Từ ngày 1/10, Nghị định 207/2025/NĐ-CP chính thức có hiệu lực, đánh dấu bước tiến lớn trong quyền sinh sản của phụ nữ độc thân. Nếu trước đây, theo Nghị định 10/2015/NĐ-CP, họ chỉ được làm thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) khi có chỉ định y khoa, thì nay, chỉ cần có nguyện vọng là đủ điều kiện thực hiện.
Quy định mới này mở rộng quyền chủ động làm mẹ, không còn phụ thuộc lý do bệnh lý, phù hợp với xu hướng xã hội hiện đại và nhu cầu cá nhân của phụ nữ độc thân.
Theo đó, kỹ thuật hỗ trợ sinh sản được thực hiện đối với các cặp vợ chồng vô sinh hoặc có chỉ định về y tế và phụ nữ độc thân có nguyện vọng. Đồng thời, Nghị định 207 cũng nêu rõ những điều kiện và nguyên tắc khi phụ nữ độc thân muốn thực hiện IVF gồm:
Phụ nữ độc thân có thể nhận phôi/noãn nếu bản thân không có noãn hoặc noãn không bảo đảm chất lượng để thụ thai.
Việc thực hiện hiến/nhận phải vô danh giữa người hiến và người nhận; tinh trùng, noãn, phôi hiến chỉ dùng cho một phụ nữ hoặc một cặp vợ chồng. Đồng thời, phải tuân theo nguyên tắc chỉ được hiến tại một cơ sở được phép lưu giữ tinh trùng, lưu giữ noãn, lưu giữ phôi.
Cơ sở làm IVF phải là bệnh viện chuyên khoa phụ sản được cấp phép, có đơn nguyên riêng cho IVF, trang thiết bị phù hợp, nhân sự có trình độ, kinh nghiệm thực hiện chu kỳ IVF tối thiểu.
Phụ nữ độc thân sau khi thực hiện kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm, được quyền xử lý phần còn dư (tinh trùng, noãn, phôi) theo nguyện vọng (gửi lưu giữ, hiến hoặc hủy).
Chia sẻ với PV Gia đình Việt Nam, bác sĩ Phan Hoàng Anh Đào, giám đốc phòng khám Hội KHHGĐ TP Đà Nẵng cho rằng đây là bước tiến pháp lý rất quan trọng trong việc mở rộng quyền sinh sản và quyền chủ động làm mẹ của phụ nữ.
“Trước đây, nhiều phụ nữ độc thân dù có điều kiện về tài chính, công việc, và thực sự mong muốn được làm mẹ nhưng vẫn bị giới hạn bởi các quy định: chỉ khi có chỉ định y khoa, hoặc khi có ràng buộc về hôn nhân thì họ mới được tiếp cận kỹ thuật hỗ trợ sinh sản. Điều này vô tình khiến không ít chị em phải chờ đợi, bỏ lỡ ‘thời điểm vàng’ trong độ tuổi sinh sản, làm tăng nguy cơ hiếm muộn hoặc phải tìm đến các dịch vụ không chính thống, tiềm ẩn nhiều rủi ro”, bác sĩ Đào cho biết.
Theo bác sĩ Đào, việc pháp luật chính thức cho phép phụ nữ độc thân chủ động sinh con bằng IVF không chỉ là sự thừa nhận quyền tự quyết về cơ thể và thiên chức làm mẹ, mà còn thể hiện sự tiến bộ trong chính sách dân số và bình đẳng giới. Nó giúp phụ nữ có nhiều lựa chọn hơn để hiện thực hóa mong muốn làm mẹ của mình, kể cả khi họ chưa hoặc không muốn kết hôn.
Đồng thời, đây cũng là sự bảo đảm cho trẻ em sinh ra từ các kỹ thuật này được pháp luật công nhận, bảo vệ quyền lợi một cách đầy đủ.
Tuy nhiên, bác sĩ Đào cho rằng mở rộng quyền này đồng thời đặt ra những thách thức về mặt y tế, đạo đức và quản lý:
Về y tế: cần đảm bảo các cơ sở IVF thực hiện đúng quy trình, an toàn, có năng lực, thiết bị, nhân lực chất lượng cao để tránh rủi ro cho người làm quy trình và thai nhi.
Về tâm lý: phải có hỗ trợ tư vấn về tâm lý để người phụ nữ độc thân hiểu rõ các hệ quả, trách nhiệm nuôi con về mặt tài chính, xã hội, tinh thần.
Về quản lý, luật pháp: cần giám sát nghiêm ngặt chuyện hiến-nhận tinh trùng, noãn, phôi; bảo đảm bí mật, công bằng, minh bạch; tránh những hệ lụy về “thương mại hóa” cơ thể hay mang thai hộ trái phép.
