Mới đây, một nghiên cứu quy mô lớn được công bố trên tạp chí Nature Communications đã củng cố thêm bằng chứng này, phát hiện ra rằng việc tăng cường tiêu thụ protein có nguồn gốc thực vật có mối liên hệ tích cực với kéo dài tuổi thọ ở người trưởng thành.

Xu hướng ăn nhiều thực vật đã trở nên phổ biến trong những năm gần đây nhờ những bằng chứng khoa học ngày càng rõ ràng về lợi ích sức khỏe. Chế độ ăn này cung cấp dồi dào chất xơ nuôi dưỡng hệ vi sinh vật đường ruột khỏe mạnh, cùng với các chất chống oxy hóa, vitamin và khoáng chất thiết yếu. Bên cạnh đó, thực vật còn là nguồn cung cấp các chất dinh dưỡng đa lượng quan trọng như chất béo lành mạnh, carbohydrate và đặc biệt là protein.

Đây chính là khía cạnh mà các nhà nghiên cứu tại Úc đã tiến hành xem xét sâu hơn trong một nghiên cứu có phương pháp tiếp cận khác biệt: thay vì đánh giá thói quen ăn uống cá nhân, họ phân tích nguồn cung cấp thực phẩm sẵn có ở cấp quốc gia và mối liên hệ với tuổi thọ trung bình của người dân tại 101 quốc gia.

Phương pháp nghiên cứu độc đáo

Nghiên cứu này phân tích dữ liệu về nguồn cung cấp protein có nguồn gốc động vật (từ thịt, sữa, trứng...) và protein thực vật (từ đậu, hạt, ngũ cốc...) trên 101 quốc gia, kết hợp với dữ liệu về tuổi thọ trung bình của người dân. Sử dụng các công cụ phân tích dinh dưỡng phức tạp và dữ liệu thống kê quốc gia.

Các nhà nghiên cứu đã kiểm soát các yếu tố có thể gây sai lệch kết quả như tuổi tác, giới tính và mức độ giàu có của từng quốc gia để đánh giá mối liên hệ giữa loại protein sẵn có và tỷ lệ sống sót ở các nhóm tuổi, đặc biệt là trẻ em dưới 5 tuổi và người trưởng thành trên 60 tuổi. Các tác giả cũng lưu ý một số giới hạn của nghiên cứu như dữ liệu dựa trên nguồn cung cấp quốc gia chứ không phải tiêu thụ cá nhân, và không phân biệt chi tiết các loại chất béo hay carbohydrate.

Những phát hiện chính

Kết quả phân tích dữ liệu cho thấy những điểm đáng chú ý về mối liên hệ giữa nguồn protein và tuổi thọ theo từng giai đoạn cuộc đời:

Giai đoạn đầu đời: Nguồn cung cấp protein động vật dồi dào hơn có liên quan đến tỷ lệ sống sót cao hơn ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ dưới 5 tuổi, ngay cả khi đã điều chỉnh tổng lượng calo. Protein động vật dễ tiêu hóa, hấp thụ hơn và cung cấp đầy đủ các axit amin thiết yếu cùng vi chất quan trọng cho sự tăng trưởng. Tuy nhiên, nghiên cứu cũng nhấn mạnh việc trẻ nhận đủ protein từ bất kỳ nguồn nào vẫn tốt hơn là không đủ protein. Chế độ ăn dựa trên thực vật vẫn tiềm năng cho trẻ nếu đảm bảo cân bằng và đa dạng.

Giai đoạn trưởng thành và tuổi già: Mối liên hệ tích cực giữa protein động vật và tuổi thọ dường như yếu dần khi con người già đi. Ngược lại, nghiên cứu phát hiện ra rằng môi trường dinh dưỡng giàu thực vật có mối liên hệ chặt chẽ với khả năng sống thọ hơn ở người lớn tuổi. Protein thực vật dường như mang lại lợi ích lâu dài hơn cho tuổi thọ ở giai đoạn này. Nghiên cứu cũng liên kết lượng chất béo cao hơn (đặc biệt ở các quốc gia có nhiều protein động vật) với tỷ lệ tử vong sớm hơn.

Áp dụng vào thực tế đời sống để giúp kéo dài tuổi thọ

Kết quả nghiên cứu không có nghĩa là bạn phải trở thành người ăn chay hoàn toàn. Việc tăng cường thực vật có thể thực hiện linh hoạt theo nhiều cách:

Bắt đầu từ những thay đổi nhỏ: Thay thế một phần thịt bằng các nguồn protein thực vật trong các món quen thuộc.

Thử các món ăn mới: Khám phá các món ăn lấy thực vật làm trung tâm như salad đậu, các món từ đậu phụ, hạt và ngũ cốc nguyên hạt giàu protein.

Ưu tiên nguồn thực vật nguyên bản: Chuyên gia dinh dưỡng thường khuyến khích tiêu thụ protein thực vật từ các nguồn nguyên bản (đậu, đỗ, hạt...) thay vì các loại "thịt thực vật" chế biến sẵn, vốn có thể chứa nhiều thành phần không lành mạnh.

Chế độ ăn linh hoạt: Các mô hình ăn uống kết hợp cân bằng protein động vật và thực vật cũng là lựa chọn tốt.

Tuổi thọ phụ thuộc nhiều yếu tố

Chế độ ăn chỉ là một mảnh ghép trong bức tranh tổng thể về kéo dài tuổi thọ. Các thói quen lành mạnh khác như duy trì chế độ ăn đa dạng cân bằng, hạn chế đường bổ sung, tập thể dục đều đặn, ngủ đủ giấc và duy trì kết nối xã hội cũng đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc kéo dài tuổi thọ.