Để làm một hạt ngọc trai, người ta lấy con dao thật sắc nhọn mổ bụng con trai ra bỏ vào một hạt cát và may lại, rồi bỏ nó vào hồ chứa nước biển. Sẽ có hai điều xảy ra đối với con trai khi có hạt cát trong bụng; một là nó sẽ chết dần mòn bởi vết thương làm độc, hai là qua những tháng ngày đau đớn nó sẽ tiết ra chất nhờn bao bọc lại hạt cát nằm trong da thịt. Và hạt ngọc trai được hình thành như thế.
Cuộc đời nhiễu nhương đã cho ta những hạt cát sầu khổ. Nếu ta yếu đuối mỏng manh thì sẽ than vãn và gục ngã như con trai chết vì độc tố, nhưng ngay trong hoàn cảnh khắc nghiệt mà ta mạnh mẽ vượt qua để chế tác ra chất liệu tỉnh thức và yêu thương thì ngày đó ta đã trưởng thành hơn từ vết thương mà đời đã gởi đến.
Vết thương ngoài da có ngày lành thương tích, nhưng có những vết thương lòng trải qua thời gian lâu dài mới chữa lành, đôi lúc có những vết thương lòng đã theo ta đến ngày nhắm mắt xuôi tay mà chưa được chữa trị. Mỗi người có những vết thương lòng khác nhau và đa phần những hệ quả để lại là sự đau khổ, mất niềm tin, tuyệt vọng, cô đơn và hờn giận. Có vết thương đến từ hệ lụy tình cảm, người khác phản bội, xúc phạm danh dự, lừa dối tiền bạc... Nếu không khéo thực tập thì những nỗi đau sẽ kéo dài trong tâm thức và từng ngày giết chết người bị tổn thương.
Trong kinh Tăng Chi Bộ, Phần Vết thương làm mủ, Phật dạy: "Có người phẫn nộ, nhiều hiềm hận, dầu có bị nói chút ít, cũng tức tối phẫn nộ, sân hận, sừng sộ, sân hận và bực tức. Ví như một vết thương đang làm mủ, nếu bị cây gậy hay một miếng sành đánh phải, liền chảy mủ nhiều hơn". Tâm ta dễ bị tổn thương như vết thương đang làm mủ, sẽ đau đớn hơn nhiều lần nếu bị tác động vào vết thương ấy. Cuộc sống với muôn hình vạn trạng đã cho ta nhiều thất bại, nếu không có chất liệu vững chãi và chịu đựng thì có lẽ chúng ta miệt mài với những niềm đau. Dấu một hủ mắm hoặc trái sầu riêng trong nhà thì thế nào cũng bốc mùi, dòng sông trôi chảy nước sẽ sạch nhưng bị tác động chặn lại không lưu thông lâu ngày thì nước sẽ vẩn đục. Ta dồn nén những tổn thương trách móc thì từng ngày dằn vặt và mòn mỏi thân tâm. Trong tâm ôm ấp ý niệm tiêu cực lâu dài sẽ bị những khối u trong tâm, gọi là ung thư tâm thức. Nên tìm cho mình những phương pháp để khai thông những phần bế tắc trong tâm thức, để những khối u ấy được xoa dịu và chữa lành.
Ta cũng không thể trốn đi đâu để xa lánh những nghiệt ngã, vậy thì ngày đây, từ nơi ta vấp ngã, từ nơi những nổi đau và từ nơi mỗi vết thương ta hãy tìm ra con đường chuyển hoá để từ đó khổ đau là điều kiện hạnh phúc, vấp ngã là cơ hội vững chãi, vết thương là nhân duyên trưởng thành. Cho nên Ngài Vĩnh Gia đã nói rằng "Xét lời ác ấy là công đức, đó mới chính là thầy ta thực".
Để tạo được trầm hương hay kỳ nam thì cây dó chịu sự tác động từ thiên nhiên như sấm sét, côn trùng xâm hại, đất lở, bão giông, các vết thương bị nhiễm khuẩn và loại vi khuẩn này kết hợp với chất nhựa của cây dó tạo thành phản ứng hoá học và hình thành trầm hương. Nhưng không phải cây dó nào bị thương cũng biến thành trầm, hàng nghìn hàng triệu cây mới có một cây; còn tuỳ thuộc vào loài cây dó, thổ nhưỡng, thảm thực vật nơi cây dó sống, vi khuẩn nấm mốc hoặc nhiễm các loài ký sinh nào và đặc biệt là năng lực tạo ra phản ứng miễn dịch của cây dó đó. Nhân gian truyền miệng nhau câu nói"Trong đau thương dó biến thành trầm" hay câu ca dao "Dó lâu năm mới thành kỳ, đá kia lăn lóc có khi thành vàng", như vậy ta có thể hiểu trầm kỳ là sản phẩm của quá trình nhiễm bệnh hoặc quá trình phản ứng tự vệ chống lại quá trình nhiễm bệnh của cây dó.
Cuộc đời cũng đã cho ta nhiều vết thương, ta sẽ nâng niu những vết thương ấy để tâm linh được nở hoa trưởng thành hay sẽ chết đi theo thời gian như hàng nghìn hàng triệu cây dó khác. Mỗi vết thương nếu ta biết trân quý thì là một cơ hội để ta trưởng thành, mỗi nỗi đau là nấc thang để bước lên cung bậc an nhiên và mỗi khắc nghiệt nào đó đều có thể là kho tàng cho ta đi tìm sự vô uý.
Đừng chạy trốn và xa lánh những vụng về, ngay bây giờ và ở đây, ta có thể bắt đầu với sự hồi sinh mạnh mẽ và tái sinh lại một lần nữa. Đừng để những trái ngang dòng đời vùi dập ta chết đi như con trai nhiễm độc hay những cây dó lụi tàn, hãy là trầm hương, là hạt ngọc trai, tái sinh từ những gì khắc nghiệt nhất.
