- Con tôi mỗi lần sốt là co giật. Tôi thường cho con uống thuốc hạ sốt để đề phòng trước ngay khi có dấu hiệu. Tôi làm vậy là đúng hay sai?- Thu Thảo, 32 tuổi, Hà Nội.
Thạc sĩ, dược sĩ cao cấp Trương Minh Đạt, Viện phó Viện Nghiên cứu Y Dược, tư vấn:
- Sốt là biểu hiện/triệu chứng của tình trạng nhiễm virus hoặc nhiễm khuẩn ở trẻ em (có thể nhiễm toàn thân hoặc chỉ đường hô hấp).
Sốt có nhiều cấp độ: vừa, cao, rất cao (trên 40 độ). Trẻ sốt khi đo nhiệt độ ở nách trên 37,5 độ C, ở hậu môn trên 38 độ C.
Mức độ sốt (cao hoặc vừa) không báo hiệu rằng bé đang nguy hiểm hay không. Trường hợp sốt cao nhưng chỉ do virus nên không nguy hiểm. Tuy nhiên, trường hợp sốt nhẹ nhưng rất nguy hiểm như viêm màng não.
Việc hạ sốt không điều trị nguyên nhân gây sốt, chỉ làm giảm thân nhiệt. Từ đó, trẻ cảm thấy dễ chịu hơn. Thuốc hạ sốt cũng không có tác dụng ngăn ngừa co giật.
Vì vậy, trẻ co giật trong khi sốt là lành tính, không ảnh hưởng đến phát triển trí tuệ sau này hay IQ của trẻ. Nó mang tính di truyền và thường kéo dài dưới một phút, khi bé khoảng 4-5 tuổi sẽ hết hoàn toàn. Việc dùng thuốc hạ sốt trước khi bé sốt để phòng co giật là không đúng, có thể ảnh hưởng đến gan, thận và sức khỏe.
Khi nào nên cho bé dùng thuốc hạ sốt?
Cha mẹ chỉ dùng hạ sốt khi nhiệt độ của bé lên trên 38,5 độ C, mệt mỏi, bỏ ăn, bứt rứt, khó chịu.
Thuốc hạ sốt có thể dùng đường uống: dạng siro, viên sủi hoặc viên nén. Trẻ em nên sử dụng dạng siro hoặc viên sủi sẽ dễ uống hơn. Ngoài ra, dạng viên đặt hậu môn dùng trong trường hợp bé khó uống thuốc hoặc bị nôn sau khi uống thuốc. Phụ huynh không tự ý dùng thuốc hạ sốt đối với trẻ dưới 3 tháng tuổi.
Lựa chọn Paracetamol hay Ibuprofen?
Paracetamol (Decolgen, Efferalgal, Hapacol…) thuộc nhóm N-Acetyl - P- aminophen, có tác dụng hạ sốt do bất kỳ nguyên nhân gì, không hạ thân nhiệt ở người không sốt. Chúng hạ sốt do tác động lên vùng dưới đồi làm giãn mạch và tăng lưu lượng máu ngoại vi (tỏa nhiệt qua da).
Ibuprofen (SOTSTOP, Brufen…) là thuốc hạ sốt chống viêm Ansaid, có tác dụng hạ sốt do ức chế Prostaglandin synthetase, làm giảm quá trình tổng hợp Prostaglandin E1, E2, điều chỉnh thân nhiệt.
Đây là hai hoạt chất chính thường được dùng với nhiều tên biệt dược khác nhau để hạ sốt cho trẻ em hiện nay. Tuy nhiên, dùng loại thuốc nào là vấn đề cần được cân nhắc rất kỹ và thận trọng.
Trước đây, Ibuprofen ít được dùng để hạ sốt. Thời gian gần đây, nhiều phụ huynh cho rằng dùng Paracetamol không tác dụng nhanh và thay thế bằng Ibuprofen để hạ sốt. Ibuprofen hạ sốt nhanh và kéo dài hơn, kèm với đó là độc tính cao.
Cha mẹ nên ưu tiên lựa chọn Paracetamol do tính an toàn cao với liều dùng 10-15 mg/kg cân nặng/lần, cứ 4-6 tiếng một lần. Chúng có thể hạ sốt do mọi nguyên nhân, tuy nhiên cha mẹ cần lưu ý độc tính của Paracetamol với gan khi dùng quá liều và liên tục sau 3-4 ngày. Nó phá hủy tế bào gan và có thể gây tử vong.
Ibuprofen là lựa chọn thứ yếu khi bé không đáp ứng với Paracetamol. Độc tính của Ibuprofen nguy hiểm hơn do ức chế tạo Thromboxan gây chảy máu, xuất huyết, đặc biệt nguy hiểm trong trường hợp sốt xuất huyết, gây cơn hen giả và gia tăng tái phát hen nếu bé có tiền sử bị hen. Liều khuyến cáo hạ sốt cho trẻ em là 5-10 mg/kg/lần, ngày 3-4 lần.
