Bạn đọc Trần P.Q. (nam, 45 tuổi; quận 5, TP HCM) hỏi: Đợt khám sức khỏe vừa rồi tôi phát hiện men gan của mình tăng hơi cao; bác sĩ dặn về đừng nhậu nhiều, vài tháng sau kiểm tra lại, chưa phải dùng thuốc.
Nhưng tôi thấy bản thân không phải là người có thói quen uống quá nhiều bia rượu (có uống nhưng lượng vừa phải và cũng điều độ, tuần vài bữa lai rai thôi, không phải "hũ chìm"). Có những nguyên nhân nào có thể khiến men gan của tôi bị cao? Tôi nghe nói những trường hợp chưa nặng như tôi có thể điều chỉnh bằng ăn uống, có đúng không?
Lương y Đinh Công Bảy, Tổng Thư ký Hội Dược liệu TP HCM, trả lời:
Tình trạng tăng men gan có thể do nhiều nguyên nhân: suy giảm chức năng gan do nhiễm viêm gan siêu vi A, B, C…; nhiễm độc trường diễn (bao gồm thói quen uống rượu bia lâu năm); sử dụng thuốc, nhất là dùng thuốc không đúng; ăn phải thức ăn có độc tố (nấm độc, vi sinh vật có hại); viêm gan do rượu….
Trường hợp của bạn, bác sĩ đã có lời khuyên nên đi kiểm tra lại sau vài tháng thì bạn nên tuân thủ điều này, bởi vì rất có thể bạn chỉ tạm thời tăng men gan do uống thuốc trị bệnh nào đó hay do nhiều bữa nhậu liên tiếp. Trong thời gian đó, đúng là bạn nên cẩn thận hơn cách ăn uống của mình, bớt sử dụng bia rượu để men gan có cơ hội phục hồi lại mức khỏe mạnh.
Đầu tiên là các thực phẩm nên tránh: nhóm thực phẩm nhiều gia vị, nhất là vị cay như tiêu, ớt, hành, tỏi, cà ri, gừng, mù tạt…; các món ăn chiên xào, nhiều dầu mỡ khó tiêu; các món có nhiều tính nóng, chua, cay, mặn; các thực phẩm nhiều độc tố như măng tre, khoai mì, cà chua xanh, khoai tây mọc mầm… Khi có biểu hiện bụng trướng, nên ngưng dùng sữa và đường.
Bạn nên tăng cường thêm các thực phẩm có tính năng hỗ trợ gan. Đó là các thực phẩm có chứa chất đắng (alkaloid). Các món tốt hàng đầu có thể kể đến là nhóm thực vật, rau vị đắng như atiso, khổ qua, rau đắng, rau má… Bạn có thể chế biến thành món canh, món rau dùng trong bữa cơm hay uống làm nước giải khát, men gan sẽ hạ rất tốt.
Về nhóm thực phẩm động vật, món ăn có vị đắng dễ tìm nhất chính là gan động vật (gan gà, gan heo, gan bò, gan vịt, gan cá thu…), bạn có thể lựa chọn theo sở thích và thỉnh thoảng bổ sung.
Các loài cá chứa nhiều Omega-3 cũng tốt cho gan, đó là nhóm cá dầu (molly fish), hay có thể nhận biết đơn giản là chúng là các loại cá biển có chứa nhiều mỡ trong phần đầu. Khác với mỡ các động vật khác, mỡ cá không làm bạn khó tiêu.
