Chào chuyên gia!

Tôi có cô em gái năm nay 25 tuổi. Trước còn là sinh viên rất thích tham gia các hoạt động phong trào, tính cách vui vẻ hòa đồng. Nhưng gần 2 năm nay thì tính cách thay đổi hẳn. Em ấy ít nói, đôi khi nói chuyện với cả nhà thì nội dung câu chuyện thường bị lạc đề hoặc không hiểu câu chuyện mà mọi người đang nói. Không những vậy, buổi tối thường hay mất ngủ. Không biết em gái tôi có phải bị trầm cảm không ạ? Làm thế nào để khắc phục tình trạng này?

Hoài Thanh - TPHCM

NCS TS. BS Nguyễn Bá Phước Anh, Viện trưởng viện Nghiên cứu Ứng dụng khoa học Tâm lý, Tâm thần và Thần kinh

Chào bạn.

Thông tin về sự thay đổi biểu hiện của em gái bạn gần đây như ít nói hơn, câu chuyện giao tiếp cùng gia đình bị lạc đề hoặc không hiểu được nội dung câu chuyện mọi người nói đồng thời bị rối loạn giấc ngủ cho thấy em gái của bạn đang có vấn đề không bình thường về tâm lý và tâm thần, tuy nhiên với chừng ấy thông tin thì chưa đủ để chẩn đoán bệnh.

Có rất nhiều nguyên nhân khiến một cá nhân ở độ tuổi ngoài 20 tự nhiên trầm lại, ít giao tiếp hơn. Nguyên nhân hay gặp là do chuyện tình cảm, đặc biệt hay gặp ở giới nữ, và thường không kéo dài lâu. Dấu hiệu rối loạn giấc ngủ cũng có nhiều nguyên nhân, suy nghĩ, buồn bã về chuyện tình cảm, tài chính, áp lực và căng thẳng trong công việc …vv… Tuy nhiên dấu hiệu đáng quan ngại nhất là không theo được mạch câu chuyện. Vì không đủ thông tin nên giả định rằng em của bạn không theo được mạch chuyện do mất tập trung, vốn là một triệu chứng của trầm cảm chính.

Dưới đây là các dấu hiệu của trầm cảm chính, loại trầm cảm hay gặp.

Trầm cảm là một thể của rối loạn khí sắc biểu hiện với một đợt triệu chứng kéo dài ít nhất 2 tuần, là sự thay đổi so với mức độ hoạt động trước đó của bệnh nhân. Hai trạng thái cần lưu ý nổi bật là chán nản và suy nhược. Tuổi trầm cảm thưởng khởi phát từ năm 40 tuổi và thường thấy ở phụ nữ. Tỷ lệ mắc bệnh cũng cao hơn ở những người có cuộc sống gia đình thiếu hạnh phúc hoặc đã ly hôn hoặc ly thân. Nhiều nghiên cứu đã báo cáo những bất thường về serotonin, norepinephrine và dopamine trong não. Các yếu tố nguy cơ khác bao gồm tiền sử gia đình, tiếp xúc với các tác nhân gây căng thẳng và các lý do hành vi, chẳng hạn như sự bất lực trong học tập và làm việc

Các triệu chứng điển hình:

  • Tâm trạng chán, mất hứng thú, mệt mỏi hầu hết trong ngày
  • Giảm cân hoặc tăng cân đáng kể
  • Mất ngủ
  • Kích động cảm xúc hoặc trầm về cảm xúc
  • Cảm giác vô dụng hoặc tội lỗi
  • Khả năng tập trung giảm sút
  • Suy nghĩ thường xuyên về cái chết

Như vậy, trường hợp của em bạn, chưa thể kết luận là chứng bệnh gì, chính vì vậy bạn nên đưa em bạn đến các trung tâm có chuyên môn về tâm lý, hay các khoa tâm thần, các bệnh viện chuyên khoa tâm thần để khám chi tiết, đánh giá bằng các test chuyên biệt về khả năng nhận để có chẩn đoán và điều trị đúng

Mong em gái bạn sớm khỏe mạnh lại.

Thân chào bạn!