Bệnh suy tim: Tìm hiểu những dấu hiệu, nguyên nhân và cách điều trị

Bệnh suy tim là gì?

Suy tim là một thuật ngữ dùng để mô tả tình trạng tim không thể đáp ứng được khối lượng công việc hàng ngày của nó, cụ thể là không bơm máu đi khắp cơ thể một cách hiệu quả.

Bệnh suy tim còn được xem là một hội chứng lâm sàng gây ra bởi có sự bất thường trong cấu trúc hoặc chức năng của tim. Từ đó là, dẫn đến giảm cung lượng tim và hoặc tăng áp lực trong buồng tim khi nghỉ hoặc gắng sức. Với những đặc điểm đó, bệnh suy tim có thể điều trị nhưng không thể chữa khỏi hoàn toàn. 

Đối với những người bị bệnh suy tim, lượng máu vận chuyển khắp cơ thể và qua tim chậm hơn so với người bình thường. Một khi số lượng máu cung cấp không đủ, buồng tim chỉ có thể đáp ứng bằng cách giãn ra để giữ được nhiều máu.

Điều này có thể giúp máu được vận chuyển liên tục trong hệ tuần hoàn, nhưng hậu quả là cơ tim sẽ bị suy yếu nhanh hơn và không thể làm việc một cách hiệu quả về lâu dài.

Một vấn đề đi kèm là vùng thận có thể phản ứng lại bằng cách giữ lại lượng muối và các chất dịch trong cơ thể. Chất dịch bị ứ đọng bên trong các bộ phận của cơ thể sẽ gây nên chứng sung huyết. Một điểm người bệnh và gia đình cũng cần lưu ý là chứng suy tim khác với nhồi máu cơ tim và ngưng tim.

Dấu hiệu bệnh suy tim

Trái tim của một người khỏe mạnh sẽ luôn hoạt động như một máy bơm mỗi ngày. Khi mắc bệnh suy tim, chức năng tim giảm và không thể bơm đủ máu đi nuôi các cơ quan trong cơ thể, từ đó dẫn đến tình trạng ứ dịch kéo theo một số triệu chứng thường gặp bao gồm:

- Người bệnh thường bắt đầu thấy khó thở khi gắng sức làm một việc gì đó, triệu chứng bệnh suy tim này sẽ giảm khi được nghỉ ngơi.

- Khi nằm ngủ hoặc lúc về đêm thường có những cơn ho.

- Dễ bị phù chân, báng bụng và tăng cân nhanh.

- Nhịp tim đập nhanh.

- Có thể có đau ngực kèm theo các dấu hiệu khác.

Nếu mắc phải những triệu chứng này và tình trạng trên không giảm sau khi nghỉ ngơi hoặc dùng thuốc thì người bệnh nên đến khám với bác sĩ ngay. Đặc biệt là khi phát hiện thêm những dấu hiệu bệnh suy tim nặng như:

Cảm thấy khó thở kéo dài, ngay cả khi đã nghỉ ngơi, khó thở cả khi nằm.

Nhịp tim nhanh (trên 120/phút trong khi nghỉ ngơi).

Không có khả năng thực hiện các hoạt động hàng ngày

Thường bị vã mồ hôi và da có màu nhợt nhạt.

Tức ngực và đau ngực kéo dài, không có dấu hiệu giảm khi dùng thuốc.

Mất nước, đi tiểu ít hơn < 500ml/ 24 giờ.

Ho thường xuyên, kể cả vào ban đêm và khi ho có đàm bọt hồng.

Thường thấy lẫn lộn hoặc bồn chồn.

Nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu, triệu chứng trên hoặc có bất kỳ câu hỏi hay thắc mắc nào hãy nhanh chóng đến bệnh viện hoặc tham khảo ngay ý kiến bác sĩ. Nắm và hiểu rõ được những triệu chứng bệnh suy tim sẽ giúp người bệnh tránh được những nguy cơ bất ngờ từ bệnh.

Nguyên nhân bệnh suy tim

Có rất nhiều tình trạng có thể dẫn đến bệnh suy tim. Nhưng những nguyên nhân thường gặp nhất là người bệnh mắc một hoặc nhiều bệnh sau:

Bệnh tiểu đường.

Béo phì.

Hút thuốc.

Tăng huyết áp hoặc cao huyết áp.

Trầm cảm.

Chứng rối loạn giấc ngủ.

Uống nhiều rượu hoặc dùng ma túy.

Bên cạnh đó, một số phương pháp điều trị ung thư cũng dẫn đến bệnh suy tim.

