Tiền mãn kinh là giai đoạn thường xảy ra ở những phụ nữ trung niên tuổi từ 45 đến 50. Các triệu chứng như bốc hỏa, rối loạn kinh nguyệt… khiến phụ nữ thời kỳ này vô cùng khó chịu. Dưới đây là những bài thuốc y học cổ truyền điều trị cho những phụ nữ tiền mãn kinh.

Thế nào là tiền mãn kinh?

Tiền mãn kinh là giai đoạn trước thời kỳ mãn kinh của người phụ nữ, thường diễn ra ở độ tuổi 45 đến 50. Thời kỳ tiền mãn kinh có thể kéo dài từ 2 đến 5 năm tùy theo cơ thể mỗi người.

Theo y học hiện đại, nguyên nhân do những thay đổi về nồng độ nội tiết tố (estrogen và progesteron) được sản sinh ra tại buồng trứng. Thời kỳ này, buồng trứng bắt đầu suy giảm hoạt động, làm giảm nồng độ nội tiết tố khiến kinh nguyệt rối loạn cùng các triệu chứng như bốc hỏa, khó ngủ…

Theo y học cổ truyền, tạng thận chủ về sinh dục và đối với người phụ nữ khoảng 49 tuổi là thời kỳ thiên quý suy, chức năng tạng thận suy giảm, hai mạch Xung Nhâm hư suy.

- Thận âm hư: Nguyên nhân có thể do cơ thể vốn âm hư huyết thiếu hoặc do sinh hoạt tình dục không điều độ khiến tinh huyết hư tổn.

- Thận dương hư: Ở phụ nữ vốn suy yếu, thận dương hư suy sớm gây tiền mãn kinh. Hoặc do sinh hoạt tình dục không điều độ khiến thận khí tổn thương, mệnh môn hỏa suy mà sinh chứng tiền mãn kinh.

Triệu chứng tiền mãn kinh

Trong thời kỳ tiền mãn kinh, phụ nữ có thể gặp các triệu chứng sau:

- Bốc hỏa: Đây là triệu chứng điển hình và rất hay gặp. Phụ nữ tiền mãn kinh có những lúc tự nhiên thấy trong người nóng bừng bừng, mặt đỏ bừng, cáu giận vô cớ.

- Rối loạn kinh nguyệt: Kinh nguyệt thất thường, không đúng chu kỳ, lúc đến sớm lúc đến muộn. Thời gian mỗi kỳ kinh cũng thay đổi, có khi có rong kinh rong huyết. Thậm chí có những phụ nữ mất kinh một thời gian rồi lại có kinh nguyệt.

- Khó ngủ: Những cơn nóng khiến phụ nữ đổ mồ hôi vào ban đêm trong khi ngủ, có thể thấy mệt mỏi hơn vào ban ngày.

- Thay đổi tâm trạng: Dễ cáu gắt, dễ khóc, dễ xúc động là những gì phụ nữ tiền mãn kinh có thể gặp phải.

Các bài thuốc y học cổ truyền cho phụ nữ tiền mãn kinh

Trong y học cổ truyền, tạng thận là cơ quan chủ đạo về sinh dục con người. Do đó, thời kỳ tiền mãn kinh được phân loại như sau:

Thận âm hư:

Âm hư nội nhiệt: Biểu hiện với các triệu chứng đau đầu, hoa mắt chóng mặt, nóng trong người, rối loạn kinh nguyệt, miệng khô, đại tiện táo, tiểu vàng, lưỡi đỏ ít rêu, mạch tế sác. Khi điều trị cần bổ thận âm. Do đó, dùng bài thuốc “Lục vị tri bá” gia giảm, gồm:

Thục địa 16g              Phục linh 08g             Trạch tả  08g           Đan bì 08g

Hoài sơn 12g             Hoàng bá  08g            Tri mẫu   08g           Mẫu lệ 20g

Sơn thù   08g             Long cốt   16g

Âm hư dương xung: Triệu chứng điển hình là dễ cáu gắt, có cơn bốc hỏa, rối loạn kinh nguyệt, đau tức ngực sườn, chóng mặt, hoa mắt, mất ngủ, lưỡi đỏ rêu vàng, mạch huyền sác. Khi điều trị cần bổ thận, bình can, tiềm dương nên dùng bài thuốc “Lục vị kỷ cúc” gia giảm.

Thục địa 16g              Hoài sơn 12g           Sơn thù 08g               Phục linh 08g

Trạch tả 08g              Đan bì  08g             Kỷ tử 12g                  Cúc hoa 12g

Sài hồ  12g                Câu đằng 10g          Bạch thược 12g          Dạ giao đằng 12g

Toan táo nhân 12g      Bá tử nhân 12g

Thận dương hư: Biểu hiện kinh nguyệt đến sớm hoặc ra nhiều, chân tay lạnh, sợ lạnh, tiểu trong dài, người mệt mỏi, chất lưỡi nhạt, rêu lưỡi trắng, mạch trầm tế. Khi điều trị cần bổ thận dương nên dùng bài thuốc “ Bát vị” gia giảm

Thục địa 16g               Hoài sơn 12g              Sơn thù  08g             Phục linh 08g

Trạch tả  08g              Đan bì 08g                 Phụ tử 04g                Nhục quế 04g

Đẳng sâm 12g            Bạch truật 08g            A giao 12g                Đương quy 12g

Bác sĩ Mai Ánh Điệp

Bệnh viện Đa khoa Y học Cổ truyền Hà Nội