Cây cỏ máu là cây gì?

Cây cỏ máu có tên khoa học là Sargentodoxaceae, thuộc họ Huyết Đằng. Cây cỏ máu thuộc giống cây dây leo lớn, thân gỗ, cây thường to bằng cổ tay. Loài cây này còn được gọi với tên khác là cây máu người bởi vì khi cầm dao chặt vào thân cây, sẽ tiết ra chất dịch nhựa màu đỏ chảy ra như máu người. 

Cây cỏ máu không quá phổ biến ở vùng đồng bằng, tuy nhiên lại rất thân thuộc với đồng bào miền núi - Ảnh minh họa: Internet

Cây thường mọc hoang nhiều, rải rác ở các tỉnh miền núi như Hòa Bình, Lào Cai, Yên Bái, Thanh Hóa, Quảng Bình, Lâm Đồng…

Thời gian gần đây, nhu cầu sử dụng của cây cỏ máu vô cùng lớn, người dân ở các vùng miền núi tiến hành khai thác nhưng giống cây này bán cho thương lái. 

Mặc dù nhu cầu sử dụng cao là thế, nhưng sản lượng cây cỏ máu có hạn, vì thế nếu như không có biện pháp phát triển, khai thác đi đôi với việc bảo vệ, giống thực vật này sẽ có ngày đứng trước nguy cơ bị tận diệt.

Nhận biết hình ảnh cây cỏ máu tươi

Cây cỏ máu là một loại cây leo, thân gỗ, có đường kính thân từ 3 - 4cm, sống tựa hoặc leo lên các cây thân gỗ lớn, có tán rộng. Thân cứng, khi chặt ra sẽ xuất hiện lớp nhựa đỏ như máu.

Hình ảnh cây cỏ máu tươi, nhựa cây có màu đỏ như máu - Ảnh minh họa: Internet

Lá cây cỏ máu là lá kép, gồm có 5 – 7 hoặc 9 lá chét cộng lại. Lá chét có dạng thuôn dài, mặt trên nhẵn, mặt dưới sần sùi, mặt trên màu tươi hơn mặt dưới.

Hoa xếp sát nhau, dài khoảng 15mm và có màu đỏ như máu. Quả có hình trứng, dài khoảng 2cm, màu nâu đỏ, ngoài vỏ có lông mịn. Vỏ quả mỏng, bên trong chứa 3 đến 5 hạt cây cỏ máu.

Hiện nay, người ta chưa có cách nhân giống và gieo trồng cây cỏ máu, chủ yếu được người dân ở các khu vực mà cỏ máu xuất hiện nhiều vào rừng tìm và thu hái là chính.  Nhiều nhất vào khoảng tháng 8 - tháng 10.

Thành phần hoạt chất của cây cỏ máu

Cây có các thành phần sau: Glucozit, Tannin, chất nhựa, 7-Oxo-Beta-Sitosterol, Formononetin, Ononin, Prunetin, Afrormosin, Daidzein, Epicatechin, Isoliquiritigenin Protocatechuic acid, 9 - Methoxy coumestrol, Cajanin… và các thành phần dưỡng chất khác.

Phương pháp thu hái và cách nấu cây cỏ máu

Bộ phận sử dụng chính của cây là thân. Người dân thường hay chặt những cành cây có đường kính 3 - 5cm, sau đó đem thái thành những miếng mỏng để phơi khô làm thuốc. 

Khi dùng, chúng ta lấy khoảng 50 - 100g thân cây cỏ máu khô, rửa sạch, đem đun sôi với 2 lít nước trong khoảng từ 15 đến 20 phút. Đun cho đến khi nước sau khi đun sẽ có màu đỏ tươi như màu máu.

Cây cỏ máu thái lát mỏng phơi phô giúp bảo quản lâu hơn - Ảnh minh họa: Internet

Ở nhiều nơi khác lại đem cây chặt thành nhiều đoạn, chiều dài khoảng 25 - 30 cm rồi chất đống lên trên bếp cho đến khi cây khô. Mỗi khi cần dùng sẽ lấy dao chẻ thành từng miếng nhỏ sau đó đun nước để uống mỗi ngày.

Đặc biệt cây cỏ máu, mặc dù được phơi khô hoặc gác trên bếp lâu ngày nhưng khi đun nước thì cây này vẫn giữ được màu đỏ và có mùi vị đặc trưng.

Mùi vị: Nước nấu từ cây cỏ máu càng đun sôi sẽ tiết ra màu đỏ tươi giống với màu máu, vị của nó hơi chát, mát và ngọt hậu. Thời tiết nắng nóng, uống nước cây cỏ máu để trong ngăn mát tủ lạnh sẽ uống vô cùng thú vị và giải khát.

Cây cỏ máu ngâm rượu

Chuẩn bị:

  • Cỏ máu trước khi ngâm rượu cần phơi khô thái mỏng: 1kg.
  • Rượu gạo 40 độ: 3 lít
  • Bình thủy tinh hoặc bình sành sứ: 1 cái

Cách ngâm rượu từ cây cỏ máu rất đơn giản, chỉ cần bỏ cây cỏ máu phơi khô vào bình, đổ ngập rượu, đậy nắp kín và ngâm trong thời gian khoảng một tháng là dùng được.

Rượu cỏ máu có màu đỏ thẫm, mùi thơm nhẹ, vị hơi chát nhưng không khó uống. Chúng ta nên uống rượu cỏ máu hàng ngày, trong mỗi bữa ăn, liều lượng khoảng từ 1 đến 2 ly rượu nhỏ sẽ rất tốt cho sức khỏe và hệ tiêu hóa.

Cây cỏ máu có tác dụng gì đối với sức khỏe?

