Làm đẹp luôn là nhu cầu muôn đời nay của con người, mỗi quốc gia mỗi dân tộc. Mỗi thời kỳ đều có những tiêu chí khác nhau cho cái đẹp. Đó có thể là “khuôn trăng đầy đặn nét ngài nở nang” (Truyện Kiều, Nguyễn Du), là “gót sen 3 tấc” trong thời phong kiến Trung Hoa. Để theo đuổi những chuẩn mực cái đẹp, nữ giới đã áp dụng nhiều biện pháp, cách thức khác nhau để làm đẹp.

Những câu chuyện xưa

“Tam thốn kim liên” hay còn được gọi là gót sen 3 tấc là một “tiêu chuẩn” cái đẹp mang phần khắc nghiệt đối với những người phụ nữ phong kiến Trung Hoa xưa. Bắt nguồn từ câu chuyện dân gian rằng nhà vua thời Nam Đường say mê nàng cung nữ có những vũ điệu uyển chuyển như thiên tiên với đôi chân bó như những cánh sen mới nở. Tục bó chân được xem như một chuẩn mực khắt khe cho cái đẹp tại Trung Hoa trong suốt thời gian dài cho đến khi chính thức bị cấm vào những năm đầu thế kỷ XX. Cái tên “Tam thốn kim liên” xinh đẹp bao nhiêu thì hệ lụy của tục bó chân lại càng lớn bấy nhiêu.

Với một cách tính cơ bản, một người có chiều cao trung bình khoảng 150cm sẽ có chiều dài bàn chân xấp xỉ ở mức khoảng 21cm (mức chênh lệch thông thường khoảng 3 tùy theo giới tính, độ tuổi, chế độ dinh dưỡng…) do đó việc để có một bàn chân 3 tấc đúng chuẩn khuôn vàng thì đó là cả một quá trình gian khổ. Ngay từ khi còn rất nhỏ, chân các bé gái sẽ được người mẹ hoặc người bà trong gia đình sẽ bắt đầu bó lại khi xương chân còn mềm và dễ uốn. Người ta phải ngâm chân các bé gái trong nước ấm pha thảo dược và máu động vật. Đến khi đôi chân hơi mềm chút, người ta sẽ nắn bóp, xoa nhẹ rồi bẻ quặp các ngón chân xuống và ép vào lòng bàn chân. Từng ngón một rồi xương vòm chân bị bẻ gãy, người ta quấn thật chặt lại trong vải. Sau một khoảng thời gian, người ta lại tháo lớp vải quấn, đập dập xương chân và tiếp tục bó lại để có đôi chân càng nhỏ càng tốt. Sự đau đớn, thương tật và nhiễm trùng là không thể tránh khỏi; sự tổn thương vĩnh viễn trên khung xương bàn chân, những đau đớn này có thể lấy đi sức khỏe, tính mạng của người được bó chân trong suốt quãng đời của mình. Đau đớn, nguy hiểm là vậy nhưng “gót sen 3 tấc” vẫn được mặc định như một chuẩn mực cho cái đẹp, cho sự cao nhã trong xã hội.

Ở Châu Âu, vào thế kỷ 19, người phụ nữ có vòng eo siêu nhỏ, một thân hình đồng hồ cát đúng chuẩn là một vẻ đẹp kiêu sa và đáng ngưỡng mộ. Để hỗ trợ cho một vòng eo mơ ước, những phụ nữ giai đoạn đó đã sử dụng “áo chẽn ngực” như một công cụ hỗ trợ hiệu quả. Thử tưởng tượng, cơ thể con người như một lon nước ngọt; áo chẽn ngực sẽ như bàn tay bóp chặt vào thân lon, khiến thân lon trở nên nhỏ lại và biến dạng. Sự bóp nghẹt này tác động lên vòng một, vòng hai của người mặc dẫn đến trình trạng khó thở. Ngoài việc gây khó khăn trong việc hô hấp, trang phục này còn có nguy cơ làm gãy xương sườn và dồn ép nội tạng quá mức dẫn đến hiện tượng chảy máu trong, việc sử dụng trong thời gian dài còn làm xáo trộn sự sắp xếp của nội tạng dẫn đến nhiều hiểm họa tiềm tàng cho người mặc.

