Trước khi viết bài này, có lẽ chúng ta cần nhìn nhận lại về các loại vắc xin đã được bộ Y tế duyệt cũng như tình hình chích ngừa (tiêm chủng) vắc xin COVID-19 của nước mình.

Tính tới tháng 8 năm nay, có 5 loai các loại vắc xin được cục quản lý dược cấp phép nhập khẩu và lưu hành khẩn cấp bao gồm: Một là vắc xin COVID-19 AstraZeneca được phát triển bởi đại học Oxford và tập đoàn dược phẩm AstraZeneca - Vương quốc Anh. Hai là vắc xin Sputnik V (tên khác là Gam-COVID-Vac) do viện nghiên cứu Gamaleya của Nga đã sản xuất. Ba là vắc xin Vero Cell của Sinopharm được sản xuất bởi Sinopharm và viện Nghiên cứu Sinh phẩm Bắc Kinh - Trung Quốc. Thứ 4 là vắc xin Comirnaty của Pfizer/BioNTech, ban đầu được phát triển bởi công ty Đức BioNTech, sau đó công ty này hợp tác với hãng dược phẩm Trung Quốc Fosun cùng với công ty Pfizer của Mỹ hỗ trợ thử nghiệm lâm sàng, vận chuyển và sản xuất.

Vắc xin Pfizer được Bộ Y tế phê duyệt cho công tác phòng, chống dịch COVID-19 từ tháng 6/2021

Vắc xin thứ 5 là Moderna (tên khác là Spikevax) do công ty Moderna của Mỹ sản xuất  và thứ 6 là vắc xin Johnson & Johnson (J & J) do hai công ty thành viên là công ty dược phẩm Janssen Pharmaceutica NV (Bỉ) và Janssen Biologics B.V (Hà Lan) chịu trách nhiệm sản xuất.  Khác với 5 loại trên đã được thực hiện việc chích ngừa cho người dân, ngày 15/7, vắc xin Johnson & Johnson  đã được phê duyệt sử dụng trong phòng, chống dịch COVID-19. Tuy nhiên, tính đến nay chưa có liều nào về tới Việt nam.

Virus coronavirus được đặt tên từ các gai protein đột biến bao quanh nó giống như một vương miện, có thể nhìn thấy ở đây dưới kính hiển vi điện tử. Vắc xin Pfizer và Moderna nhắm vào các protein này.

Vắc xin nào có thể tiêm cho trẻ em trong khoảng từ 12-17 tuổi?

Trong các loại vắc xin nói trên, chỉ có Pfizer là được tổ chức thuốc và thực phẩm Hoa Kỳ (FDA) duyệt cho trẻ từ 12-17 tuổi. Với số lượng vắc-xin hạn chế hiện nay, hồi giữa tháng 7 năm nay, Bộ Y tế vừa ban hành Quyết định 3355/QĐ-BYT về Kế hoạch triển khai chiến dịch tiêm vắc xin phòng COVID-19 năm 2021 – 2022, trong đó, có 16 nhóm đối tượng ưu tiên tiêm vắc xin Covid-19 nhưng không có đối tượng trẻ em từ 12 đến 17 tuổi. Bộ Y tế cũng cho biết họ đã đàm phán với Pfizer và thỏa thuận mua 20 triệu liều vắc-xin dành cho trẻ 12-17 tuổi. Được biết lô Pfizer dành cho trẻ em này sẽ về Việt Nam vào cuối quý 4 năm nay. Vì nếu không tiêm cho trẻ em thì không thể hoàn thiện lá chắn phòng thủ với COVID-19 cho cộng đồng.

Nói cách khác do tình trạng thiếu vắc xin hiện tại, nên chính phủ chưa cho phép trẻ trong độ tuổi từ 12 – 17 tuổi được tiêm ngừa mặc dù về mặt chỉ định của FDA là được mà đến cuối quý 4 năm nay hoặc đầu sang năm 2022, bộ Y tế mới triển khai tiêm cho trẻ từ 12 – 17 tuổi.

Vậy trên thế giới khi nào trẻ dưới 12 tuổi được tiêm ngừa COVID - 19?

Dữ liệu về kết quả nghiên cứu độ an toàn khi dùng vắc xin chích ngừa cho trẻ em từ 5 đến 11 tuổi có thể công bố vào khoảng tháng 9 năm nay. Hãng Pfizer nói với CNN rằng họ có thể yêu cầu FDA cấp phép vắc xin ngay trong tháng 9.

