Giáo hoàng Francis, vị Giáo hoàng được tín đồ Công giáo trên khắp thế giới tôn kính đã sống một cuộc đời giản dị, hết lòng bảo vệ người nghèo và đấu tranh vì hòa bình trước khi qua đời ở tuổi 88.

Trong suốt 12 năm trên cương vị lãnh đạo, Giáo hoàng Francis đã là người bảo vệ mạnh mẽ cho những người nghèo, những người khốn cùng và thiệt thòi trên thế giới.

Bài học về lòng thương xót

Nếu có một sứ điệp nào đó đặc biệt ghi dấu triều Giáo hoàng của Đức Thánh Cha Francis và chắc chắn sẽ còn lưu lại, thì đó chính là sứ điệp về lòng thương xót. Trong lời chào Chủ Nhật hàng tuần đầu tiên sau khi được bầu làm Giáo hoàng, ngài đã nói, "Một chút lòng thương xót khiến thế giới bớt lạnh lẽo và công bằng hơn".

Cùng năm đó, Đức Francis đã phát triển chủ đề này trong văn kiện Giáo hoàng lớn đầu tiên của mình: “Niềm vui của Phúc âm”. Trong đó, ngài viết: “Thiên Chúa không bao giờ mệt mỏi khi tha thứ cho chúng ta; chính chúng ta là những người mệt mỏi khi tìm kiếm lòng thương xót của Người”.

Ngài không chỉ nhắc nhở những người theo đạo Thiên chúa rằng Thiên Chúa là Đấng thương xót, mà còn thúc đẩy những người theo đạo Thiên chúa thực hành lòng thương xót với người khác.

Năm 2016, Ngài nói: “Chỉ trải nghiệm lòng thương xót của Chúa trong cuộc sống thôi là chưa đủ. Những người đón nhận lòng thương xót cũng cần trở thành dấu chỉ và phương tiện cho người khác”.

Hãy sống khiêm tốn

Đức Giáo hoàng Francis nhấn mạnh đến đức tính khiêm nhường. Trong Thánh lễ nhậm chức vào ngày 19 tháng 3 năm 2013, đánh dấu sự khởi đầu chính thức của triều đại giáo hoàng của ngài, Đức Francis đã nêu rõ cam kết của mình về đức khiêm nhường: “Sức mạnh thực sự là phục vụ. Đức Giáo hoàng phải phục vụ tất cả mọi người, đặc biệt là những người nghèo nhất, yếu đuối nhất, nhỏ bé nhất. Chỉ trong sự khiêm nhường, chúng ta mới có thể thực sự phục vụ người khác”.

Di sản phục vụ người nghèo và người bị thiệt thòi

Trong vô số lần, Đức Giáo hoàng đã lên án phá thai một cách không chút do dự, thậm chí so sánh nó với việc thuê một sát thủ. “Có hợp pháp không khi loại bỏ một mạng sống con người để giải quyết một vấn đề? Có hợp pháp không khi thuê một sát thủ để giải quyết một vấn đề? Không hợp pháp. Mọi mạng sống đều thiêng liêng, từ khi thụ thai đến khi chết tự nhiên”, ngài đã nói vào năm 2018.

“Phá thai không chỉ là chấm dứt một cuộc sống, mà còn là sự thất bại của xã hội chúng ta trong việc cung cấp sự hỗ trợ và chăm sóc cần thiết cho các bà mẹ và gia đình. Chúng ta phải xây dựng một nền văn hóa trân trọng sự sống, chứ không phải là nền văn hóa loại bỏ nó”, ông phát biểu vào năm 2022.

Về tranh cãi xung quanh vấn đề chuyển giới, Đức Giáo hoàng Francis lên án cái mà ông gọi là hệ tư tưởng giới tính, mà ông cho rằng "phủ nhận sự khác biệt và tính tương hỗ trong bản chất giữa đàn ông và phụ nữ và hình dung một xã hội không có sự khác biệt về giới tính, qua đó xóa bỏ nền tảng nhân học của gia đình".

Ông thường đóng khung cuộc tranh luận như một hình thức “thực dân hóa ý thức hệ”, một thuật ngữ ông đặt ra để chỉ phương Tây áp đặt ý tưởng của mình lên các quốc gia kém phát triển hơn, coi đó là sự bóc lột. Nhưng ông luôn chào đón những người chuyển giới, nhấn mạnh đến phẩm giá con người của họ và kêu gọi tôn trọng họ.   

Bất chấp những lập trường gây tranh cãi này, Giáo hoàng Francis vẫn nhận được sự tôn trọng từ các nhà lãnh đạo chính trị, tôn giáo và văn hóa.

Hãy tham gia đối thoại và tạo ra một nền văn hóa gặp gỡ

Trong suốt triều đại của mình, Đức Giáo hoàng Francis đã thúc giục thế giới sử dụng đối thoại để thu hẹp khoảng cách tôn giáo, văn hóa và ý thức hệ.

“Thế giới cần đối thoại: một cuộc đối thoại cởi mở, tôn trọng và chân thành. Nơi nào có đối thoại, nơi đó có hy vọng. Nơi nào không có đối thoại, nơi đó có xung đột, ngờ vực và sợ hãi”, ngài đã nói vào năm 2016.

Tình yêu không chỉ là lý thuyết – hãy sống với nó

Có lẽ bài học lớn nhất của Đức Giáo hoàng Francis là tình yêu không phải là một lý thuyết, mà là một cách sống. Trong thông điệp “Laudato Sì” năm 2015, ngài đã truyền đạt sự khôn ngoan về cách nhân loại và tạo vật của Chúa gắn kết chặt chẽ với nhau và đòi hỏi tình yêu.

“Chúng ta phải lấy lại niềm tin rằng chúng ta cần nhau, rằng chúng ta có trách nhiệm chung đối với người khác và thế giới, và rằng việc trở nên tốt và đàng hoàng là điều đáng giá”, ngài viết.