Những yếu tố nào làm tăng nguy cơ bị suy tim?

Có rất nhiều yếu tố về bên trong và bên ngoài cơ thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh suy tim với một người bình thường, chẳng hạn như:

Bệnh mạch vành.

Tăng huyết áp.

Bệnh tiểu đường.

Hút thuốc.

Ăn nhiều thực phẩm giàu chất béo, cholesterol và natri.

Béo phì.

Cách điều trị bệnh suy tim

Bệnh suy tim có chữa được không luôn là câu hỏi của nhiều bệnh nhân và gia đình người bệnh.

Qua nhiều thập kỷ nghiên cứu, các khoa học và y bác sỹ đã chỉ ra một kết quả rằng dù có rất nhiều loại thuốc điều trị bệnh suy tim giúp cải thiện các triệu chứng và giúp kéo dài đời sống bệnh nhân, qua đó giảm tỉ lệ tử vong nhưng vẫn chưa thể hoàn toàn trị dứt được căn bệnh này.

Điều quan trọng nhất trong quá trình chữa bệnh chính là sự tuân thủ phác đồ điều trị của bệnh nhân. Suy tim là bệnh lý mãn tính, nên việc dùng thuốc điều trị mỗi ngày là cần thiết, bất kể là có lúc bệnh nhân cảm thấy khỏe hơn nhiều và không có triệu chứng gì.

Điều cần lưu ý là không bao giờ được dừng thuốc, dù là tự ý ngưng thuốc hay thay đổi liều lượng hoặc uống bất kỳ loại thuốc nào khác mà không thông qua ý kiến và có sự đồng ý của bác sĩ điều trị.

Mục tiêu điều trị của bệnh suy tim

Mục tiêu điều trị của bệnh suy tim bao gồm:

Phục hồi chức năng tim qua đó giúp nâng cao chất lượng cuộc sống, gia tăng các hoạt động thể chất và duy trì thường xuyên thói quen này để làm chậm tiến trình của bệnh.

Phục hồi chức năng tim là một giải pháp toàn diện, cần phải có sự hợp tác tốt của cả 3 bên là bệnh nhân – nhân viên y tế - gia đình. Quá trình này bao gồm một chuỗi các hoạt động lành mạnh như chế độ dinh dưỡng hợp lý, chế độ luyện tập, giảm căng thẳng và tuân thủ chính xác quy trình điều trị.

Bên cạnh đó, bệnh nhân cũng nên được tư vấn những kiến thức về bệnh lý tim mạch của mình để có thể tự theo dõi một số triệu chứng bất thường, giảm thiểu nguy cơ làm bệnh nghiêm trọng hơn.

Chẩn đoán bệnh suy tim bằng những kỹ thuật y tế nào?

Để chẩn đoán xem một bệnh nhân có mắc bệnh suy tim không, sau khi thăm khám và xét nghiệm, bác sĩ sẽ hỏi bạn những câu hỏi về các triệu chứng và tiền sử bệnh của bạn. Những điều bạn cần cung cấp cho các bác sĩ gồm:

Liệu bạn có từng mắc bất kỳ bệnh nào khác như tiểu đường, bệnh thận hay chứng đau thắt ngực (đau ngực), tăng huyết áp, cholesterol trong máu cao, bệnh mạch vành, hoặc đã hay đang gặp các vấn đề tim mạch khác.

Bạn đã có tiền sử gia đình nào về bệnh tim hay đột tử.

Bạn có hút thuốc hay sử dụng thuốc lá không.

Bạn có thường hay uống rượu hay không và lượng rượu mà bạn uống.

Bạn đã được điều trị bằng hóa trị hoặc xạ trị.

Những loại thuốc nào mà bạn đang dùng để điều trị bệnh.

Sau đó các bác sĩ sẽ tiến hành khám lâm sàng và đồng thời thực hiện một số xét nghiệm như xét nghiệm máu, chụp X-quang, đo điện tâm đồ, test gắng sức,…

Những phương pháp nào dùng để điều trị suy tim?

Cho đến nay, chưa có thuốc chữa khỏi hoàn toàn bệnh suy tim mà thông qua các bước điều trị và thay đổi thói quen sống, sinh hoạt hàng ngày, chỉ có thể kiểm soát các triệu chứng và giúp mọi người sống tích cực, lạc quan hơn.

Trong quá trình trị bệnh, để giúp bạn kiểm soát huyết áp và hoạt động bơm máu của tim, các y bác sĩ có thể kê toa thuốc cho bạn bao gồm:

Thuốc giúp ức chế men chuyển.

