặc trẻ thường thích xem cái này cái kia. Có ăn nhưng ít và dễ chuyển sang cái khác. Nhiều cha mẹ cho là bé thiếu tập trung.

Biểu hiện này cho thấy trẻ không biết là đang ăn hay chơi. Có thể ăn là một phần của trò chơi. Trẻ từ 8 - 18 tháng tuổi sẽ có xu hướng giao tiếp theo cách này.

Để khắc phục, bác sĩ Hoàng Anh cho biết: "Bắt trẻ ngồi 1 chỗ là chuyện không thể làm được. Nếu trẻ muốn chơi thì bạn có thể chơi với trẻ khi ăn. Tìm trò chơi có thể bỏ được dễ dàng về sau. Đồ chơi điện tử, điện thoại, ipad, máy tính, TV và đi rong là cái mà không thể bỏ được dễ dàng về sau, do đó, cha mẹ nên tránh.

Con thú, con siêu nhân, khay đá, cái vòng, cái bánh xe lăn qua lăn lại có tiếng kêu do cơ học,... đó là những cái dễ bỏ về sau. Nguyên tắc chọn là không có điện tử và đèn nháy lấp lánh. Có thể vừa chơi vừa đút bé ăn. Nhưng khi đút bé ăn mẹ nên hướng việc ăn là để con có năng lượng chơi tiếp. Làm điều này sẽ làm trẻ không bị mất tập trung hoặc ăn vô thức".

Trẻ đột nhiên không ăn mà không có lý do cụ thể nào

Theo đó, cha mẹ nên hiểu rằng: Trẻ cảm thấy việc ăn là nhàm chán (điều này rất dễ xảy ra ở tâm lý trẻ nhỏ). Trong trường hợp này, cha mẹ nên thay đổi thời gian cho trẻ ăn. Ngoài ra, nên giới thiệu món ăn khác với cách mọi bữa trẻ thường ăn. 

Ví dụ: Mọi ngày cha mẹ thường cho trẻ ăn cơm. Bữa ăn tiếp theo có thể cho con ăn mì thay thế. 

Nguyên nhân thứ hai khiến trẻ đột nhiên không ăn có thể do trẻ bất an suy nghĩ về chuyện gì đó, dẫn đến cảm giác no. Bác sĩ Hoàng Anh giải thích nhiều cha mẹ dễ bỏ qua vì nghĩ trẻ quá nhỏ để suy nghĩ vẩn vơ. Nhưng khoa học chứng minh các hình ảnh đi qua và lưu lại ở não trẻ lớn nhiều lần so với người lớn.

Để cải thiện, cha mẹ cũng có thể áp dụng biện pháp thay đổi giờ ăn. Trẻ nhỏ thì giới thiệu món ăn theo cách khác. Trẻ lớn có thể hỏi con nguyên nhân.

Trẻ không bao giờ đói

Với biểu hiện này, trẻ có thể ngầm nói cho cha mẹ hai thông điệp cơ bản:

Thứ nhất, trẻ không muốn kết thúc giờ chơi quá sớm. Giải pháp là thay vì để trẻ tự chơi, cha mẹ hãy tạo trò chơi trong khoảng 1 tiếng trước giờ ăn. 

"Việc này sẽ gặp vài khó khăn ban đầu là trẻ chả bao giờ muốn kết thúc và sẽ không ăn. Nhưng, hành động bạn ngưng và tạo 1 cảm giác "mất hứng cần thiết" là điều quyết định thành công cho bữa ăn kế tiếp", bác sĩ Hoàng Anh lý giải. 

Thứ hai, trẻ no vì ăn vặt không hợp lý. Vì thế, cha mẹ không nên cho trẻ ăn vặt.  Khi năng lượng sử dụng đúng bữa thì dĩ nhiên bé sẽ đói và ăn bình thường.

Trẻ ngậm thức ăn trong miệng, không hứng thú nhai

Độ tuổi cha mẹ có thể can thiệp là từ 12 tháng. Dưới 1 tuổi nên tư vấn chuyên gia dinh dưỡng để có giải pháp chuyên biệt.

Biểu hiện của trẻ: Duy trì "độ cứng đầu" khi ngậm và khi mẹ bảo trẻ nhai thì trẻ nhai vài cái rồi lại ngậm (biểu hiện cấp 1). Nếu mẹ cố đút thêm thì trẻ há miệng bảo còn thức ăn (biểu hiện cấp 3) hoặc nhè (biểu hiện cấp 2).

Bác sĩ Hoàng Anh cho biết hành động này của trẻ mang ý nghĩa:

- Trẻ muốn kéo dài bữa ăn vì trẻ đang biếng ăn nếu có cả biểu hiện cấp 1 và 2 hoặc 3.

- Trẻ muốn kéo dài bữa ăn, nhưng trẻ chưa biếng ăn, nhưng có khuynh hướng kén chọn lượng ăn khi trẻ chỉ có biểu hiện cấp 1 hoặc cấp 2.

Trẻ có biểu hiện cấp 1 và cấp 2 hoặc cấp 3:

- Khi cha mẹ bảo trẻ 2 lần để nhai mà trẻ vẫn duy trì biểu hiện cấp 1. Bạn hãy bảo trẻ nhả ra, không nhai nữa. Bạn đút bé muỗng thứ 2.

- Khi bạn bảo trẻ 2 lần để nhai mà trẻ vẫn duy trì biểu hiện cấp 1, bé chủ động có biểu hiện cấp 2 hoặc 3, bạn vẫn nên nhắc bé nhả thức ăn ra. Và đút trẻ bằng thìa nhỏ hơn. Cho trẻ thấy thìa nhỏ hơn sẽ bị thiệt. Chọn thìa sâu để lượng ăn 2 thìa là giống nhau, nhưng hình thái muỗng là khác nhau.

"Ngôn ngữ trẻ con trong bữa ăn rất khó hiểu và phức tạp. Cha mẹ nên nắm vững phương pháp để hiểu nhiều hơn về hành vi của trẻ, tạo môi trường thuận lợi và vui vẻ để đáp lại những ngôn ngữ đó của trẻ và hơn hết là đủ quyết tâm thực hiện mỗi ngày, mỗi tuần, thậm chí mỗi tháng", bác sĩ hoàng Anh chia sẻ.