Khi nhắc đến liệu pháp trị liệu bằng nước lạnh, hầu hết mọi người đều chưa quen với nó. Nhưng trên thực tế, liệu pháp này đã có lịch sử lâu đời, bắt nguồn từ năm 3500 TCN. Tác dụng chữa bệnh của nước lạnh đã được đề cập trong Edwin Smith Papyrus, chuyên luận phẫu thuật đầu tiên trong lịch sử loài người.

Đến năm 400 TCN, Hippocrates đã ghi lại việc sử dụng nước lạnh để giảm đau và giảm mệt mỏi. Sau đó, sự quan tâm nảy sinh khi ngày càng có nhiều bằng chứng khoa học cho thấy liệu pháp nước lạnh có thể có tiềm năng tăng cường sức khỏe tổng thể.

Người tiên phong của liệu pháp nước lạnh là Vincent Priessnitz (1799–1851). Vào đầu thế kỷ 19, ông đã có những đóng góp đáng kể cho sự hiểu biết và ứng dụng liệu pháp nước lạnh và tạo ra phòng khám thủy trị liệu đầu tiên, sử dụng vòi sen và chườm đá bằng nước lạnh. Phương pháp kích thích quá trình chữa bệnh tự nhiên của cơ thể, khiến nhiều người nhận thức được lợi ích sức khỏe của liệu pháp trị liệu bằng nước lạnh.

Ảnh minh họa

Các loại trị liệu bằng nước lạnh

Uống nước lạnh

Uống nước lạnh có thể thúc đẩy quá trình trao đổi chất trong thời gian ngắn, tăng cường sinh nhiệt, hỗ trợ giảm cân, hạ huyết áp và thúc đẩy quá trình hydrat hóa.

Chườm đá nước lạnh

Chườm đá bằng nước lạnh là việc chườm quần áo hoặc băng ướt và lạnh lên các bộ phận cơ thể cụ thể trong một khoảng thời gian để đạt được hiệu quả làm mát cục bộ. Phương thức này thường được sử dụng để giảm viêm, sưng và đau ở các khớp hoặc cơ cụ thể.

Tắm nước lạnh

Theo nghĩa đen, cơ thể tiếp xúc với nước lạnh trong một khoảng thời gian ngắn khi tắm thường xuyên, với nhiệt độ trong khoảng 10-20°C. Hình thức trị liệu bằng nước lạnh này phổ biến và dễ tiếp cận hơn, kích thích co mạch, tăng sự tỉnh táo và có thể kích hoạt phản ứng căng thẳng thích ứng của cơ thể.

Ngâm trong nước lạnh (CWI)

Ngâm nước lạnh bao gồm việc ngâm cơ thể trong nước lạnh, thường dưới 15°C, trong một khoảng thời gian. Cách tiếp cận này kích hoạt một loạt phản ứng sinh lý giúp cơ bắp phục hồi sau tổn thương do tập thể dục, giảm viêm và thúc đẩy lưu thông máu.

Tắm đá

Tương tự như ngâm nước lạnh nhưng cho đá viên vào và nhiệt độ thấp hơn, khoảng 0-15°C (tùy thuộc vào lượng đá viên thêm vào). Các vận động viên và những người muốn phục hồi cơ nhanh chóng thường sử dụng nước đá để giảm đau nhức và viêm cơ sau khi tập luyện vất vả.

Bơi nước lạnh hay bơi mùa đông

Nhiệt độ nước dưới 15°C, thậm chí gần 0 độ. Trong quá trình bơi lội vào mùa đông, người bơi thường cảm nhận được lượng endorphin tăng vọt, lưu thông máu tăng lên và cảm giác sảng khoái. Bơi lội thường xuyên vào mùa đông có tiềm năng mang lại lợi ích cho tim mạch và tăng cường khả năng thích ứng với cái lạnh của cơ thể.

Lợi ích của liệu pháp nước lạnh

Giảm nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến chuyển hóa tim mạch

Nhiều nghiên cứu chứng minh lợi ích của liệu pháp nước lạnh đối với các yếu tố nguy cơ tim mạch và chuyển hóa. Một nghiên cứu có kiểm soát cho thấy khi nam thanh niên ngâm mình trong nước lạnh ở nhiệt độ 14°C trong một giờ, tỷ lệ trao đổi chất cơ bản của họ tăng 350%, trong khi nhịp tim, huyết áp tâm thu, huyết áp tâm trương và các dữ liệu liên quan đến sức khỏe tim mạch khác giảm đi 4%. lần lượt là 5%, 7% và 8%.

Ngoài việc tắm nước lạnh, bơi lội mùa đông còn có thể cải thiện quá trình trao đổi chất của tim mạch. Các nhà nghiên cứu đã đánh giá lipid máu và các yếu tố sức khỏe tim mạch khác ở 34 vận động viên bơi lội mùa đông ở độ tuổi 48-68 và nhận thấy: chất béo trung tính, tỷ lệ apolipoprotein (Apo) B/ApoA-1, chỉ số khối cơ thể và nồng độ homocysteine ​​đều giảm. Trên thực tế, có rất nhiều nghiên cứu về bơi lội mùa đông và chỉ số sức khỏe, và hầu hết đều chỉ ra những lợi ích sức khỏe đáng kinh ngạc của việc này.

Ảnh minh họa

Cải thiện sự tỉnh táo, tập trung và tâm trạng

Theo phân tích, nước lạnh sẽ kích thích sản xuất chất dẫn truyền thần kinh norepinephrine, norepinephrine được giải phóng sẽ làm tăng thêm hoạt động của não và thúc đẩy tính dẻo dai của thần kinh, đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện sự tỉnh táo, tập trung và tâm trạng,...