Thuốc làm ức chế thụ thể.

Thuốc đặc trị giúp chẹn thụ thể beta.

Thuốc lợi tiểu.

Thuốc đối kháng aldosterone.

Inotropes.

Bệnh suy tim có nguy hiểm không?

Nếu bị suy tim cấp với các triệu chứng xảy ra đột ngột sau khi mắc bệnh như: nhồi máu cơ tim, sốc nặng hoặc mất nhiều máu do xuất huyết, vết thương ở tim, viêm trong tim. Những biểu hiện này đều rất nguy hiểm và có thể để lại hậu quả vô cùng nghiêm trọng cho người bệnh.

Ngược lại, nếu bệnh nhân mắc bệnh suy tim mãn tính ở giai đoạn đầu thì sẽ chỉ ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày, nhất là khi hoạt động gắng sức như chạy bộ, làm việc nặng hay lên cầu thang. Tuy nhiên, theo thời gian, các vấn đề về hô hấp sẽ ngày càng nặng hơn như khó thở, chứng ho khan dai dẳng ở tư thế đầu thấp cũng bắt đầu xuất hiện.

Rất nhiều người bệnh ở giai đoạn này mất đi cơ hội điều trị sớm để phục hồi chức năng tim. Nguyên nhân là vì bị chẩn đoán nhầm với bệnh viêm họng, viêm phế quãn mạn tính thông thường. Từ đó dẫn đến bệnh suy tim cấp với những nguy cơ tai biến nghiêm trọng cho cơ thể.

Bệnh suy tim không nên ăn gì?

Người mắc bệnh suy tim phải ngưng ngay việc hút thuốc lá và các thực phẩm chứa cồn khác như rượu, bia.

Đối với những bệnh nhân suy tim có sử dụng thuốc chống đông cần hạn chế ăn các loại rau quả có lá màu xanh đậm màu như: bông cải xanh, cải bó xôi, đậu Hà Lan, đậu xanh, mùi tây, củ cải và rau diếp…

Hạn chế muối, nhất là với người bị suy tim nặng, thường nên giới hạn dưới 2g muối mỗi ngày. Lượng muối thường có nhiều trong thực phẩm đã chế biến, thực phẩm đóng hộp hay thức ăn nhanh nên người bệnh cần tránh các loại này.

Bên cạnh đó cần tập thói quen đọc hàm lượng Natri (Sodium) có ghi trong thành phần trong bao bì các loại thực phẩm đóng hộp sẵn.

Bệnh nhân suy tim nên ăn gì?

- Ăn uống đủ chất, đủ dinh dưỡng và vitamin.

- Lượng nước uống mỗi ngày phải được tính theo nhu cầu của bệnh nhân và mức độ suy tim. Tuyệt đối tránh truyền dịch nếu không có chỉ định của nhân viên y tế. Nếu bệnh nhân bì tình trạng sưng phù nhiều thì cần phải hạn chế lượng nước đưa vào cơ thể và nên ăn nhạt hoàn toàn.

- Khuyến khích chế biến món ăn thành dạng mềm, nhừ.

- Bữa ăn chính và phụ phải càng xa giờ ngủ ban đêm càng tốt, đặc biệt là sau khi ăn cần phải nghỉ ngơi từ 30-40 phút.

Phòng ngừa bệnh suy tim như thế nào?

Những thói quen sinh hoạt phù hợp sẽ giúp bạn hạn chế diễn tiến của bệnh suy tim. Bác sĩ sẽ cho bạn lời khuyên về việc thay đổi lối sống để phòng ngừa hoặc cải thiện tình trạng bệnh suy tim như:

Năng động hơn.

Cố gắng bỏ hoặc giảm hẳn hút thuốc.

Kiểm soát căng thẳng cơ thể ở mức vừa phải.

Kiểm soát trọng lượng ở mức cho phép, không để tăng hoặc giảm cân quá nhiều, quá nhanh.

Tạo thói quen và xây dựng một chế độ ăn uống lành mạnh.

Hạn chế thấp nhất có thể việc ăn nhiều cholesterol.

Kiểm soát kỹ bệnh tiểu đường.

Chính sự hiểu biết và nắm vững các kiến thức về căn bệnh suy tim là một trong những cách đơn giản nhất, được mệnh danh như là biện pháp “điều trị không dùng thuốc” nhưng cực kỳ hiệu quả vì có thể giúp bệnh nhân biết cách làm giảm mệt mỏi, khó chịu và nâng cao chất lượng cuộc sống của mình.