Mỡ ảnh hưởng lớn tới chức năng gan

Gan là tạng lớn thứ hai trong cơ thể người. Gan xử lý hầu như tất cả những thức ăn hoặc uống vào cơ thể, đồng thời lọc các chất độc có trong máu. Chức năng gan sẽ bị ảnh hưởng nếu gan chứa quá nhiều mỡ.

Dù gan có thể tự hồi phục bằng cách tạo ra các tế bào mới, thay thế cho các tế bào cũ bị tổn thương, tuy nhiên, nếu các tác nhân có hại liên tục có mặt ở gan thì tổ chức xơ sẽ hình thành và gây nên bệnh xơ gan.

Theo PGS.TS. BS Nguyễn Thị Lâm, nguyên Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia, gan nhiễm mỡ thường xuất phát từ những người có rối loạn chuyển hoá. Thường gặp nhất ở người rối loạn mỡ máu cao lắng đọng tại gan gây ra gan nhiễm mỡ. Do vậy, lối sống ít vận động, ăn uống không lành mạnh sẽ gây ra thừa cân béo phì.

PGS Lâm cho biết hiện nay, chế độ ăn của người Việt theo lối sống nhanh, tiện dụng dễ gây ra gánh nặng hại cho gan. Thường gây ra tình trạng gan nhiễm mỡ.

Thứ nhất, những thực phẩm gây mỡ máu cao sẽ gây ra tình trạng gan nhiễm mỡ. Ví dụ, nếu ăn nhiều chất béo bão hòa (mỡ động vật, bơ), chất béo chuyển hóa (chiên lại nhiều lần).

"Hiện nay, nhiều gia đình có thói quen dùng mỡ thừa, chiên đi chiên lại dầu nhiều lần. Những chất béo này sẽ gây ra tình trạng rối loạn lippit máu và sẽ gấy ra gánh nặng cho gan", PGS Lâm nói.

Thứ hai, người Việt còn có thói quen thích ăn phủ tạng động vật (lòng, bầu dục, tiếp canh, não, tim, tủy động vật). Nhiều người có thói quen ăn cháo lòng, nội tạng động vật nguy cơ rối loạn mỡ máu rất cao.

Thậm chí trong quá trình khám bệnh PGS Lâm đã từng gặp trường hợp bệnh nhân người rất gầy nhưng mỡ máu cao và kèm thêm gan nhiễm mỡ. Khi hỏi kỹ chế độ ăn của bệnh nhân thì bệnh nhân lại thường xuyên ăn nội tạng động vật.

Thứ ba, hiện nay lối sống công nghiệp khiến cho nhiều người quên đi việc ăn rau xanh và qủa chín. Đặc biệt với lớp trẻ hiện nay cuộc sống bận rộn bữa trưa thường sử dụng các bữa ăn nhanh như: mì, gà rán. Đối với khẩu phần ăn này thường đơn điệu là những thực phẩm giàu đạm, chất béo, thiếu rau xanh và quả chín.

Trong khẩu phần ăn, rau xanh, quả chín là thực phẩm cung cấp vitamin, chất xơ rất quan trọng cho cơ thể. Chế độ ăn có chất xơ sẽ giúp cuốn bớt mỡ trong đường tiêu hóa ra ngoài. Nếu chế độ ăn thiết chất xơ gây tái hấp thu cholesterol vào máu và kéo theo đó là tình trạng gan nhiễm mỡ.

Thứ tư, một chế độ ăn dư thừa quá nhiều năng lượng cũng gây lên tình trạng thừa cân, béo phì và ảnh hưởng tới chức năng gan.

Hiện nay, chế độ ăn của người Việt đang có xu hướng tăng chất béo trong khẩu phần ăn. Nếu như ở thành thị chế độ ăn đang dư thừa chất béo thì ở nông thông chất lượng chất béo lại không đảm bảo (ăn nhiều chất béo chuyển hoá).

Thứ năm, hảo ngọt là thói quen gặp phổ biến ở người Việt hiện nay. Chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo ăn quá nhiều đường sẽ gây ra tình trạng dư thừa năng lượng dẫn tới thừa cân béo phì và dễ dẫn lối tới gan nhiễm mỡ.

Theo chuyên gia với đồ ăn ngọt có chứa glucose khi vào cơ thể sẽ tới gan. Tại gan glucose sẽ được dự trữ dưới dạng glycogen. Chức năng của glycogen là một nguồn phụ dự trữ năng lượng lâu dài, với nguồn dự trữ chính là chất béo nằm trong mô mỡ. Glycogen ở cơ chuyển hóa thành đường glucose bởi các tế bào cơ, và glycogen ở gan chuyển hóa thành glucose được sử dụng cho toàn bộ hệ thống cơ thể.

Trong quá trình giã hóa glycogen thành glucose đường trong máu luôn tăng cao và tạo thành gánh nặng cho gan.

Gan nhiễm mỡ ít khi có các triệu chứng rõ ràng. Những biểu hiện đầu tiên thường chỉ là bụng ấm ách và hơi khó chịu. Trên lâm sàng, bác sĩ có thể khám thấy gan của bạn hơi to ra một chút. Khi lượng mỡ trong gan quá nhiều sẽ gây nên tình trạng viêm gan. Lúc đó, các triệu chứng chính sẽ là chán ăn, sụt cân, đau bụng hoặc mệt mỏi nhiều và vàng da.

PGS khuyến cáo, gan nhiễm mỡ thường gặp ở người bia rượu nhiều, hút thuốc lá, ăn uống không cân đối, lối sống ít vận động, người thừa cân béo phì, người rối loạn mỡ máu, bệnh nhân đái tháo đường.

Để phòng ngừa gan nhiễm mỡ quan trọng nhất cần có chế độ ăn lành mạnh ăn, hạn chế ăn thịt mỡ tăng cường ăn thịt nạc, ăn nhiều rau xanh hoa quả chín, ăn nhiều đậu phụ (giúp giảm mỡ máu).

Nguyên nhân của gan nhiễm mỡ

Nguyên nhân thường gặp nhất là do rượu. Ngoài rượu, còn một số nguyên nhân thường gặp khác như:

- Béo phì

- Mỡ máu cao

- Tiểu đường

- Gene di truyền

- Sút cân quá nhanh

- Tác dụng phụ của một số loại thuốc như Aspirin, Steroids, Tamoxifen hay Tetracycline