Cải thiện hệ thống miễn dịch

Bằng chứng nghiên cứu hiện tại cho thấy liệu pháp nước lạnh có thể tăng cường sức đề kháng bằng cách cải thiện hệ thống miễn dịch và đóng vai trò ngăn ngừa hoặc giảm thiểu nhiễm trùng.

Cụ thể, các nhà nghiên cứu sử dụng CWI trong 6 tuần để kích hoạt hệ thống miễn dịch của vận động viên trẻ, bao gồm: nồng độ interleukin-6 (IL-6) trong huyết tương, tổng số tế bào lympho T (CD3), tế bào T trợ giúp (Tăng số lượng CD4) , tế bào ức chế T (CD8) và tế bào lympho T và B được kích hoạt (HLA-DR).

Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu cũng cảnh báo rằng sự khác biệt về khả năng thích nghi với nước lạnh, nhiệt độ, thời gian điều trị và phản ứng sinh lý của từng cá nhân đều sẽ ảnh hưởng đến kết quả. Có báo cáo cho rằng việc tiếp xúc với liệu pháp nước lạnh trong thời gian ngắn có thể cải thiện hệ thống miễn dịch, nhưng việc tiếp xúc nhiều lần hoặc quá mức với nước lạnh có thể vượt quá mức độ hồi phục tối ưu nhưng gây căng thẳng sinh lý và làm suy giảm chức năng miễn dịch.

Được sử dụng rộng rãi trong các bệnh viêm khớp

Liệu pháp nước lạnh đã được sử dụng rộng rãi để điều trị các bệnh viêm khớp, chẳng hạn như viêm khớp dạng thấp (RA), nhưng bằng chứng khoa học về hiệu quả của nó là không đủ.

Một thử nghiệm lâm sàng chéo một chiều, ngẫu nhiên, nhãn mở đã thử nghiệm tác dụng của liệu pháp nước lạnh ở 24 bệnh nhân bị viêm cột sống dính khớp và nhận thấy rằng can thiệp bằng nước lạnh là an toàn và có khả năng điều chỉnh các phản ứng miễn dịch. Không chỉ vậy, so sánh giữa 82 người bơi mùa đông và người không bơi mùa đông cho thấy tất cả những người bơi lội mắc các bệnh như thấp khớp hoặc đau cơ xơ hóa đều báo cáo sự cải thiện về cơn đau.

Cải thiện sức khỏe tinh thần, giấc ngủ, chất lượng cuộc sống

So sánh sự thay đổi cảm xúc của 49 người bơi mùa đông và 33 người không bơi mùa đông, người ta thấy rằng sau khi thích nghi với nước lạnh, sự căng thẳng và mệt mỏi của người bơi mùa đông giảm đáng kể, nhưng tâm trạng và trí nhớ của họ được cải thiện. So với nhóm đối chứng, người bơi sẽ khỏe khoắn, hoạt bát và hoạt bát hơn.

Thí nghiệm trên động vật tiết lộ tác dụng thần kỳ của việc kéo dài tuổi thọ

Để thử nghiệm ở động vật thu nhiệt, các nhà nghiên cứu đã biểu hiện quá mức protein-2 tách cặp trong tế bào thần kinh opsin dưới võng mạc, làm giảm nhiệt độ cơ thể cốt lõi của chuột biến đổi gen xuống 0,3-0,5°C, quan sát thấy ở cả chuột đực và chuột cái. Tuổi thọ trung bình được kéo dài thêm 20% và 12% tương ứng.

Là một trong những động vật thu nhiệt, nhiệt độ cơ thể con người cũng tương đối ổn định, do đó nó chỉ có thể ảnh hưởng đến các con đường tế bào cụ thể thông qua việc làm mát cục bộ và tạm thời, chẳng hạn như cải thiện chức năng của ty thể, tăng cường khả năng tự thực, giảm viêm,...

Trị liệu bằng nước lạnh không phù hợp với tất cả

Bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố như tuổi tác, tình trạng sức khỏe, thời gian tiếp xúc,.., liệu pháp nước lạnh không phù hợp với tất cả mọi người và một số phản ứng bất lợi cũng có thể xảy ra.

Người già hoặc người có khả năng điều chỉnh nhiệt độ cơ thể kém, việc tiếp xúc lâu dài với môi trường có nhiệt độ thấp sẽ đẩy nhanh quá trình mất nhiệt và thậm chí khiến nhiệt độ cơ thể giảm xuống. Nhiệt độ cơ thể giảm có thể gây ra một loạt hậu quả bất lợi, từ ớn lạnh nhẹ đến rối loạn chức năng cơ quan đe dọa tính mạng, điều này cần được cảnh giác.

Liệu pháp nước lạnh giống như một “con dao hai lưỡi” hơn, một mặt có thể mang lại lợi ích cho sức khỏe tim mạch nhưng mặt khác cũng có thể gây ra những nguy cơ về tim mạch. Do đó, đối với những người đã mắc bệnh tim mạch từ trước, việc tiếp xúc đột ngột với nước lạnh có thể khiến mạch máu co bóp nhanh, đồng thời huyết áp và nhịp tim dao động nhanh có thể gây ra các biến cố tim mạch đe dọa tính mạng như rối loạn nhịp tim và ngừng tim. Ngoài ra, liệu pháp nước lạnh còn có thể gây ra một loạt phản ứng bất lợi cho hệ hô hấp, hệ tiêu hóa và da, cần được lưu ý.