Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội bất động sản TPHCM (HoREA) cho biết, thị trường bất động sản thành phố 7 tháng đầu năm 2019 đã bị sụt giảm mạnh cả về qui mô lẫn nguồn cung dự án và nguồn cung sản phẩm nhà ở, nhất là loại căn hộ nhà ở thương mại có giá vừa túi tiền, căn hộ nhà ở xã hội.
Điển hình, trong 6 tháng đầu năm 2019, chỉ có 3 dự án nhà ở thương mại (mới) được Sở Xây dựng đề xuất UBND TPHCM công nhận chủ đầu tư với quy mô diện tích chỉ có 2,233 ha và 924 căn hộ, giảm 16 dự án (giảm 84,2%) so với cùng kỳ năm 2018. Sở Xây dựng cũng chỉ đề xuất chấp thuận đầu tư 10 dự án nhà ở thương mại (mới), giảm 46 dự án (giảm 82,2%) so với cùng kỳ năm 2018.
Hệ quả là nhiều doanh nghiệp bất động sản gặp khó khăn, rủi ro rất lớn, thậm chí có doanh nghiệp đứng trước nguy cơ phá sản. Không chỉ vậy, nguồn thu ngân sách nhà nước từ thị trường bất động sản, từ tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, thuế cũng bị sụt giảm lớn. Cụ thể, kết quả thu ngân sách thành phố 6 tháng đầu năm 2019 là 133.744 tỷ đồng, chỉ đạt 46,08% dự toán thu cả năm.
Ngoài ra, đối với phần lớn người dân thành phố là người có thu nhập trung bình, người có thu nhập thấp đô thị, người nhập cư ngày càng khó mua nhà, khó thuê nhà ảnh hưởng đến an sinh xã hội.
Theo ông Châu, những khó khăn nêu trên xảy ra là do ách tắc thủ tục phê duyệt quy hoạch chi tiết dự án nhà ở thương mại. Do vậy, Chủ tịch HoREA đề nghị UBND TPHCM chỉ đạo Sở Quy hoạch Kiến trúc thụ lý, giải quyết hồ sơ đồ án quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 do nhà đầu tư dự án đề xuất, sau khi đã có Quyết định chủ trương đầu tư của UBND TP, để chủ đầu tư có cơ sở thực hiện thủ tục công nhận chủ đầu tư dự án nhà ở thương mại và các thủ tục về quyền sử dụng đất dự án.
Riêng về vấn đề ách tắc thủ tục công nhận chủ đầu tư dự án nhà ở thương mại không có 100% đất ở, Chủ tịch HoREA cho rằng, ách tắc xảy ra là do “vướng” phải các quy định pháp luật chồng chéo, không đồng bộ.
Điển hình, khi thực hiện dự án, các chủ đầu đều phải thực hiện thủ tục Quyết định chủ trương đầu tư cho dự án theo quy định tại Khoản 2 Điều 170 Luật Nhà ở và Khoản (1.a) Điều 32 Luật Đầu tư. Nhưng khi đã có Quyết định chủ trương đầu tư thì dự án lại bị “vướng” thủ tục phê duyệt quy hoạch chi tiết và thủ tục công nhận chủ đầu tư dự án, nên không thể triển khai thực hiện được.
Chính vì vậy, Chủ tịch HoREA đề nghị UBND TPHCM báo cáo Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài nguyên Môi trường theo hướng thống nhất ý kiến với Bộ Xây dựng tại Mục 2 Công văn 805/BXD-QLN ngày 05/05/2016: “Bộ Xây dựng thống nhất với đề nghị của UBND TPHCM theo hướng: Đối với diện tích đất thuộc diện nêu trên, nếu đã được xác định là đất ở trong đồ án quy hoạch được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt hoặc đã có văn bản của cơ quan có thẩm quyền cho phép chuyển mục đích sử dụng đất để triển khai dự án xây dựng nhà ở hoặc đã được ghi trong quyết định thu hồi đất khi thực hiện giải phóng mặt bằng là để thực hiện dự án đầu tư xây dựng nhà ở thì diện tích đất đó được coi là đất ở.
Khi nhà đầu tư có quyền sử dụng đất ở hợp pháp theo quy định của pháp luật về đất đai và có đủ điều kiện, năng lực làm chủ đầu tư dự án theo quy định của pháp luật về nhà ở, pháp luật về kinh doanh bất động sản thì được xem xét chỉ định chủ đầu tư dự án xây dựng nhà ở thương mại theo quy định của Luật Nhà ở số 65/2014/QH13 và Nghị định 99/2015/NĐ-CP”.
