Tiến sĩ, bác sĩ Vũ Viết Sáng - Khoa Hồi sức truyền nhiễm, Viện Lâm sàng các bệnh truyền nhiễm (Bệnh viện Trung ương Quân đội 108) cho biết, thời gian gần đây khoa tiếp nhận một số bệnh nhân bị nhiễm trùng máu do vi khuẩn Vibrio vulnificus (V. vulnificus). Đa số các bệnh nhân có diễn biến nặng, nhanh chóng, xuất hiện sốc nhiễm khuẩn, suy đa tạng, có tỷ lệ tử vong cao.

Điển hình là trường hợp bệnh nhân N.V.Đ. (SN 1961, ở Hải Phòng) có tiền sử mắc bệnh gan do uống nhiều rượu, trước đó có ăn hải sản chưa nấu chín (hàu sống).

Tiến hành cấy khuẩn 2 mẫu máu đều dương tính với V. vulnificus. Mặc dù đã được điều trị kháng sinh mạnh ngay từ đầu, thở máy, lọc máu liên tục, thuốc vận mạch nâng huyết áp và các biện pháp điều trị hồi sức tích cực khác nhưng bệnh nhân vẫn rất nặng, tiên lượng tử vong, gia đình xin cho bệnh nhân về sau 4 ngày điều trị.

Hình ảnh chân bệnh nhân Đ. bị tổn thương khi nhiễm vi khuẩn V. vulnificus.

Bác sĩ Nguyễn Sỹ Thấu - khoa Hồi sức truyền nhiễm cho biết, vi khuẩn V. vulnificus là vi khuẩn sống tự do trong nước biển hoặc nước lợ hoặc kí sinh trong các loài thủy sinh có vỏ như tôm, hàu …

Vi khuẩn này có thể gây hoại tử cân cơ rất nhanh, do đó còn được gọi là “vi khuẩn ăn thịt người”. Nguy hiểm hơn, bệnh nhiễm trùng máu do V. vulnificus gây tử vong cao, lên đến 50%, thậm chí 90% nếu bệnh nhân có sốc nhiễm khuẩn tụt huyết áp tại thời điểm nhập viện và thường tử vong trong vòng 48 giờ mặc dù được điều trị tích cực.

Cơ chế gây bệnh

Về cơ chế gây bệnh, vi khuẩn V.vulnificus khi vào cơ thể sẽ vượt qua được hàng rào bảo vệ đầu tiên của đường tiêu hóa và da. Sau khi xâm nhập vào máu, vi khuẩn có các cơ chế làm giảm khả năng thực bào của cơ thể (khả năng một số tế bào miễn dịch ở người tiêu diệt các thể xâm nhập bằng cách nuốt và phân hủy chúng).

Vi khuẩn xâm nhập, sống sót, nhân lên và gây bệnh trong cơ thể bệnh nhân. Ngoài ra, vi khuẩn còn sinh ra nhiều độc tố gây độc tế bào và phá hủy tế bào cơ thể người…

Cách thức lây bệnh

- Ăn hải sản sống hoặc nấu chưa kĩ, đặc biệt là hàu rất dễ lây bệnh. Một thống kê ở 180 bệnh nhân nhiễm trùng do V. vulnificus cho thấy có 92,8% bệnh nhân có ăn hàu sống trong vòng hai ngày trước đó. Thời gian ủ bệnh là 3 tiếng -6 ngày.

Hải sản sống, đặc biệt là ăn hàu chưa chín rất dễ nhiễm vi khuẩn V. vulnificus.

- Bị vết thương khi tham gia các hoạt động trên biển, như bơi lội, câu cá, cầm nắm hải sản. Đã có trường hợp bị nhiễm qua những vết thương rất nhỏ, như vết đâm bởi đuôi con tôm, vỏ hàu khi tắm biển. Ngoài ra, nhiễm trùng có thể xảy ra khi phơi nhiễm vết thương có từ trước với vi khuẩn V. vulnificus.

- Tất cả mọi người đều có thể bị mắc bệnh theo cơ chế lây bệnh kể trên. Tuy nhiên, có những nhóm người dễ bị mắc bệnh hơn, bao gồm: nghiện rượu; bệnh gan mạn tính: viêm gan, xơ gan; tan máu bẩm sinh; suy giảm sức đề kháng, như: đái tháo đường, suy thận mạn, u lympho …

Biến chứng khi nhiễm vi khuẩn V. vulnificus

- Nhiễm trùng da và mô mềm: Nhanh chóng dẫn đến viêm tấy, bầm tím, phỏng nước lớn, và hoại tử cân cơ, cần phẫu thuật sớm, thậm chí cắt cụt chi.

- Nhiễm trùng huyết: Diễn biến nhanh đến sốc nhiễm khuẩn, suy chức năng đa phủ tạng, rối loạn đông máu và rối loạn chuyển hóa nặng. Tỉ lệ tử vong rất cao. Những trường hợp qua được giai đoạn cấp tính vẫn có thể tử vong do hậu quả của suy đa tạng kéo dài.

Phòng ngừa nhiễm vi khuẩn V. vulnificus.

- Không ăn hải sản chưa được nấu chín.

- Tránh bị thương khi tham gia các hoạt động có nguy cơ tiếp xúc vết thương với vi khuẩn như: tắm biển, câu cá biển, đánh bắt và chế biến hải sản …

- Nếu có vết thương hãy thận trọng khi tiếp xúc với nước biển, nước lợ, hải sản sống.

- Cần đến cơ sở y tế thăm khám sớm khi có các biểu hiện đường tiêu hóa, sưng nóng đỏ đau tại vết thương, đau hoặc nổi ban, bọng nước ở chân tay sau khi nghi ngờ có tiếp xúc với nguồn bệnh.