Thu Thanh (Hà Nội) (hoangthuthanh***@gmail.com)

Gia đình tôi thường xuyên ăn các loại cá, kể cả cá nước ngọt và nước biển. Khi đi ăn với bạn bè và cả lúc ăn uống tại gia đình, tôi thấy lúc ăn cá mọi người thường chọn ăn mắt đầu tiên, nhất là với các loại cá có trọng lượng lớn.

Khi hỏi, mọi người nói rằng “ăn gì bổ nấy”. Vậy ăn mắt cá có bổ cho mắt như lời đồn đại hay không và ăn cá biển có bổ hơn cá đồng? Rất mong nhận được tư vấn và giải đáp.

 
PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh

Việc gia đình bạn thường xuyên ăn cá là rất tốt, bởi cá cung cấp chất đạm và chất béo tốt hơn, dễ tiêu hóa hơn so với đạm mỡ của thịt bò, thịt lợn. Tuy nhiên, việc nhiều người có quan điểm “ăn gì bổ nấy” lại không hoàn toàn đúng. Ví dụ, có người nói ăn não lợn sẽ tốt cho não, ăn tim, gan sẽ tốt cho bộ phận tương ứng. Điều này là hoàn toàn sai lầm bởi những bộ phận đó khi ăn không những không bổ béo, mà có thể làm tăng cholesterol, gây hại cho cơ thể.

Quay trở lại với mắt cá, thực chất mắt cá là bộ phận rất nhỏ, trọng lượng không lớn nên khi ăn cũng không bổ cho mắt, nhưng chúng cũng không gây hại cho cơ thể nếu chọn được mắt cá tươi. Thực tế, lượng protein trong mắt cá chiếm số lượng rất ít, còn lại đa số là  nước và omega-3, chất béo. Đây là chất béo không bão hòa, có thể ngăn thoái hóa điểm vàng cho mắt. Ngoài ra, chúng cũng chứa lượng nhỏ DHA - chất tốt cho sự phát triển thị giác, nhất là với thai nhi và trẻ nhỏ.

Mắt cá khi còn tươi và được nấu chín sẽ có tác dụng nhất định với sức khỏe. 

Tuy nhiên, như đã nói ở trên, mắt cá có trọng lượng rất nhỏ, hơn nữa không phải ngày nào cũng có để ăn nên việc ăn mắt cá để bổ mắt không thật sự chính xác. Thay vào đó, chúng ta hãy ăn uống đa dạng, bởi khi cơ thể tốt thì chúng ta cũng sẽ có một đôi mắt khỏe mạnh. Ngoài ra, mọi người có thể dùng một số thực phẩm như cà rốt, dầu cá cũng rất tốt cho mắt.

Còn với mắt cá, đây là bộ phận dễ bị vi khuẩn xâm nhập khi cá đã vớt lên khỏi mặt nước. Đặc biệt là với những con cá đã bị ươn chết, mắt cá rất nhanh đổi màu. Khi thấy cá đổi màu mắt từ đen, trong sang trắng đục thì không nên mua vì cá đã chết lâu hoặc đang có dấu hiệu hư hỏng. Với các loại mắt cá đó kể cả khi nấu chín cũng không nên ăn.

Đối với vấn đề nên ăn cá nước ngọt hay cá nước mặn tốt hơn? Điều này rất khó để đưa ra một đáp án cụ thể. Bởi với người dân miền biển sẽ ăn cá nước mặn nhiều hơn, ngược lại người dân vùng không có biển sẽ ăn cá nước ngọt nhiều hơn. Còn so sánh về giá trị dinh dưỡng thì tùy loại cá sẽ có giá trị khác nhau, nhưng so sánh tổng thể là ngang bằng về giá trị dinh dưỡng. Tuy nhiên, cá biển sẽ cung cấp nhiều năng lượng hơn cá nước ngọt.

Về độ an toàn với sức khỏe, với môi trường ô nhiễm và cách nuôi trồng như hiện nay, cá nước mặn, dù là được nuôi thường sẽ an toàn hơn cá nước ngọt. Với cá nước ngọt ở nước ta, nguy cơ tồn dư kim loại nặng, tồn dư hàm lượng kháng sinh có trong thức ăn chăn nuôi là hoàn toàn có thể xảy ra. Do vậy, nếu có điều kiện và có nguồn cá biển an toàn thì nên ăn cá biển nhiều hơn. Nói như vậy không có nghĩa là không ăn cá nước ngọt, mà chúng ta cũng nên ăn đa dạng. Đặc biệt, nếu có nguồn cá nước ngọt đảm bảo an toàn, việc ăn thường xuyên cũng rất tốt cho sức khỏe.