Theo Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng thuốc dân tộc, cây trinh nữ hoàng cung có tên gọi khác là náng lá rộng, tỏi lơi lá rộng, tây nam văn châu lan, tỏi Thái Lan, vạn châu lan hay thập bát học sỹ.
Trinh nữ hoàng cung là loại cây thuộc dạng cây cỏ, thân hành như củ hành tây to, đường kính từ 10 tới 15cm, bẹ lá úp nhau thành một thân giả dài khoảng 10 đến 15cm, có nhiều lá mỏng kéo dài, hai bên mép lá lượn sóng. Từ thân hành của cây mọc rất nhiều củ con có thể tách ra để trồng riêng.
Cây trinh nữ hoàng cung nổi tiếng với dược tính của nó và được sử dụng như một vị thuốc từ rất nhiều năm. Những bộ phận có thể dùng làm thuốc của trinh nữ hoàng cung gồm thân hành, củ và lá cây. Theo y học cổ truyền, trinh nữ hoàng cung có vị chát, đắng, gây xung huyết da, làm tăng huyết áp tạm thời, là một thuốc kháng sinh mạnh có thể hỗ trợ ức chế các khối u, ức chế sự phát triển của tế bào ung thư.
Các nghiên cứu cho thấy cây trinh nữ hoàng cung có thành phần chính là các alkaloid, được chia thành 2 nhóm không dị vòng (luteolin, latisodin, beladin) và dị vòng (ambelin, crinafolin, crinafolidin…). Ngoài ra cây trinh nữ hoàng cung còn chứa 11 loại acid amin như phenylalanin, 1-leucin, dl-valin và arginine monohydrochloride… Thân rễ của cây trinh nữ hoàng cung chứa 2 glucan: glucan A có 12 đơn vị glucose, glucan B có 110 gốc glucose…
Các hoạt chất trong cây trinh nữ hoàng cung có những tác dụng sau:
Cao methanol và alcaloid có khả năng ức chế quá trình phân bào, giúp làm chậm lại sự phát triển của khối u khi thực nghiệm trên chuột nhắt bị ung thư đùi.
Lycorin có tác dụng ức chế protein và ADN trong tế bào trên cơ thể chuột. Ngoài ra, chất này cũng khiến các tế bào u bị giảm khả năng sống sót, đồng thời ức chế sự sinh trưởng và phát triển của virus gây bệnh bại liệt.
Tác dụng của cây trinh nữ hoàng cung
1. Giảm đau khớp, chữa chấn thương, tụ máu bầm
Cây trinh nữ hoàng cung có tác dụng làm giảm đau khớp, chữa một số chấn thương ngoài da, tụ máu bầm. Cách sử dụng cây trinh nữ hoàng cung nhằm chữa đau khớp là sử dụng lá và thân hành của trinh nữ hoàng cung đem giã nát, hơ nóng dùng bên ngoài để xoa bóp làm xung huyết da, chữa tê thấp, đau nhức.
Ở Ấn Độ, người ta dùng thân hành của cây sao nóng, giã đắp để trị thấp khớp. Dùng thân hành nóng và giã nhuyễn để đắp lên mụn nhọt, áp xe cũng có hiệu quả.
2. Ức chế sự phát triển của các khối u
Một số alkaloid trong cây trinh nữ hoàng cung như lycorine, pseudo lycorine, hippadine… có tác dụng ngăn chặn sự tổng hợp protein khiến các khối u phát triển chậm lại, dẫn đến ức chế sự phát triển và di căn của tế bào ung thư.
Trinh nữ hoàng cung đặc biệt hiệu quả với u xơ cổ tử cung, u tuyến tiền liệt, u nang buồng trứng, ung thư vú, ung thư dạ dày, ung thư đại tràng…
3. Hỗ trợ điều trị các bệnh phụ khoa
Dược tính trong cây trinh nữ hoàng cung còn có thể hỗ trợ điều trị đau bụng dưới, rong kinh, chảy máu âm đạo. Bạn nên hỏi ý kiến của bác sĩ để được hướng dẫn cách sử dụng cây trinh nữ hoàng cung để chữa bệnh phụ khoa.
4. Điều trị viêm phế quản, ho, viêm họng hạt
Trinh nữ hoàng cung có nhiều chất chống viêm, kháng sinh nên rất tốt khi sử dụng để chữa các bệnh như viêm phế quản, ho, viêm họng hạt. Dược tính trong loại cây này giúp các hạt ở họng tiêu biến. Cách sử dụng cây trinh nữ hoàng cung để điều trị các bệnh này là kết hợp với một số loại dược liệu khác rồi đem sắc uống.
5. Trị mụn nhọt
Với đặc tính kháng viêm, trinh nữ hoàng cung có tác dụng tốt để chữa mụn nhọt và một số bệnh lý về da. Cách sử dụng cây trinh nữ hoàng cung để chữa mụn nhọt là giã nhuyễn lá cây rồi đem sao nóng, đắp lên mụn cho đến khi nguội. Làm vậy vài lần sẽ giúp mụn nhanh chóng tiêu giảm.
Tác dụng phụ của cây trinh nữ hoàng cung
Nhiều người vẫn còn đắn đo về mức độ an toàn khi sử dụng cây trinh nữ hoàng cung để điều trị các loại bệnh lý. Cây trinh nữ hoàng cung phải được sử dụng đúng liều lượng và theo chỉ định của bác sĩ.
Trinh nữ hoàng cung không sử dụng cho phụ nữ đang mang thai hay người đang bị suy giảm chức năng gan, thận nặng.
Ngoài ra, cây trinh nữ hoàng cung có thể tương tác với một số thuốc, thực phẩm chức năng hay dược liệu khác mà bạn đang sử dụng. Bạn nên hỏi ý kiến bác sĩ hoặc thầy thuốc trước khi muốn sử dụng trinh nữ hoàng cung để đảm bảo an toàn và hiệu quả.
Bên cạnh đó, cây trinh nữ hoàng cung thường bị nhầm lẫn với một số loại cây khác như cây náng, đặc biệt là cây náng hoa trắng. Trái ngược với cây trinh nữ hoàng cung, sử dụng cây náng có thể dẫn tới ngộ độc, nôn ói. Vì vậy bạn cần lưu ý phân biệt rõ những loại cây này, đồng mùa mua thuốc ở những nơi uy tín để tránh những hậu quả không đáng có.
