Không dùng điện thoại cố định khi có dông sét

TS Nguyễn Xuân Anh, Viện Vật lý Địa cầu, Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam cho biết, sét có thể gây thương tích bằng những cách thức sau: Sét đánh thẳng vào vị trí nạn nhân từ trên đám mây xuống. Khi nạn nhân đứng cạnh vật bị sét đánh, sét có thể phóng qua khoảng cách không khí giữa người và vật - trường hợp này gọi là sét đánh tạt ngang. 

Sét đánh khi nạn nhân tiếp xúc với vật bị sét đánh hoặc khi người tiếp xúc với mặt đất ở một vài điểm khi có sét lan truyền trên mặt đất. Sét lan truyền qua đường dây cáp tới các vật như điện thoại, tivi, ổ cắm…

Nhiều người cho rằng sử dụng điện thoại di động khi trời có dông sét sẽ khiến điện thoại hút sét, có thể bị sét đánh. TS Nguyễn Xuân Anh cho biết đây là quan điểm sai lầm. Sóng điện từ phát ra từ điện thoại di động rất yếu, nó không đủ để trở thành cột hút sét giống như một số diễn đàn mạng bàn luận lo lắng. Cường độ sóng phải lớn như các trạm phát sóng phát thanh truyền hình, các đường truyền radio, tivi… thì giông sét mới đủ cường độ để bắt vào và trở thành đường truyền sét gây nguy hiểm cho người sử dụng.

Tuy nhiên "vô can", song nếu vừa sạc pin vừa sử dụng điện thoại di động, nếu sét đánh trúng vào đường dây điện, sét sẽ lập tức lan truyền đến người dùng điện thoại. Trường hợp này, nạn nhân có thể tử vong vì luồng điện do sét đánh vào đường dây điện là rất lớn.

Cũng theo TS Nguyễn Xuân Anh thì đáng lưu ý nhất vẫn là điện thoại cố định. Đây chính là thiết bị tiềm ẩn nhiều nguy cơ nhất mà rất nhiều người không để ý. Theo nguyên lý, khi một người nào đó bị sét đánh, điện sẽ truyền vào người. Dòng điện càng mạnh thì sẽ càng nguy hiểm. Nếu nạn nhân đang tiếp xúc với các chất dẫn điện như chất lỏng hay kim loại khi bị sét đánh thì dòng điện được dẫn vào người càng nhanh. Vì sét luôn chọn con đường dễ đi nhất tới mặt đất, nên ai đó đang đứng và sử dụng điện thoại dường như đã tạo ra một đường dẫn ít điện trở nhất.

Việc sử dụng điện thoại bàn (có dây từ xa nối đến) cũng nguy hiểm bởi dòng sét có thể xâm nhập qua đường dây. Người ngồi xem tivi hoặc đang dùng điện thoại trong nhà, nếu nhà không lắp cột thu sét vẫn có thể bị sét đánh từ đám mây dông xuống tivi, điện thoại. Vì thế, khi có giông sét, nên tắt các thiết bị phát thanh, truyền hình, điện thoại để đảm bảo an toàn.

Vật liệu tránh sét tốt nhất là nhựa
Theo TS Nguyễn Xuân Anh, khi trời có dông sét, nếu đang ở trong nhà thì cần đứng xa cửa sổ, cửa ra vào, các đồ dùng điện. Tránh các chỗ ẩm ướt như buồng tắm, bể nước, vòi nước. Không nên dùng điện thoại bàn có dây. Nên rút phích cắm các thiết bị điện trước lúc có dông tránh sét đánh làm hỏng.

Nếu đang đi trên đường, cần phải để ý đến các dấu hiệu của dông như mây đen, khí lạnh, gió. Không trú mưa bằng cách đứng thành nhóm nhiều người gần nhau rất dễ thu hút sét. Tránh xa các vật dụng kim loại như xe đạp, xe máy, hàng rào sắt, chạy ra khỏi những nơi chứa nước như bãi biển, ao, hồ, mương.

Vật liệu che chắn dông sét tốt nhất là nhựa. Khi đang đi đường gặp dông sét thì nên dùng áo mưa, mũ bảo hiểm để che chắn quanh người. Trú tại nơi mà vật liệu xung quanh ít dẫn điện, tuyệt đối không đi chân đất hay nằm xuống đất.

TS Nguyễn Xuân Anh cho biết, khi trời sắp xảy ra dông thì biện pháp tránh sét tốt nhất là nên về nhà. Chỗ an toàn để tránh sét là toà nhà, hay công sở có lắp đặt hệ thống chống sét. Nên rút phích cắm các thiết bị điện trước lúc có giông gần xảy ra.
Với các đường dây điện thoại hay dây điện vì nối với lưới bên ngoài nên rất có thể bị ảnh hưởng sét đánh lan truyền. Nên tránh xa các dây này và các vật dùng điện với khoảng cách ít nhất là 1m. Vô tuyến nối với dây anten để ngoài trời cũng rất cần rút ra khi có dông.

Theo thống kê của Viện Vật lý Địa cầu thì sét đánh thẳng là nguy hiểm nhất, cứ 10 người bị sét đánh thẳng thì 8 người chết. Khi sét đánh xuống cây, thì 1 tia sét có thể giết chết ngay vài người xung quanh. Độ nguy hiểm phụ thuộc vào bản chất của vật bị sét đánh và vị trí tương đối với nạn nhân. Trong một số trường hợp năng lượng tia sét không tiêu tán ngay tại chỗ mà truyền theo mặt đất và khi nạn nhân đứng trên đường truyền đó có thể bị liệt.

Ngày 15/9, UBND huyện Nguyên Bình, tỉnh Cao Bằng vừa có báo cáo về sự việc thiếu niên 15 tuổi bị sét đánh tử vong trong lúc vừa chơi game vừa sạc điện thoại.

Cụ thể, khoảng 23h45 ngày 13/9, người dân xã Thế Dục, huyện Nguyên Bình phát hiện cháu H.V.T (SN 2007) hét lên rồi cứng đơ người. Thời điểm này trời đang mưa to và có dông sét.

Khi người nhà hốt hoảng chạy đến thì thấy điện thoại di động của T (lúc đó màn hình vẫn đang bật) rơi ở dưới đất, cạnh bàn uống nước ngay vị trí nạn nhân thường ngồi để chơi game và còn đang cắm sạc. Lúc này gia đình vội vàng kêu cứu nhưng khi mọi người đến nhà thì cháu T đã tử vong.