Con rùa có thành phần dinh dưỡng phong phú: giàu protein, gelatin, lipid, đường, Ca, P, Fe, acid nicotinic và các sinh tố A, D. Thịt rùa là đặc sản được chế biến nhiều món ăn như: rùa xé phay, rùa xào lăn, rùa hấp muối, rùa hấp cách thủy, cháo rùa... Mai và yếm rùa nấu lấy chất keo và cô thành cao từ lâu đã là vị thuốc quý.
Theo Đông y, thịt rùa vị ngọt mặn, tính bình, vào kinh phế, thận, can; quy bản vị ngọt hơi mặn, tính bình, vào kinh tâm, can và thận.
Cách dùng quy bản làm thuốc
Trị chứng suy nhược sau khi sốt cao, bệnh chưa lui làm khô tân dịch, thở ngắn không có sức, chân tay co giật: sinh bạch thược 24g, a giao (hấp) 12g, sinh quy bản 16g, sinh địa 24g, ma nhân 8g, ngũ vị tử 8g, mẫu lệ 16g, mạch môn đông 24g, chích thảo 16g, lòng đỏ trứng gà 2 quả, sinh miết giáp 16g. Lòng đỏ trứng gà để riêng. Các vị khác sắc lấy nước, bỏ bã, cho trứng gà vào đánh thật đều. Uống ngày 1 thang.
Trị chứng âm hư hỏa vượng, nóng âm ỉ trong xương, mồ hôi trộm, tai ù, tai điếc, đầu gối và ống chân đau buốt và nóng: hoàng bá 16g, tri mẫu 16g, thục địa 24g, quy bản 24g. Tất cả nghiền thành bột, thêm tủy xương lợn và luyện với mật làm hoàn. Ngày uống 2 lần, mỗi lần 12g, uống lúc đói, chiêu với nước gừng hoặc nước muối loãng.
Trị các chứng thận âm không đủ, gân xương yếu mềm, bắp thịt nhũn nhão, chân không muốn bước, nóng âm ỉ trong xương, lao nhiệt: quy bản, mộc qua, thiên ma, nhục thung dung, ngưu tất, phụ tử liều lượng như nhau. Tất cả nghiền thành bột, phun rượu để làm hoàn. Mỗi lần uống 8g, ngày 2 lần, uống với nước đun sôi.
Trị chứng âm hư huyết nhiệt, hành kinh ra quá nhiều: quy bản 63g, hoàng cầm 63g, bạch thược 63g, hoàng bá 12g, hương phụ 10g. Tất cả tán thành bột mịn, làm hoàn. Ngày 3 lần, mỗi lần 12 - 15g.
Món ăn - bài thuốc từ thịt rùa
Rùa hầm: rùa 1 - 3 con, chuối xanh 5 - 7 quả, đậu phụ rán 2 bìa. Rùa bỏ mai, ruột làm sạch; chuối gọt vỏ, ngâm nước, thái lát; đậu thái miếng. Thêm gia vị hành sống, bột tiêu, gừng tươi, tương dầu. Tất cả hầm nhừ. Dùng làm thức ăn bổ dưỡng cho người cao tuổi, phụ nữ trước, sau sinh con, lao phổi khái huyết, viêm khí phế quản mạn tái phát, sốt nóng sốt rét.
Rùa hầm sa sâm trùng thảo: thịt rùa 1 - 2 con, sa sâm 20g, trùng thảo 10g thêm gia vị và nước liều lượng thích hợp; đun nhỏ lửa hầm nhừ. Dùng cho các bệnh nhân thiếu máu, suy tủy, bệnh nhân sau khi bị sốt nhiễm khuẩn dài ngày suy nhược thiếu máu, hen phế quản mạn, lao phổi khái huyết.
Gà trống hầm thịt rùa: thịt rùa 250g, gà trống (đã làm sạch) 200g, thêm gia vị, nước sạch hầm nhừ. Dùng cho người cao tuổi suy thận tiểu nhiều.
Súp rùa bách hợp đại táo: rùa 1 - 2 con (làm sạch), bách hợp 40g, đại táo 30g, thêm gia vị và nước liều lượng thích hợp; nấu súp. Dùng cho các trường hợp âm hư, huyết hư, hồi hộp đánh trống ngực, mất ngủ.
Rùa hầm bắp nếp: thịt rùa 200g, ngô (tẽ lấy hạt và để cả râu ngô) 200g, thêm gia vị và nước lượng thích hợp; hầm nhừ. Dùng cho các trường hợp tiểu đường, tăng huyết áp.
Chả rùa, rùa nướng: rùa 1 con (bỏ đầu, móng, mai, ruột, làm sạch), ướp gia vị. Lùi hoặc nướng chả, quay, rán. Dùng cho các trường hợp suy nhược, lao phổi khái huyết, sốt dài ngày do viêm nhiễm.
Kiêng kỵ: Người dương hư không có nhiệt không được dùng. Không nấu thịt rùa với thịt lợn, các loại dưa (dưa leo, dưa hấu), rau dền.
