Gia đình tôi có di truyền béo phì. Cả nhà đều thừa cân. Gần đây, mẹ tôi đi khám phát hiện ung thư vú. Bác sĩ cho tôi hỏi người béo phì thường dễ mắc các loại bệnh ung thư nào và cách phòng tránh? (Nguyễn Thị Hòa, Văn Giang, Hưng Yên)

PGS Nguyễn Anh Tuấn, Trưởng Thoa Tiêu hóa, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, tư vấn:

Theo thống kê của Tổ chức Nghiên cứu ung thư Anh, béo phì là nguyên nhân gây ra 18.100 ca ung thư mỗi năm và có xu hướng tăng lên 670.000 ca trong 20 năm tới.

Tương tự tại Mỹ, béo phì là nguyên nhân thứ 2 gây ung thư sau hút thuốc lá và được các chuyên gia dự đoán sẽ trở thành nguyên nhân hàng đầu trong thập kỷ tới. Hằng năm, khoảng 1,7 triệu người Mỹ được chẩn đoán ung thư, trong số đó có tới 40% trường hợp có liên quan đến thừa cân, béo phì.

Người béo phì có nguy cơ mắc nhiều loại ung thư khác nhau, bao gồm:

Ung thư vú: Người béo phì có nguy cơ cao hơn mắc ung thư vú ở cả nam và nữ. Ở phụ nữ béo phì, nguy cơ lên đến 61%. Đặc biệt, nguy cơ cao nhất là 87% thuộc về những người phụ nữ có vòng eo quá khổ. Bởi lẽ chất béo trong cơ thể sẽ kích hoạt sản xuất hormone và kích thích estrogen và tăng tiết insulin, làm gia tăng nguy cơ ung thư.

Ung thư đại tràng: Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng người béo phì có nguy cơ mắc ung thư đại tràng cao hơn. Lý do có thể là cân nặng thừa làm tăng áp lực trên ruột và làm chậm quá trình lưu thông thực phẩm, làm tăng thời gian tiếp xúc giữa các chất gây ung thư trong thực phẩm với niêm mạc đại tràng.

Ung thư buồng trứng: Người béo phì có nguy cơ mắc ung thư buồng trứng cao hơn, có thể do sự tăng sản xuất estrogen.

Ung thư gan: Người béo phì có nguy cơ mắc ung thư gan cao hơn. Lý do chính là tình trạng gan béo, trong đó chất béo tích tụ ở gan có thể dẫn đến viêm gan và ung thư gan.

Ung thư tuyến tiền liệt: Người béo phì có nguy cơ mắc ung thư tuyến tiền liệt cao hơn. Tuy nhiên, chưa rõ ràng về mối liên hệ giữa béo phì và ung thư tuyến tiền liệt.

Nhiều nghiên cứu cũng chỉ ra người béo phì có nguy cơ cao hơn mắc một số loại bệnh ung thư khác như thực quản, dạ dày. Các loại ung thư này đều có nguy cơ mắc tăng lên khi người béo phì có tình trạng chuyển hóa bất thường. 

Ngoài ung thư, một loạt các bệnh lý sau đây đã được biết rõ là có liên quan đến thừa cân - béo phì như tăng huyết áp, suy giảm trí nhớ, bệnh động mạch vành (đau thắt ngực), nhồi máu cơ tim. Béo phì còn gây viêm khớp đặc biệt là khớp háng và khớp gối vì đây là những nơi bị tác động nhiều của trọng lượng cơ thể.

Để giảm nguy cơ mắc ung thư và các bệnh lý khác, người béo phì cần giảm cân, tập thể dục đều đặn và duy trì chế độ ăn uống lành mạnh.