Q: Tôi phát hiện con tôi chỉ 15 tuổi và đã có người yêu, tôi cảm thấy vô cùng lo lắng, điều tôi cần làm bây giờ là gì?

A: Điều anh chị cần làm bây giờ là hít thở sâu và thật bình tĩnh. Khi con đến tuổi dậy thì chuyện con phát sinh nhu cầu tình cảm là chuyện đương nhiên.

Vì vậy, việc của bạn là chấp nhận điều này và coi đó là chuyện bình thường. Hãy nhớ lại những rung động tuổi teen khi xưa bạn đã từng có.

Hơn bao giờ hết lúc này con rất cần một người bạn, đừng đẩy con về phía bên kia “chiến tuyến”, hãy ngồi xuống cùng con làm “đồng minh”. Gợi chuyện thật tinh tế để con có thể trò chuyện chia sẻ cùng bạn. Thái độ không cấm đoán và thấu hiểu của bạn sẽ dễ khiến con mở lòng.

Lúc này hãy nói với con về tình yêu, tình dục, thậm chí các bệnh lây truyền qua đường tình dục, chuyện quan hệ tình dục trước 16 tuổi ở khía cạnh pháp luật, những vấn đề ảnh hưởng đến sức khỏe và tâm lý khi quan hệ tình dục không an toàn.

Hãy luôn thể hiện tình yêu của mình, rằng cha mẹ luôn ở đây khi con cần, để giải đáp những thắc mắc và những vấn đề tâm lý, sức khỏe con có thể đang bối rối.

Q: Sự thật là có một chiếc bao cao su con để quên trong túi áo, trong khi con mới chỉ lớp 9. Theo chuyên gia, đây là chuyện đáng mừng hay đáng lo? Tôi có nên nói với con về các biện pháp tránh thai, có sợ vẽ đường cho hươu chạy hoặc con “cười vào mũi” rằng chuyện đó mẹ còn phải dạy?

A: Trẻ ở độ tuổi vị thành niên thường phải đương đầu với không ít khó khăn. Con bạn đang trải qua thời kỳ nhiều thay đổi và đang loay hoay chứng minh bản ngã hoặc tìm kiếm lối đi.

Nhưng cha mẹ đừng vội hốt hoảng nếu thấy con có bao cao su trong người, dù con chưa 16 tuổi. Đừng làm ầm ĩ lên như cháy nhà đến nơi, chưa nên khẳng định điều gì ngay lập tức khi con có bao cao su trong túi áo.

Ngoài chuyện cha mẹ cần làm khơi gợi để con tâm sự như một người bạn về chuyện tình cảm hay những rung động. Bạn cũng nên thẳng thắn nói với con về việc không quan hệ tình dục trước 16 tuổi và dần dần nắm bắt chiếc bao cao su trong túi áo của con là điều gì?

Con cần biết dưới góc độ pháp luật thì theo Luật Trẻ em năm 2016, người dưới 16 tuổi được xem là trẻ em và bất cứ hành vi quan hệ trong độ tuổi dưới 16 đều vi phạm pháp luật. Như vậy, cũng không có nghĩa là con đủ 16 tuổi là nên quan hệ tình dục ngay vì độ tuổi này con vẫn đến trường, vẫn còn lệ thuộc vào gia đình về mọi mặt nên tập trung vào học tập, bạn bè, trường lớp là việc cần ưu tiên hơn. Tuy vậy, những rung động tình cảm của con ở tuổi này là rất bình thường và giữ được một tình yêu trong sáng, thúc đẩy nhau cùng tiến bộ là một điều rất đáng trân trọng.

Nhưng bên cạnh đó thì những kiến thức quan hệ tình dục an toàn cũng là chuyện vô cùng cần thiết bạn cần nói với con. Con bạn cần biết điều đó trước khi nó xảy ra. Tình dục an toàn cần được nói thẳng thắn, khoa học, không vòng vo hay ngại ngần.

Sử dụng bao cao su là một biện pháp tránh thai rẻ tiền mà vô cùng hiệu quả, một cách tránh thai dễ dàng, ngăn ngừa các bệnh tình dục.

Uống thuốc tránh thai có hiệu quả tránh thai đến 91%, nhưng không có tác dụng ngăn ngừa các bệnh lây qua đường tình dục. Hãy nói với con về những tác dụng phụ có thể xảy ra như tăng cân hoặc chảy máu giữa các kỳ kinh nguyệt hoặc tâm trạng thất thường và trầm cảm.

Có nhiều phương pháp tránh thai bằng hoóc môn. Việc đặt vòng tránh thai, que cấy tránh thai, miếng dán tránh thai, tiêm thuốc tránh thai cũng có hiệu quả ngăn ngừa thụ thai đến 99%, nhưng không có tác dụng phòng chống các bệnh lây truyền qua đường tình dục.

