Kịch bản tươi sáng và thảm khốc đại dịch corona

Chỉ hai tháng sau khi xuất hiện lần đầu ở thành phố Vũ Hán, bệnh viêm phổi do chủng mới của virus corona đã lây lan toàn bộ 31 tỉnh thành của Trung Quốc cùng 26 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới.

Tính đến ngày 9/2, có hơn 37.000 trường hợp dương tính với nCoV và 813 bệnh nhân đã tử vong. Con số này đã vượt xa đợt đại dịch SARS năm 2003.

Trong cuộc chạy đua tìm ra vaccine và phương pháp điều trị đặc hiệu, nhiều chuyên gia đã dự đoán quy mô lây nhiễm của căn bệnh cho đến khi dịch kết thúc. 

Song để đưa ra con số chính xác nhất, giới khoa học cần có thêm thông tin về độc lực, mức độ lây lan của virus và khả năng truyền bệnh của những người mắc nCoV nhưng không có biểu hiện gì.

Tổng hợp dữ liệu tình đến thời điểm hiện tại, các nhà khoa học đã phác thảo hai kịch bản về quy mô phát triển của bệnh dịch. 

Trường hợp lạc quan nhất chính là bệnh viêm phổi do chủng mới của virus corona chủ yếu bùng phát tại Trung Quốc và có thể ngăn chặn ở quy mô toàn cầu. Hiện, 99% trường hợp dương tính được ghi nhận ở đại lục. 

Nếu không quốc gia nào khác có hiện tượng "truyền bệnh bền vững" và Trung Quốc thực hiện công tác dập dịch bài bản, nguy cơ lây lan của nCoV sẽ giảm dần. Căn bệnh được diệt trừ hoàn toàn. Điều này từng xảy ra với vụ dịch SARS năm 2003. Số ca dương tính SARS-CoV cuối cùng được ghi nhận là dưới 9.000.

Đây là viễn cảnh tươi sáng mà Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) kỳ vọng. Trong một cuộc họp báo, Tổng giám đốc Tedros Adhanom Ghebreyesus kêu gọi các nước hiệp lực tái thực hiện phương pháp đã giúp đẩy lùi căn bệnh Ebola: dập dịch từ nguồn và giữ cho bệnh không lan rộng ở các quốc gia khác. 

Nhà dịch tễ học Marion Koopmans, Trung tâm y tế Erasmus nhận định, miễn các trường hợp đầu tiên được phát hiện và cách ly sớm, việc kiểm soát virus là không khó. 

Bà cũng cho biết, có thể nCoV sẽ suy yếu khi thời tiết ấm lên. Bệnh cảm cúm thường chỉ lây lan trong những tháng mùa đông tại miền bắc và miền nam Trung Quốc. Như vậy, tình hình sẽ được cải thiện trong vài tháng tới.

Song, tỷ lệ thành công một phần phụ thuộc vào mức độ truyền bệnh của những người dương tính nhưng không có triệu chứng. Đây là các đối tượng khó sàng lọc và cách ly. 

Trong khi đó, dựa trên những gì quan sát được, nhiều nhà nghiên cứu cho rằng đã quá muộn để kiểm soát được virus. Một khi căn bệnh tiếp tục lây lan ở Trung Quốc, nguy cơ bùng phát mạnh mẽ hơn nữa ở các nước bên ngoài lãnh thổ đại lục là có thể xảy ra. 

Nếu nCoV lan đến tất cả các nước trên thế giới, nó sẽ trở thành đại dịch. Đây là kịch bản thứ hai, có phần ảm đạm. Thế giới đứng trước hàng loạt câu hỏi như: Bao nhiêu người sẽ nhiễm bệnh? Trong số đó, bao nhiều trường hợp chuyển nặng hoặc tử vong?

Các ca bệnh nặng tạo áp lực đối với hệ thống chăm sóc sức khỏe. Nhiều cơ sở y tế ở Vũ Hán đối mặt với tình trạng quá tải kể từ đầu tháng một năm nay, dẫn đến sự hoảng loạn và làm gián đoạn cuộc sống của người dân. 

Đại dịch cũng sẽ buộc chính phủ các quốc gia áp đặt lệnh hạn chế du lịch và thông thương một cách mạnh mẽ hơn, ảnh hưởng đến nền kinh tế toàn cầu.

Đến nay, tỷ lệ tử vong của bệnh viêm phổi corona là khoảng 2%. Một số báo cáo cho biết, 20% ca bệnh ở mức nghiêm trọng. Tuy nhiên, thống kê của chính phủ có thể đã bỏ qua hàng chục nghìn bệnh nhân biểu hiện nhẹ hoặc không tìm đến cơ sở y tế, thậm chí không biết bản thân mắc nCoV. Vì vậy, những gì vừa diễn ra trong hai tháng trở lại đây có thể chỉ là "phần nổi của một tảng băng chìm rất lớn", theo nhận định của ông Marc Lipsitch, nhà dịch tễ học tại Trường Y tế Công cộng Harvard. 

Nếu thực sự trở thành đại dịch, sau khi lây xa và lan rộng, 2019-nCoV có thể trở nên đặc hữu trong quần thể người, giống như bốn loại virus corona khác. 

Hiện, mức độ nghiêm trọng và tỷ lệ tử vong của viêm phổi nCoV vẫn là ẩn số. Cúm lợn (H1N1) năm 2009 từng được coi là một đại dịch. Nhiều người có thái độ tiêu cực cho rằng bệnh sẽ gây ra cái chết cho hàng nghìn người trên thế giới. Phải mất nhiều tháng để xác định, tỷ lệ tử vong của H1N1 chỉ là 1/10.000 bệnh nhân.