Cây cỏ máu có tốt không, cây cỏ máu chữa được bệnh gì là thắc mắc của rất nhiều người đối với loại dược liệu đặc biệt này. Theo kinh nghiệm dân gian lưu truyền, cây cỏ máu sẽ mang lại cho con người những tác dụng đặc biệt sau:

Cây cỏ máu thường được thái lát, phơi khô hoặc đem gác bếp cho khô - Ảnh minh họa: Internet

Giúp tăng cường lưu thông máu, dưỡng huyết, điều trị các bệnh thiếu máu, da xanh xao.

Bổ máu, giúp điều hòa kinh nguyệt, chữa trị kinh nguyệt không đều

Tăng cường hệ tiêu hóa, giúp ăn ngon, ăn nhiều và ngủ ngon sâu giấc hơn. 

Giúp hấp thụ dinh dưỡng tốt hơn, cải thiện cân nặng cho người gầy, người suy dinh dưỡng. Tuy nhiên cây cỏ máu có tăng cân không còn tùy thuộc vào cơ địa và chế độ dinh dưỡng của người sử dụng.

Tăng cường đào thải chất độc bên trong cơ thể.

Giúp mát gan, tăng cường giải độc, hạ men gan cao, giải độc từ các chất cồn như rượu, bia.

Giúp da dẻ mịn màng, hồng hào.

Tăng cường khả năng tiết sữa và lợi sữa cho mẹ bầu sau sinh.

Trị chứng mất ngủ.

Cây cỏ máu có tác dụng phụ không?

Cũng như tất cả các loài dược liệu khác, cây cỏ máu nếu lạm dụng sẽ đem lại cảm giác khô họng, táo bón cho người sử dụng. Ngoài ra, có rất nhiều loại cây có hình dáng tương tự như cây cỏ máu, sử dụng sai không những không đem lại lợi ích mà còn có thể gặp phải một số tác dụng có hại khác.

Những ai nên sử dụng bài thuốc từ cây cỏ máu?

Những phụ nữ sau sinh.

Những người gầy yếu.

Nước sắc từ thân cây cỏ máu cũng có màu đỏ như máu - Ảnh minh họa: Internet

Những người thường xuyên sử dụng bia rượu.

Sử dụng cho người già giúp chống đau nhức mỏi chân tay và cải thiện thị lực.

Những người bình thường không bị bệnh tật cũng có thể sử dụng mỗi ngày.

Những người có da xanh xao, người hay mệt mỏi, bị thiếu máu, thường kém ăn và suy nhược khắp cơ thể.

Người bị bệnh tê thấp, đau nhức hệ xương khớp, tay chân bị tê dại, đau nhức mỏi lưng, đau đầu gối, toát mồ hôi nhiều.

Bài thuốc từ cây cỏ máu 

Trị chứng đau lưng, mỏi gối

Chuẩn bị 1 thang thuốc gồm: 16g cỏ máu và tục đoạn, xuyên khung, cẩu tích, dây đau xương mỗi thứ 12g, đem sắc với nước, chia ra sử dụng 2 – 3 lần mỗi ngày. Sử dụng khoảng 6 thang thuốc sẽ thấy tác dụng rõ rệt.

Chữa cơ thể suy yếu, đổ mồ hôi trộm

Chuẩn bị 90 - 100g cây cỏ máu, đem rửa sạch và sắc lấy nước để uống. Có thể cho vào thêm 1 – 2 quả trứng gà luộc rồi nấu cùng với nước cỏ máu như canh, cần phải kiên trì ăn món này liên tục từ 5 – 7 ngày giúp bồi bổ sức khỏe.

Kinh nguyệt không đều, điều trị khí huyết hư, thiếu máu não, mệt mỏi, hoa mắt chóng mặt

Người thiếu máu, phụ nữ có kinh nguyệt không đều cần dùng những nguyên liệu như: 16g cỏ máu, 10g ngưu tất, 6g nghệ vàng, 12g ích mẫu. Sắc nước để uống mỗi ngày. Sử dụng bài thuốc này liên tục từ 5 – 10 ngày để cải thiện tình trạng khí huyết trong cơ thể.

Điều trị đau dạ dày

Sử dụng 16 – 20g cây cỏ máu sắc lấy nước để uống hoặc ngâm rượu. Hoặc người bị đau dạ dày có thể áp dụng bài thuốc sau đây: cây cỏ máu, rau má khô, hoài sơn, hà thủ ô, đỗ đen, ý dĩ, cam thảo dây: mỗi nguyên liệu 12g và đảng sâm 16g, tất cả đem sắc lấy nước uống mỗi ngày giúp bệnh đỡ hẳn.

Chữa đau lưng

Chuẩn bị nguyên liệu cây cỏ máu, tỳ giải, rễ trinh nữ, ý dĩ: mỗi thứ 16g, cỏ xước 12g, quế chi và rễ lá lốt, thiên niên kiên: mỗi thứ khoảng 8g, trần bì 6g. Đem sắc nước uống mỗi ngày để cải thiện triệu chứng.

Lưu ý khi sử dụng cây cỏ máu

Không nên sử dụng cây cỏ máu cho bà bầu - Ảnh minh họa: Internet
  • Cỏ máu không nên sử dụng cho bà bầu vì dễ gây động thai.
  • Không nên sử dụng cỏ máu cho trẻ em.
  • Cỏ máu được phơi khô cần bảo quản tốt, tránh mối mọt hoặc mốc. Các sản phẩm bị mốc không được sử dụng.
  • Người tiêu dùng nên sử dụng đúng liều lượng đã được hướng dẫn.

Cây cỏ máu là một vị thuốc khá xa lạ với người dân hiện nay. Nên chọn mua cây cỏ máu ở nơi uy tín để đảm bảo chất lượng, mang lại lợi ích sức khỏe cho bản thân và gia đình.