Khi nhiệt độ tăng cao, cơ thể và bộ não phải làm việc cật lực để điều chỉnh và duy trì cân bằng, tạo ra một áp lực không nhỏ lên cả thể chất và tinh thần.

Thời tiết nắng nóng và mất nước có thể làm suy yếu chức năng nhận thức, gây rối loạn giấc ngủ, tăng cảm giác cáu kỉnh, giảm khả năng tập trung và thậm chí làm trầm trọng thêm các vấn đề tâm lý sẵn có như lo âu, trầm cảm hay rối loạn tâm trạng.

Các chuyên gia và nghiên cứu đã chỉ ra nhiều khía cạnh cụ thể về cách nắng nóng ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần.

Gây rối loạn giấc ngủ

Nhiệt độ ban đêm ở mức cao khiến cơ thể khó làm mát, ảnh hưởng giấc ngủ sâu. Thiếu ngủ kéo dài làm tăng nguy cơ cáu kỉnh, lo âu, thay đổi tâm trạng và suy giảm khả năng ra quyết định, gây khó khăn khi đối phó căng thẳng hàng ngày.

Tăng cảm giác cáu kỉnh và giận dữ

Thời tiết nắng nóng liên quan đến tăng nồng độ cortisol (hormone gây căng thẳng) và giảm ngưỡng kiên nhẫn. Mất cân bằng nội tiết tố này có thể dẫn đến dễ bực tức, nóng nảy, thất vọng và cả hành vi hung hăng.

Làm trầm trọng thêm triệu chứng trầm cảm

Tiếp xúc kéo dài với thời tiết nắng nóng có thể làm nặng thêm các triệu chứng trầm cảm, nhất là ở người có tiền sử bệnh. Mệt mỏi do nhiệt, ngại ra ngoài dẫn đến cô lập xã hội, và thói quen bị gián đoạn đều góp phần tạo cảm giác tuyệt vọng, kiệt sức, thúc đẩy suy nghĩ tiêu cực.

Gia tăng lo âu

Nắng nóng gây các phản ứng thể chất tương tự triệu chứng lo âu (tim đập nhanh, chóng mặt, khó thở). Sự trùng lặp này đáng ngại với người mắc rối loạn lo âu, có thể gây cơn hoảng loạn hoặc làm tăng nỗi sợ hãi, khiến họ khó phân biệt căng thẳng môi trường và đau khổ tâm lý.

Ảnh hưởng đến rối loạn lưỡng cực và tâm trạng

Các đợt nắng nóng có liên quan đến tần suất hưng cảm cao hơn ở người mắc rối loạn lưỡng cực. Kích thích từ nhiệt độ và giấc ngủ gián đoạn gây biến động lớn tâm trạng, khiến việc duy trì ổn định cảm xúc trở nên thách thức.

Giảm khả năng nhận thức ("sương mù não")

Khi cơ thể quá nóng và mất nước, chức năng não bộ bị ảnh hưởng, dẫn đến khó tập trung, suy giảm trí nhớ, phản ứng chậm và cảm giác "sương mù não" (mệt mỏi nhận thức). Nhiệm vụ tư duy trở nên khó khăn hơn, góp phần gây căng thẳng và giảm năng suất.

Dẫn đến cô lập xã hội

Để tránh nóng, nhiều người ở trong nhà, hạn chế ra ngoài, giảm tương tác xã hội. Thiếu kết nối này đặc biệt ảnh hưởng tiêu cực đến người dựa vào cộng đồng để ổn định tinh thần, làm trầm trọng thêm cô đơn, trầm cảm, lo âu.

Thay đổi tâm trạng do mất nước

Mất nước tác động trực tiếp chức năng não bộ. Thiếu chất lỏng cần thiết ảnh hưởng cân bằng chất dẫn truyền thần kinh, gây triệu chứng lú lẫn, đau đầu, mệt mỏi, cáu kỉnh. Mất nước kéo dài trong nắng nóng có thể bắt chước hoặc làm trầm trọng thêm triệu chứng lo âu và trầm cảm.

Căng thẳng từ các tác nhân môi trường

Nắng nóng tạo nhiều yếu tố gây khó chịu (ánh nắng, mồ hôi, tiếng ồn quạt/điều hòa). Sự "quá tải cảm giác" này khiến người nhạy cảm choáng ngợp, dẫn đến kiệt sức tinh thần, dễ kích động và căng thẳng hơn.