Rau sam là vị thuốc quý trong y học cổ truyền và y học hiện đại. Nó có thể chữa được nhiều bệnh thông thường và một số bệnh mạn tính. Dưới đây là các tác dụng của rau sam ít người biết.

Nhận biết cây rau sam

Rau sam là loại cây thân cỏ, thuộc họ Rau sam, tên khoa học là Portulaca oleracae L. Trong dân gian, có một số cách gọi khác cho loại cây này như mã xỉ hiện, mã xỉ thái, trường thọ thái.

Rau sam nguồn gốc từ Ấn Độ và Trung Quốc nhưng hiện nay nó sống được ở rất nhiều nơi, thích nghi tốt với nhiều môi trường khác nhau. Tại Việt Nam, rau sam xuất hiện ở hầu hết các tỉnh thành, thường mọc dại ở vùng đất ẩm ướt ven đường, kênh rạch, ao hồ.

Rau sam vị chua, không độc, tính lạnh và giàu giá trị dinh dưỡng. Các bộ phận của cây như thân, lá, nụ hoa đều có thể sử dụng được trừ phần rễ. Có thể kể đến một số món ăn thơm ngon từ rau sam như: rau sam xào tỏi tôm, canh rau sam thịt bằm, nộm rau sam... Đây không chỉ là một loại thực phẩm dùng để chế biến được nhiều loại thức ăn ngon mà đây còn là vị thuốc có nhiều công dụng. Có thể dùng rau sam ở dạng tươi hoặc phơi khô, dùng dần.

Báo sức khỏe & Đời sống dẫn lời của bác sĩ Yên Lâm Phúc cho biết, rau sam là loại rau “nông dân” của mùa hè. Rau sam được coi là loại rau nông dân vì đó là loại rau rất phổ thông, dễ trồng, dễ sống, có sức sống mạnh ngay cả ở những vùng đất tưởng chừng chẳng có loại rau nào sống nổi.

Chắt chiu từ tinh túy của đất, rau sam có thể phát triển trên cả những vùng đất khô cằn nhất. Không cần chăm bón quá đặc biệt, không cần vun trồng quá kỹ, rau sam có thể mọc tự nhiên tựa như sức sống và sự chịu vươn lên của những người nông dân vậy. Ở loại rau đặc biệt này, người ta tìm thấy vị thanh dịu, chua nhẹ, một màu đỏ tía đặc trưng của thân khiến cho rau sam không lẫn vào đâu được.

Ở quê có thể dễ dàng tìm thấy rau sam ở các bãi đất, bờ ruộng, những gò đống tự nhiên. Loại rau này có đặc điểm bò mọc sát đất. Thân rất mẫm màu tím đỏ, lá xanh mướt, hoa vàng hoặc đỏ rất đẹp. Lá hình tròn nhỏ hoặc hơi thuôn. Nhìn cây rau sam về mùa hè rất thích vì nó mang lại cảm giác mọng nước và mát dịu mùa nắng gắt.

Tác dụng của cây rau sam

Rau sam chứa rất nhiều thành phần dinh dưỡng hữu ích. Cụ thể, rau chứa trên 44 hợp chất bao gồm flavonoid, alkaloid, terenoid, acid hữu cơ,vitamin, khoáng chất và các hợp chất khác.. Các loại vitamin và khoáng chất trong rau như vitamin PP, vitamin B1, vitamin B2, vitamin C, vitamin A, acid folic, choline, sắt, magie, natri, canxi, kali, oxalic... Flavonoid được xem là hợp chất chủ yếu và có nhiều tác dụng sinh học nhất của rau sam.

Y học cổ truyền Trung Quốc xem rau sam là “vị thuốc trường thọ” với công dụng chữa trị được nhiều bệnh. Đây cũng là một trong những vị thuốc quý được sử dụng nhiều nhất. Với thành phần hóa học đa dạng và có dược tính cao như trên, cây rau sam có tác dụng như sau:

Dưới đây là những tác dụng của cây rau sam được đăng trên website của Bệnh viện Đa khoa Medlatec:

Tác dụng chống viêm

Nhờ vào tác dụng của chất nhầy, omega 3 và các khoáng chất có ích, rau sam tác dụng giảm đau, chống viêm hiệu quả. Đặc biệt là giảm đau và các cảm giác khó chịu khác trên đường tiết niệu và tiêu hóa.

