Trước hôn nhân tôi có mua một chiếc xe máy. Hiện tại, tôi muốn bán chiếc xe đi. Khi tôi đi làm thủ tục công chứng thì yêu cầu tôi phải có giấy xác nhận độc thân.Tôi xin hỏi vì sao khi bán xe máy cũ lại phải có giấy xác nhận độc thân? Chiếc xe của tôi đã cũ, giá trị nhỏ, giờ phải về quê làm giấy tờ thì phức tạp. Có cách nào bán xe mà không cần giấy xác nhận độc thân không?

Bạn đọc Bình Minh (quận 1, TP.HCM).

Luật sư Bùi Thị Quỳnh Yên, Đoàn Luật sư TP.HCM, trả lời:

Việc mua bán xe máy là một giao dịch dân sự giữa người bán và người mua. Để một giao dịch dân sự có hiệu lực, cần đáp ứng điều kiện về mặt hình thức và nội dung. Về hình thức, để được làm thủ tục đăng ký xe và được cấp giấy chứng nhận đăng ký xe, theo quy định tại Thông tư 58/2020/TT-BCA của Bộ Công an, giấy bán, cho, tặng xe của cá nhân phải có xác nhận công chứng hoặc chứng thực theo quy định pháp luật.

Điều 35 Luật Công chứng quy định, khi yêu cầu công chứng, người yêu cầu công chứng phải xuất trình những giấy tờ sau:

- Phiếu yêu cầu công chứng hợp đồng, giao dịch theo mẫu;

- Dự thảo hợp đồng, giao dịch;

- Bản sao giấy tờ tuỳ thân;

- Bản sao giấy chứng nhận quyền sở hữu, quyền sử dụng hoặc bản sao giấy tờ thay thế được pháp luật quy định đối với tài sản mà pháp luật quy định phải đăng ký quyền sở hữu, quyền sử dụng, trong trường hợp hợp đồng, giao dịch liên quan đến tài sản đó;

- Bản sao giấy tờ khác có liên quan đến hợp đồng, giao dịch mà pháp luật quy định phải có.

Như vậy, một trong những loại giấy tờ quan trọng trong hồ sơ công chứng là giấy chứng nhận quyền sở hữu, quyền sử dụng đối với tài sản đó. Mặc dù đã có giấy đăng ký xe nhưng nếu chỉ căn cứ vào đăng ký xe (chỉ mang tên chủ xe) thì không xác định được đó là tài sản riêng hay tài sản chung vợ chồng.

Nghị quyết số 02/2000/NQ-HĐTP ngày 23/12/2000 của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn áp dụng một số quy định của Luật Hôn nhân và gia đình quy định: Đối với tài sản hình thành trong thời kỳ hôn nhân mà trên giấy chứng nhận quyền tài sản chỉ ghi tên một người thì tài sản vẫn được coi là tài sản chung vợ chồng và cả hai vợ chồng đều có quyền quản lý, sử dụng, định đoạt tài sản đó (trừ trường hợp người vợ/ người chồng chứng minh được đó là tài sản riêng của mình). Như vậy, nếu đây là tài sản riêng của chủ xe thì chủ xe phải xuất trình xác nhận tình trạng hôn nhân hoặc xuất trình giấy tờ về việc được tặng cho riêng, được thừa kế riêng …

Do đó, dù là mua bán xe cũ thì người bán cũng cần chứng minh quyền sở hữu đối với tài sản của mình.

Nếu đây là tài sản bạn có trước khi kết hôn thì bạn phải có giấy xác nhận tình trạng hôn nhân (còn gọi là giấy xác nhận độc thân). Mục đích là để chứng minh thời điểm bạn sở hữu chiếc xe trước thời điểm kết hôn và bạn toàn quyền định đoạt tài sản này.

Nếu chiếc xe là tài sản hình thành trong thời kỳ hôn nhân mà không phải là tài sản được tặng cho riêng, được thừa kế riêng thì khi định đoạt phải có sự đồng ý của hai vợ chồng, nghĩa là hai vợ chồng phải cùng làm văn bản đồng ý bán xe.

Về vấn đề này, trước đây cũng từng có ý kiến cho rằng quy định này gây bất cập, đây là tài sản có giá trị thấp, cả người bán và người mua sẽ cảm thấy thủ tục rắc rối, không cần thiết, từ đó phát sinh tình trạng xe không chính chủ, gây khó khăn trong việc quản lý của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Các cơ quan chức năng đang nghiên cứu để có hướng dẫn thống nhất.