Đến chuyện ngày nay

Trong cuộc sống hiện đại, khi con người đã vượt qua những tháng ngày “ăn no, mặc ấm” thì cái đẹp lại càng được đề cao và những chuẩn mực cho cái đẹp lại có nhiều thay đổi. Nếu chuẩn mực cái đẹp cho người phụ nữ Việt xưa có thể là “nét cười đen nhánh sau tay áo” (Nắng mới thơ Lưu Trọng Lư) thì ngày nay đó là nụ cười trắng sáng và tự tin… Sự thay đổi về tiêu chí thẩm mỹ cũng tác động tích cực đến những việc làm đẹp của phái nữ; và đâu đó trong muôn vạn phương pháp làm đẹp cũng còn tồn tại những biện pháp “tử thần”.

Tại Pháp, đất nước được mệnh danh là một trong những kinh đô thời trang hàng đầu thế giới, nơi những người có thân hình cân đối và vẻ đẹp mong manh thanh lịch được đề cao thì một thân hình mảnh khảnh là điều nhiều người mơ ước. Để đạt được thân hình mong manh theo chuẩn người mẫu, nhiều người đã thực hiện nhiều biện pháp khác nhau và đôi khi có phần cực đoan như ăn bông gòn giảm đói, chế độ ăn kiêng khắc nghiệt…

Tháng 6 vừa qua, Pháp đã có những phán quyết cho vụ bê bối thuốc giảm cân được đánh giá là “lớn nhất ngành y” của quốc gia này. Theo đó thuốc giảm cân Mediator, bị cho là nguyên nhân gây ra 500 ca tử vong ở Pháp. Các chuyên gia cho rằng, con số này trên thực tế có thể lên tới 2.100 ca, một lần nữa gióng lên hồi chuông cảnh báo về sự an toàn trong việc theo đuổi cái đẹp tại quốc gia này. Thuốc mediator đã được thu hồi từ những năm 2009, nên cũng không ảnh hưởng nhiều đến “công cuộc” làm đẹp của chị em hiện nay.

Tại nước ta, dù không có sự hiện diện của Mediator thì cũng xuất hiện nhiều loại “thần dược” khác được dùng trong giảm cân. Đó là những loại trà, viên uống, cà phê… được giới thiệu có thành phần thảo dược, được nghiên cứu kỹ càng, an toàn tuyệt đối. Giúp giảm cân thần kỳ, nhanh chóng, giúp chị em có một thân hình lý tưởng, một vòng eo “56 cm” mà không cần phải ăn kiêng, phải tập thể dục mệt mỏi. Theo phân tích, thành phần của các loại “thần dược” giảm cân này, phần lớn là làm lợi tiểu gây mất nước, làm sụt cân nhanh để đánh đúng tâm lý muốn giảm cân thần tốc của nhiều người. Tuy nhiên, một số loại sản phẩm này làm tăng nguy cơ tai biến, huyết áp và đặc biệt nguy hiểm là có độc tính làm phá hủy cầu thận không thể phục hồi. Nhiều trường hợp bệnh nhân được cấp cứu trong tình trạng nguy kịch tính mạng với những tổn thương nặng nề.

Không có một sự thành công nào không phải đánh đổi xứng đáng, trong công cuộc làm đẹp cũng không ngoại lệ. Đó có thể là sự đánh đổi sự kiên định của ý chí để tuân thủ một chế độ dinh dưỡng, khoa học; dành thời gian cho những giờ tập luyện thể thao nhằm duy trì vóc dáng. Là sự đánh đổi tiền bạc để níu giữ tuổi xuân trên làn da, mái tóc bằng những sản phẩm, biện pháp đắt tiền… Nhưng phải thật sự tỉnh táo và cẩn trọng, vì có thể đó là sự đánh đổi cả sức khỏe lẫn tính mạng của bản thân.