Dữ liệu nghiên cứu dành cho trẻ nhỏ hơn, trong khoảng từ 2 đến 5 tuổi có thể có kết quả ngay sau đó, tức là đầu tháng 10. Đối với trẻ nhỏ dưới 2 tuổi, Pfizer cho biết họ có thể có dự liệu nghiên cứu vào tháng 10 hoặc tháng 11, và họ nói rằng sẽ yêu cầu FDA cấp phép sử dụng khẩn cấp (EUA- Emergency Use Authorization) cũng trong khoảng tháng 10 hay tháng 11 ngay sau khi dữ liệu nghiên cứu được công bố. Thực tế, để FDA chấp nhận cấp phép khẩn cấp, ít nhất mất vài tuần, có nghĩa là vắc-xin cho trẻ nhỏ hơn có thể sẽ chưa có vào cuối quý 4 năm nay hoặc thậm chí phải sang năm tới.  

Hãng dược phẩm Moderna cũng nói với CNN rằng họ dự kiến ​​có kết quả nghiên cứu vào cuối năm nay hoặc đầu năm 2022. Cũng có thể, các dữ liệu nghiên cứu tạm thời ở các giai đoạn khác nhau trong quá trình thử nghiệm sẽ sớm được công bố nhưng chính xác vào thời điểm nào thì chưa có dự đoán chính thức.

Hãng dược phẩm và thiết bị y tế lớn nhất thế giới J& J nói với CNN rằng họ đã sử dụng thử nghiệm ở quy mô nhỏ của mình với trẻ 16 và 17 tuổi từ đầu năm 2021 để thiết kế bốn nghiên cứu giai đoạn cuối cho trẻ nhỏ hơn và công ty đang thảo luận tích cực với các cơ quan quản lý về sự phát triển của kế hoạch và thiết kế thử nghiệm trong thực nghiệm. Công ty này cũng dự đoán những thử nghiệm nói trên sẽ bắt đầu vào cuối năm nay.

“Để giữ an toàn cho trẻ em và cuối cùng là đạt được khả năng miễn dịch cộng đồng, điều bắt buộc là các thử nghiệm lâm sàng vắc-xin COVID-19 phải tiếp tục được tiến hành trong quần thể trẻ em này. Chúng tôi cũng cam kết sâu sắc về tầm quan trọng và cần thiết để vắc-xin COVID-19 của chúng tôi được tiếp cận một cách công bằng cho tất cả các nhóm tuổi ", một phát ngôn viên của J&J nói với CNN.

Sau khi báo cáo về các trường hợp hiếm gặp về các vấn đề viêm cơ tim và viêm màng ngoài tim xuất hiện ở những thanh thiếu niên được tiêm vắc xin COVID-19, cả Moderna và Pfizer đều cho biết họ đang nghiên cứu và điều chỉnh để đáp ứng các yêu cầu mới từ FDA trong thử nghiệm các mũi tiêm ở trẻ nhỏ hơn. Không thể phủ nhận là tính phổ biến của các dụng phụ không mong muốn có thể là nguyên nhân trì hoãn việc hoàn thành thử nghiệm.

Moderna đã tiết lộ vào đầu tháng này rằng họ đã mở rộng đăng ký thử nghiệm vắc-xin của mình và thêm một "sự kiện bất lợi mới được quan tâm": đó là các trường hợp trẻ chích ngừa bị viêm cơ tim và viêm màng ngoài tim.

Pfizer cũng thừa nhận các yêu cầu khá khó khăn từ FDA, nhưng công ty này cũng nói với các nhà đầu tư vào tháng trước rằng họ tin là vẫn có thể thu thập đủ dữ liệu "trong khung thời gian tháng 9 hoặc ngay sau mùa hè."

Biến chủng Delta lây lan nhanh gấp nhiều lần so với các chủng SARS-CoV-2 ban đầu.

Một quan chức hàng đầu của FDA gần đây cho biết, có khả năng chỉ mất vài tuần để họ kiểm tra các dữ liệu về vắc xin ở nhóm tuổi trẻ tiếp theo - từ 5 tuổi đến 11 tuổi - sau khi các nhà sản xuất vắc xin báo cáo dữ liệu nghiên cứu từ các thử nghiệm của họ. Tuy nhiên, quá trình này có thể mất nhiều thời gian hơn nếu các tác dụng phụ đáng lo ngại được phát hiện.

Còn nước ta?

Vậy chúng ta cùng chờ đợi trong vài tháng tới, có thể là cuối năm nay hoặc đầu năm tới, sẽ có vắc xin cho trẻ em dưới 12 tuổi. Việc chính phủ Việt nam và bộ Y tế có cho phép và có đủ vắc xin để  chích ngừa cho nhóm trẻ nhỏ này hay không thì còn tùy thuộc vào nhiều yếu tố. Chắc chắn là sẽ có độ trễ vài tháng so với các nước sản xuất ra vắc xin Pfizer như Mỹ. Tức là có thể vào khoảng vào cuối quý 1 hoặc quý 2 năm 2021. Tuy nhiên, sự thật không thể phủ nhận là biến chủng Delta khiến nhiều trẻ em mắc và tỷ lệ bệnh trở nặng ngày càng tăng.