Lily Li (26 tuổi), giáo viên tiếng Anh tại Thâm Quyến (Trung Quốc), tiết kiệm đến 80% thu nhập hàng tháng từ mức lương hơn 10.000 NDT (khoảng 1.300 USD).
Cô cắt giảm tối đa các khoản chi tiêu không cần thiết như quần áo hay vé xem ca nhạc, đại diện tiêu biểu cho xu hướng sống tiết kiệm của Gen Z tại quốc gia đông dân nhất thế giới, trong bối cảnh lo ngại về tương lai.
Tương tự, Ava Su (26 tuổi), nhân viên tại Alibaba, cũng lựa chọn lối sống tài chính cẩn trọng. Với mức lương ổn định, cô giảm hẳn chi tiêu bốc đồng và đặt mục tiêu tiết kiệm 2 triệu NDT (khoảng 270.000 USD), tương đương 100 lần thu nhập hàng tháng.
"Tôi cảm thấy nền kinh tế đang bất ổn, việc kiếm tiền ngày càng khó khăn. Vì vậy, tôi ưu tiên bảo vệ túi tiền của mình", Su chia sẻ.
Trên Xiaohongshu, giới trẻ dưới 30 tuổi đang chia sẻ hàng loạt bí quyết tiết kiệm, như giảm chi phí bữa trưa văn phòng, săn hàng giá rẻ. Những chủ đề này đã thu hút hơn 1,5 triệu bài đăng và 130 triệu lượt xem, chứng minh xu hướng sống tiết kiệm ngày càng lan rộng, theo Reuters.
Công việc 'bát cơm sắt' lên ngôi
Khác xa với những người sinh vào thập niên 1980-1990 với tư duy chi tiêu hết lương mỗi tháng, thế hệ Z hiện nay phải đối mặt với một thực tế ảm đạm hơn.
Theo Ho-fung Hung (Mỹ), giáo sư kinh tế chính trị tại Đại học Johns Hopkins, thế hệ trước có nhiều cơ hội việc làm hơn, thu nhập tăng cao và chất lượng cuộc sống ngày càng được cải thiện. Nhưng Covid-19 đến, tốc độ tăng trưởng chậm lại và các chính sách siết chặt ngành công nghệ khiến giới trẻ buộc mình tự chuẩn bị cho những tình huống tệ nhất.
Trước bối cảnh này, nhiều người trẻ Trung Quốc đang tìm kiếm công việc "bát cơm sắt" tại các cơ quan chính phủ hoặc doanh nghiệp nhà nước, những vị trí đảm bảo sự ổn định lâu dài.
Điển hình như Lily Li từ bỏ tham vọng làm việc trong môi trường doanh nghiệp, cô chọn nghề giáo vì sự ổn định. Li cho biết cô vẫn muốn tìm công việc khác trong vòng 2-3 năm tới nhưng không chắc liệu có cơ hội phù hợp hay không. Ava Su cũng đang cân nhắc tham gia kỳ thi công chức trong thời gian tới.
Chán nản trước khủng hoảng thất nghiệp
Tình trạng thất nghiệp trong nhóm tuổi 16-24 tại Trung Quốc vẫn ở mức cao trong 2 năm qua, với tỷ lệ đạt đỉnh 21,3% vào tháng 6/2023. Trước áp lực dư luận, các quan chức đã ngừng công bố số liệu này để "đánh giá lại" phương pháp thống kê. Đến tháng 12/2024, tỷ lệ thất nghiệp ở nhóm này được điều chỉnh xuống còn 15,7%.
Khác với thế hệ Millennials, những người sinh ra trong thời kỳ kinh tế thịnh vượng và đề cao triết lý "sống trọn vẹn", Gen Z Trung Quốc lại chìm trong nhiều nỗi lo. Điều này càng rõ nét hơn khi các thuật ngữ như “tang ping” hay “involution” xuất hiện ngày càng phổ biến.
“Tang ping” phản ánh tình trạng từ bỏ tham vọng trong cuộc sống, trong khi “involution” mô tả cảm giác bị mắc kẹt trong một cuộc đua vô nghĩa, không mang lại giá trị thực sự.
Trước đó, trào lưu văn hóa "sang" và cụm từ "Phật hệ thanh niên" (Buddhist youth), chỉ sự thờ ơ của giới trẻ với cuộc sống, đã phần nào dự báo tâm lý chán nản của họ.
"Xu hướng ‘involution’ có thể làm tăng sự cạnh tranh về giá cả và thúc đẩy giảm phát khi các công ty tranh giành nhu cầu yếu hơn. Điều này có thể khiến phân khúc sản phẩm và dịch vụ tầm trung bị thu hẹp, đồng thời làm chậm tốc độ tăng trưởng dài hạn của Trung Quốc", Gary Ng (Trung Quốc), chuyên gia kinh tế cấp cao tại công ty tài chính Natixis, nhận định.
Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Trung Quốc trong năm 2024 tăng 5%, nhưng các chuyên gia dự đoán tốc độ này sẽ tiếp tục chậm lại trong 2 năm tới.
