Tháng 8/2023, Trung tâm kiểm soát và phòng chống dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) đã công bố cải xoong là “loại rau tốt nhất thế giới" nhờ thành phần dinh dưỡng của chúng. Theo bảng xếp hạng, cải xoong đạt 100/100 điểm, đánh bại cải cầu vồng (89,27 điểm), củ dền (87,08 điểm) và thậm chí hàm lượng dinh dưỡng của chúng còn xếp trên cả rau cải bó xôi (86,43 điểm). Theo CDC, các axit amin cao cấp đều được tìm thấy trong cải xoong. Ngoài ra, cải xoong còn chứa một hàm lượng lớn sắt, canxi, kali, magie, vitamin K phong phú.
Cải xoong có tên gọi khác xài lách đơn, tây dương thái, có tên khoa học là Nasturtium officinale hay Nasturtium microphyllum, có thể sống được cả dưới nước và trên cạn. Thân của cây cải xoong thường nổi trên mặt nước và lá có hình lông chim. Hoa nhỏ, mọc thành cụm và có màu xanh lục hoặc màu trắng. Rau cải xoong có vị hơi hăng nhưng không khó ăn.
Từ lâu, rau cải xoong là món ăn dân dã trong bữa cơm của người Việt. Trước đây, rau cải xoong mọc dại, ít người biết đến, chỉ có những người dân ở quê hái về để ăn hằng ngày như một loại rau. Những năm gần đây, thứ rau quê này được người dân thành phố ưa chuộng, xuất hiện trong nhà hàng, quán ăn thành đặc sản nổi tiếng. Cũng từ đó, nhiều hộ gia đình trồng rau cải xoong đại trà, phát triển thành hàng hóa.
Ở các chợ dân sinh, rau cải xoong có giá từ 7.000-15.000 đồng/bó tùy thời điểm. Từ cải xoong có thể làm thành các món như: xào tỏi, xào bò, xào thịt băm, luộc, nhúng lẩu, nấu canh xương... Về mùa đông, rau cải xoong được nhiều bà nội chợ lựa chọn để chế biến thành các món ăn đơn giản mà ngon miệng.
Về thôn Ngoàn, xã Nguyên Phúc (huyện Bạch Thông, Bắc Kạn) những ngày đầu năm không khó để bắt gặp những bãi rau cải xoong xanh mướt nổi bật giữa các đám ruộng.
Chị Hoài Thương - một người dân ở Thôn Ngoàn chia sẻ: "Rau cải xoong trước đây cho không ai lấy thì nay lại trở thành hàng hóa mang lại nguồn thu nhập cho một số hộ dân ở vùng. Loại rau này có đặc điểm kén nước, nguồn nước phải đảm bảo sạch, mát về mùa hè và ấm về mùa đông, không bị nhiễm bẩn thì rau mới phát triển xanh tốt".
Chị Thương tiết lộ, gia đình chị trồng cải xoong với diện tích luôn duy trì gần 2.000m2, mỗi vụ rau chị thu về vài chục triệu đồng.
Được biết, thời vụ trồng cải xoong bắt đầu từ tháng 9, lúc đó thời tiết sáng thu, mát mẻ. Cây phát triển nhanh khi nguồn nước đảm bảo, sau khoảng 30-45 ngày là rau được bán, thời gian thu hoạch cải xoong có thể kéo dài đến tháng 2 dương lịch.
"Ưu điểm của cây rau dễ trồng, không mất nhiều công chăm sóc, nước càng sạch thì cây càng phát triển mạnh", chị Thương chia sẻ thêm.
Anh Chính - người bán rau ở chợ Xa La, Hà Đông cho biết mỗi khi thời tiết chuyển lạnh, ở chợ lại bày bán la liệt những mớ rau cải xoong xanh non mỡ màng với giá chỉ dao động từ 5.000-10.000 đồng/mớ. Đặc biệt, loại cải xoong trồng ở các tỉnh miền núi dù giá bán của chúng đắt gấp 3-4 lần vẫn "cháy" hàng.
"Rau trồng ở vùng trũng lẫn rất nhiều bèo tấm, rửa qua nước cả chục lần vẫn chưa hết bèo. Còn cải xoong trồng trên núi khá sạch vì rau sống bằng nguồn nước suối nên rất được ưa chuộng", anh Chính chia sẻ. Loại rau này được bán với giá 40.000 đồng/kg, cũng có thời điểm giá lên 45.000-50.000 đồng/kg.