Tốt cho hệ thần kinh

Một trong những tác dụng hàng đầu của rau sam được chứng minh là khả năng bảo vệ hệ thần kinh, hỗ trợ điều trị bệnh Parkinson. Nguyên nhân là do các thành phần được tìm thấy trong rau có tác dụng loại bỏ các gốc tự do, giảm quá trình chết đi của tế bào thần kinh trong cơ thể.

Bên cạnh đó, các chất trong rau sam cũng có tác dụng bảo vệ tế bào thần kinh do tình trạng thiếu oxy gây ra, cũng như ức chế enzym acetylcholinesterase - chất thường gặp đối với người mắc Alzheimer. Do đó, sử dụng rau cũng có tác dụng hỗ trợ điều trị Alzheimer.

Hỗ trợ điều trị tiểu đường

Theo kết quả của một số nghiên cứu, việc sử dụng rau sam có thể giúp cải thiện tình trạng của người mắc đái tháo đường type 2. Bởi rau tác dụng giảm các axit béo tự do có trong máu, giảm tình trạng kháng insulin trong cơ thể, giảm đường huyết đói và giảm tăng men gan.

Tốt cho tim mạch

Với hàm lượng khá cao Omega-3 và Kali, rau tác dụng tốt với việc cải thiện sức khỏe tim mạch, hạn chế tình trạng rối loạn nhịp tim, điều chỉnh hàm lượng cholesterol có trong máu và giúp huyết áp được ổn định hơn,...

Tốt cho hệ tiêu hóa

Với chất này có sẵn, rau sam được đánh giá là hỗ trợ tốt cho hệ tiêu hóa và tiết niệu, cải thiện tình trạng táo bón, đường ruột,... Ngoài ra, rau cũng có tác dụng đào thải chất dịch dư thừa trong cơ thể, từ đó giúp bạn giảm cân hiệu quả hơn.

Thanh lọc cơ thể, giải nhiệt Rau có tính mát nên có tác dụng rất tốt với việc thanh lọc và giải nhiệt cho cơ thể. Bạn có thể sử dụng rau sam với nhiều cách chế biến khác như nấu canh, ép nước uống, sắc nước,...

Tốt cho hệ thống xương khớp

Trong rau chứa hàm lượng cao canxi tốt cho sự chắc khỏe của hệ thống xương khớp. Cùng với đó, vitamin E và chất glutathione có tác dụng bảo vệ màng tế bào khỏi sự ảnh hưởng của tác yếu tố gây hại.

Phòng chống ung thư

Các hợp chất như cerebroside, polysacarit, alkaloid và  homoisoflavonoid được tìm thấy trong rau có vai trò loại bỏ các tế bào gây ung thư và tăng cường sức miễn dịch của cơ thể.

Những điều cần lưu ý khi sử dụng rau sam

Theo website của Bệnh viện Đa khoa Vinmec, rau sam mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe nhưng khi dùng cần lưu ý những điều dưới đây:

Rau sam thường được dùng tươi, sắc uống hoặc dùng ngoài da. Nếu dùng rau sam tươi, nên sử dụng 50 – 100g/ ngày.

Rau sam có tính hàn nên phụ nữ mang thai hoặc cho con bú nên tránh sử dụng, vì có nguy cơ dẫn đến sảy thai hoặc gây ảnh hưởng đến sự phát triển thai nhi.

Không đun nấu rau sam quá kỹ khi chế biến sẽ khiến rau bị mất đi các chất dinh dưỡng.

Những người bị tiêu chảy nặng, cấp tính không nên dùng rau sam hoặc nếu có thì nên kết hợp thêm các loại thuốc có vị cay, ấm.

Trong rau sam có chứa 2 thành phần nitrate và oxalate nên những người có tiền sử bệnh sỏi thận nên tránh sử dụng vì có thể khiến bệnh nặng hơn.Khi chế biến rau sam, có 3 thứ tuyệt đối không nên dùng chung với rau sam là: thịt ba ba, rùa và trứng vịt lộn. Nếu dùng chung, nó có thể gây ra ngộ độc, thậm chí nguy hiểm tới tính mạng.

Trên đây là những tác dụng của rau sam với sức khỏe. Hãy dùng rau sam đúng cách nhé mọi người.