Việc uống thuốc tránh thai khẩn cấp cũng có tác dụng tránh thai, nhưng chỉ nên dùng trong những trường hợp khẩn cấp, đây không phải là biện pháp tránh thai có thể sử dụng thường xuyên..

Hãy nói với con quan hệ bằng miệng không dẫn đến mang thai, nhưng cũng không tránh khỏi những nguy cơ lây nhiễm các bệnh đường tình dục.

Q: Vâng, vậy hẳn là cách phòng chống các bệnh qua đường tình dục cũng cần được nhắc tới?

A: Rất cần. Các bệnh lây qua đường tình dục là điều các con cần phải biết tới như một nguy cơ khi quan hệ tình dục không an toàn. Hãy giải thích cho con về tình trạng nhiễm khuẩn hoặc bệnh được truyền từ người nọ sang người kia. Thông thường thì chúng được lây truyền qua hoạt động tình dục (giao hợp qua đường âm đạo, đường miệng hoặc đường hậu môn) không được bảo vệ với người đang mang bệnh. Ngoài ra còn lây qua mẹ truyền cho con khi có thai, khi cho con bú và các dụng cụ tiêm, chích vào da.

Các tác nhân gây bệnh rất đa dạng bao gồm:

Vi khuẩn: Gây bệnh lậu, giang mai, hạ cam, liên cầu B, lỵ trực trùng…

Vi rút: Gây bệnh viêm gan B, viêm gan C, HIV, herpes, sùi mào gà,…; Liên thể vi khuẩn và virus: gây bệnh chlamydia, ureaplasma...

Ký sinh trùng: gây bệnh trùng roi, rận mu, nấm men…

Hầu hết các bệnh lây truyền qua đường tình dục (LTQĐTD) đều làm cơ thể chúng ta trở nên yếu hơn và làm gia tăng nguy cơ lây nhiễm HIV, hoặc khi đã mắc các bệnh LTQĐTD lại bị nhiễm HIV thì bệnh LTQĐTD sẽ thúc đẩy HIV phát triển rất nhanh chóng trong cơ thể và thời gian tiến triển thành AIDS nhanh hơn; gây sảy thai, vô sinh, truyền bệnh từ mẹ sang con, gia tăng nguy cơ ung thư…

Việc trang bị những kiến thức về tình dục và các biện pháp phòng chống các bệnh lây qua đường tình dục giúp giảm thiểu tối đa nguy cơ mắc bệnh. Bên cạnh việc chú ý an toàn tình dục, tiêm ngừa một số loại vắc xin cho con đúng thời điểm cũng là việc cần thiết phải làm, ví dụ như vắc-xin phòng ngừa giúp ngăn ngừa viêm gan B, sùi mào gà và một số loại virus khác như HPV, viêm gan B, viêm gan C...

Q: Ngay cả việc khi nào cần tới gặp bác sĩ các con cũng cần phải nắm rõ đúng không?

A: Đúng thế, kiến thức cần được trang bị trước khi nó xảy đến. Đặc biệt khi một số bệnh LTQĐTD chỉ cho thấy dấu hiệu của bệnh sau khi đã nhiễm bệnh một thời gian dài. Ví dụ như bệnh do Chlamydia hoặc người nhiễm vi rút viêm gan B, C, thậm chí nhiễm vi rút HIV, rất nhiều trường hợp triệu chứng ban đầu không rõ ràng, chỉ khi người bệnh làm xét nghiệm mới biết chính xác. Điều đầu tiên, cần nói cho con biết nếu đã quan hệ tình dục với một người mà con không biết chắc là không có bệnh, hoặc sau khi có quan hệ tình dục không an toàn, thì nên nghi ngờ tới khả năng là mình mắc bệnh và cần đến cơ sở y tế chuyên khoa để khám. Con cũng cần được điều trị nếu được chẩn đoán đã mắc bệnh. Bên cạnh đó, những triệu chứng cơ bản của một số bệnh LTQĐTD con bạn cũng cần lưu tâm, đó là: - Có dịch bất thường chảy ra từ âm đạo hoặc đầu dương vật. - Hậu môn hoặc cơ quan sinh dục bị ngứa, đau, đỏ, rát hoặc có các nốt, các vết loét bất thường. Các tổn thương này có thể đau hoặc không đau.

- Tiểu đau, buốt hoặc rát, hoặc tiểu nhiều hơn bình thường.

- Đau bất thường ở vùng bụng dưới mà không liên quan gì tới chu kỳ kinh nguyệt.

- Đau khi giao hợp hoặc có ra máu sau quan hệ tình dục,…

Hãy nói với con khi thấy có một trong những biểu hiện trên con cần đến ngay cơ sở y tế chuyên khoa để được khám, xét nghiệm chẩn đoán bệnh chính xác và điều trị đúng. Và điều cuối cùng, tôi vẫn muốn nhắc lại, hãy nói với con bạn rằng cha (mẹ) sẽ luôn ở đây để đồng hành cùng con từ những thắc mắc, bối rối liên quan đến chuyện tình cảm, giới tính.