Trong phiên thảo luận tại hội trường về dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) vào ngày 27-5 vừa qua, một số đại biểu Quốc hội đề nghị cần xem xét việc bổ sung thêm nhóm tham gia BHXH bắt buộc, đặc biệt là chủ hộ kinh doanh.
Đại biểu Trần Thị Kim Yến (TP.HCM) cho rằng chủ hộ kinh doanh khác với người lao động làm công ăn lương. Đây là nhóm hoàn toàn có thể tự chủ về thu nhập thông qua hoạt động sản xuất kinh doanh và chủ động tìm kiếm các giải pháp tài chính để đảm bảo cho cuộc sống gia đình.
Vì vậy, không nên chuyển nhóm này sang BHXH bắt buộc mà vẫn nên giữ họ là đối tượng BHXH tự nguyện.
Còn theo đại biểu Bùi Thị Quỳnh Thơ (Hà Tĩnh), đề xuất như dự luật thì chủ hộ kinh doanh và người quản lý doanh nghiệp, quản lý, điều hành hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã không hưởng lương sẽ phải gánh hai vai vừa là người lao động, vừa là người sử dụng lao động, đóng tổng mức 25%.
Dẫn chứng về cuộc khảo sát nhỏ của mình, đại biểu Thơ cho biết khi hỏi chủ hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh về việc tham gia đóng BHXH bắt buộc với tỉ lệ đóng và căn cứ đóng như dự luật, thì có đến 70% trả lời không muốn tham gia, không có nhu cầu; 30% trả lời việc tham gia này không nên bắt buộc mà nên là tự nguyện.
“Do vậy, tôi cho rằng cơ quan soạn thảo cần tổ chức lấy ý kiến của những người chịu tác động bởi dự án luật nhằm đảm bảo công bằng. Chúng ta không vì mục tiêu gia tăng số người tham gia BHXH mà bỏ qua nhu cầu và nguyện vọng của người dân.
Theo đó, cũng cần nghiên cứu, cân nhắc thêm các nhóm trên nên tham gia BHXH là bắt buộc hay tự nguyện” - đại biểu Thơ đề nghị.
Tiếp thu ý kiến các đại biểu, trong báo cáo giải trình vừa gửi đến Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, cơ quan soạn thảo cho biết thống nhất giao Chính phủ quy định việc tham gia BHXH bắt buộc đối với chủ hộ kinh doanh để đảm bảo tính khả thi.
Theo đó, dự luật quy định: "Chủ hộ kinh doanh của hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh tham gia BHXH bắt buộc theo quy định của Chính phủ”.
Theo dự luật, cơ quan soạn thảo đề xuất bổ sung nhóm tham gia BHXH bắt buộc gồm: Người làm việc theo hợp đồng lao động có thời hạn từ 1 tháng (quy định hiện hành là đủ 3 tháng), kể cả trường hợp hai bên thỏa thuận bằng tên gọi khác (biên bản, giao kèo) nhưng có nội dung thể hiện về việc làm có trả công, tiền lương và sự quản lý, điều hành, giám sát của một bên.
Tiếp đó là người hoạt động không chuyên trách cấp xã, thôn, tổ dân phố; người làm việc không trọn thời gian, có tổng mức tiền lương trong tháng bằng hoặc cao hơn tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc thấp nhất; chủ hộ kinh doanh của hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh.
Thêm vào đó còn có người quản lý doanh nghiệp, kiểm soát viên, người đại diện phần vốn nhà nước, người đại diện phần vốn của doanh nghiệp tại công ty và công ty mẹ theo quy định của Luật Doanh nghiệp; thành viên Hội đồng quản trị, Tổng giám đốc, Giám đốc, thành viên Ban kiểm soát hoặc kiểm soát viên và các chức danh quản lý khác được bầu của hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã theo quy định của Luật Hợp tác xã có hưởng tiền lương; người nước ngoài có hợp đồng lao động ở Việt Nam từ 1 năm trở lên.
