Hến là món ăn rất quen thuộc với nhiều người Việt Nam. Canh hến nấu bầu, hến xào,... là những món ăn dân dã nhưng hương vị đậm đà, thơm ngon khó quên. Trong 100g thịt hến có 12,77g protid, 13,9mg chất sắt, 0,25mg đồng; nhiều vitamin B12, nhiều acid omega-3, ít cholesterol nên thích hợp với người thiếu máu và người bị bệnh tim mạch. Theo Ðông y, thịt hến (nghiễn nhục) vị ngọt mặn, tính hàn, không độc; có tác dụng hoạt tràng, thông khí, mát gan, thanh nhiệt giải độc, lợi tiểu. Vỏ hến (nghiễn xác) có vị mặn, tính ấm, không độc; có tác dụng cố tinh, làm se, long đờm, chống nôn.
Món ăn - bài thuốc từ hến
Chữa chứng mồ hôi trộm ở trẻ em: hến 100g, sò biển 100g, gạo tẻ 50g, rễ hẹ 3g, gia vị vừa đủ. Hến, sò hấp cách thủy, bỏ vỏ, lấy ruột, thái nhỏ, ướp gia vị, rễ hẹ giã nhỏ; gạo nấu thành cháo. Khi cháo chín, cho sò hến và hẹ vào; đun cháo sôi lại. Ăn 1 ngày 1 lần, lúc đói; ăn liền 5 - 7 ngày.
Hoặc chọn hến tươi mẩy, ngâm trong nước gạo cho nhả hết nhớt; luộc chín, lấy phần thịt, nấu với nước luộc hến và gạo thành cháo cho trẻ ăn. Ngày ăn 1 lần, mỗi lần dùng 20 - 50g thịt hến.
Chứng hay đi tiểu đêm: thịt hến 50g, thịt lợn nạc 100g. Tất cả ninh nhừ, thêm muối vừa đủ. Ăn trong ngày.
Chữa di tinh, đái đục: vỏ hến (nung), hoàng bá (sao), liều lượng bằng nhau. Tán bột mịn. Ngày uống 2 lần, mỗi lần 10 - 15g.
Chữa đại tiện lỏng do nóng: vỏ hến 100g, lá bưởi 50g. Vỏ hến nung, lá bưởi sấy khô, tán thành bột mịn, trộn đều. Ngày uống 3 lần, mỗi lần 10g; dùng liền trong 5 ngày.
Chữa dương nuy, ít tinh: thịt hến 300g, lá hẹ 100g, dầu ăn 50ml, gia vị vừa đủ.
Hến luộc, lấy phần thịt, lá hẹ rửa sạch thái khúc. Đổ dầu vào chảo, đun nóng, cho hến vào, thêm gia vị, xào cho săn, cho lá hẹ vào, đảo đều với hến khoảng 5 phút; bắc ra ăn nóng.
Món ăn thanh nhiệt, giải khát, trừ phiền
Bài 1: Canh hến nấu bầu: hến làm sạch luộc lấy nước và thịt để riêng. Đun nước luộc hến đến sôi, thả bầu đã băm hoặc thái chỉ vào đến khi miếng bầu trong, hết đục (hơi sủi tăm), cho hành và thì là thái khúc vào. Phi hành mỡ xào thịt hến cho mắm muối gia vị vừa đủ, đảo đều đến khi thịt hến săn lại. Hến xào để riêng hoặc cho vào canh trên. Tác dụng bồi bổ sức khỏe, thanh nhiệt, giải khát, trừ phiền.
Bài 2: Hến xào rau bí: hến đuợc làm theo các công đoạn như canh hến nhưng vì làm món xào nên cho ít nước khi luộc hến. Rau bí đỏ (ngọn và lá non): ngọn non và cuống lá được tước bỏ phần xơ, vò nát lá, rửa sạch, thái đoạn 3 - 4cm. Cho dầu vào chảo, đun nóng, cho hành, tỏi vào đảo đều cho có mùi thơm; cho rau bí vào, đảo đều, thêm mắm, muối và gia vị, đun rau bí chín kỹ thì cho hến xào vào, thêm ít tỏi đã đập nát, đảo đều. Hến xào rau bí là món ăn ngon, bổ, thanh nhiệt, giải khát, trừ phiền nhiệt, thích hợp với nhiều người nên ai cũng ăn được.
Bài 3: Hến xào xúc bánh đa: cứ 300g thịt hến cần thêm 50g vừng rang giã nát; 100g lạc rang, bỏ vỏ, giã nát; 1 củ hành tây bỏ vỏ già thái mỏng; 20g gừng tươi giã nát; 1 trái khế chua gọt mép quả, thái sợi; tỏi 1 củ đập nát; gia vị, dầu ăn, thì là 1 - 2 mớ, rửa sạch, thái đoạn; rau thơm vừa đủ. Bánh đa nướng 5 - 10 cái. Qua các công đoạn: ngâm rửa hến, luộc, nước luộc để riêng, đãi lấy thịt. Thịt hến cần ướp nước mắm, gia vị cho kỹ. Dùng dầu ăn hay mỡ lợn xào thịt hến với tỏi, hành tây và gia vị vừa đủ. Khi hành tây chín, cho thì là vào đảo đều, bắc ra để hơi nguội, trộn với vừng, lạc, khế và gừng thái nhỏ; hoặc xúc ra đĩa, rắc vừng, lạc, gừng, khế và rau thơm lên trên. Xúc hến xào rải đều lên bánh đa, kẹp thêm 1 chiếc bánh lên phía trên, chấm với nước mắm tiêu. Hến xào xúc bánh đa là đặc sản của một số tỉnh miền Trung nước ta.
