Vừa qua 18 học sinh tiểu học ở Cao Bằng đột nhiên ngất xỉu, khóc thét và kích động. Cụ thể, tại điểm một điểm trường ở huyện Bảo Lạc, Cao Bằng, nhiều học sinh biểu hiện lạ như bỗng nhiên ngất, khóc thét, co cứng chân tay, sợ hãi, kích động, đánh người... 

Thời gian xuất hiện triệu chứng khoảng 3-5 phút sau đó tăng dần lên 10-30 phút. Sau khi các biểu hiện này biến mất, các em ngủ lịm khoảng 10-20 phút và tỉnh lại, giao tiếp bình thường. 18 em (2 nam, 16 nữ) chỉ có biểu hiện khác lạ khi ở nơi đông người, tại trường học. 

Các triệu chứng có tính chất lây lan, khởi phát bắt đầu từ một học sinh sau đó lan truyền sang các em khác. Sáng 29/11, trao đổi với VietNamNet, đại diện Sở Y tế Cao Bằng thông tin, 18 trẻ trên mắc chứng rối loạn phân ly tập thể.

Đây không phải lần đầu tiên diễn ra tình trạng này. Vào tháng 12/2017, ở một điểm trường tại huyện Chợ Đồn, tỉnh Bắc Kạn 9 học sinh cũng có biểu hiện tương tự.

Các em bỗng dưng ngất một vài phút rồi tỉnh, có em đang ngồi bỗng dưng rùng mình, sau đó nhảy nhót, nói linh tinh, có biểu hiện hung hăng và chạy thẳng ra ngoài lớp khi đang trong học. Sau khi thăm khám, các bác sĩ xác định, trẻ mắc chứng rối loạn phân ly tập thể. 

Theo Ths.BS Nguyễn Mai Hương – Phó trưởng khoa Tâm thần, Bệnh viện Nhi Trung ương, rối loạn phân ly là một nhóm các bệnh lý tâm thần thường gặp với tỷ lệ 0,3 – 0,5% dân số. 

Rối loạn này gặp nhiều hơn ở trẻ em gái và phụ nữ trẻ. Bệnh thường xuất hiện sau những sang chấn tâm lý, các vấn đề khó khăn, gây những cảm xúc mạnh như lo sợ cao độ, tức giận quá mức, thất vọng nặng nề…

Rối loạn phân ly tập thể là khi xảy ra đồng loạt các trường hợp rối loạn phân ly trong một nhóm hoặc một tập thể như trường học, đám đông. Khi một người trong nhóm có biểu hiện của rối loạn phân ly, những người còn lại có xu hướng “bị lan truyền”. 

Sự lan truyền triệu chứng xảy ra trong nhóm người có mối quan hệ nào đó về môi trường hoặc sang chấn, tạo ra hàng loạt ca bệnh. Cũng theo Ths.BS Nguyễn Mai Hương, các triệu chứng của rối loạn phân ly rất đa dạng, xuất hiện và kết thúc đều đột ngột thành từng cơn. 

Rối loạn phân ly có khuynh hướng thuyên giảm sau vài tuần, vài tháng nhưng có thể tái phát trong trường hợp vẫn còn các sự kiện gây sang chấn. Đặc điểm của triệu chứng phân ly là tính “chịu ám thị”. 

Có nghĩa là khi có một tác nhân khác gây kích thích mạnh vào niềm tin hoặc đánh lạc hướng chú ý của người bệnh, các biểu hiện phân ly có thể giảm hoặc mất đi ngay. Ví dụ, tiêm nước cất có thể làm mất cơn co giật.

Trong trường hợp phân ly tập thể, các triệu chứng thường gặp là ngất, rối loạn vận động, co giật, cơn kích động cảm xúc.

Hiện nay, các nhà khoa học vẫn chưa xác định rõ những tổn thương não bộ gây ra rối loạn phân ly và rối loạn phân ly tập thể. Các biểu hiện của bệnh thường phát sinh trong khoảng thời gian ngắn sau các sự kiện gây sang chấn, những vấn đề không giải quyết được gây căng thẳng. 

Đôi khi, các sang chấn nhỏ nhưng xảy ra thường xuyên cũng có thể là yếu tố thuận lợi cho phân ly, ví dụ như áp lực học tập, mối quan hệ bạn bè không tốt… 

Trong những trường hợp như vây, rối loạn phân ly xuất hiện như một cơ chế tự phòng vệ để bảo vệ cho những cá nhân, nhằm giảm bớt những cảm xúc tiêu cực như lo âu, bất lực, đồng thời tạo ra những lợi ích thứ phát như được quan tâm, được chăm sóc

Rối loạn phân ly chủ yếu được điều trị bằng các liệu pháp tâm lý, kết hợp với nâng cao thể trạng và bồi dưỡng nhân cách, thiết lập môi trường phù hợp. Quá trình điều trị thường cần nhiều thời gian, đòi hỏi sự kiên trì của cán bộ y tế, gia đình và người bệnh.

Với cá nhân:

– Tránh thái độ coi đây là bệnh giả vờ, hoặc ngược lại thái độ trầm trọng hóa, quan trọng hóa vấn đề. Nếu theo dõi quá chặt chẽ, quá quan tâm, lo lắng, các triệu chứng bệnh có thể nặng lên.

– Dùng những liệu pháp ám thị để làm giảm và mất triệu chứng.

– Hướng dẫn những bài tập thư giãn, các kỹ năng xã hội, kỹ năng giải quyết vấn đề để nâng đỡ nhân cách người bệnh.

– Có thể dùng một số loại thuốc, thực phẩm nhằm nâng cao thể trạng. Trong trường hợp có lo âu cần dùng những loại thuốc giải lo âu.

– Giải thích hợp lý với gia đình, động viên gia đình tham gia tích cực trong quá trình trị liệu.

Với tập thể:

– Nhanh chóng tách riêng các em bị bệnh, tránh sự lan truyền

– Trấn an các trẻ khác trong tập thể

– Cải thiện môi trường học tập, giảm áp lực

– Tổ chức các hoạt động vui chơi, tạo không khí sôi nổi, tích cực

– Có các hoạt động tham vấn tâm lý học đường. Phát hiện sớm những cá nhân có sang chấn tâm lý nhằm hỗ trợ, trị liệu kịp thời.

Ths.BS Nguyễn Mai Hương cũng đưa ra cách phòng bệnh. Theo đó, cần rèn luyện tính cách trẻ em ngay từ khi còn nhỏ, hướng dẫn trẻ biết thương yêu, chia sẻ, đương đầu với khó khăn.

Gia đình, nhà trường và xã hội tăng cường các hoạt động ngoại khóa như: ca, múa, nhạc, đi dã ngoại, tập thể dục, chơi các môn thể thao và lao động tập thể… Bên cạnh đó, cần đảm bảo chế độ dinh dưỡng đầy đủ và nghỉ ngơi hợp lý, giảm sức ép từ việc học tập cho trẻ.