Bác sĩ Lê Thị Thu Hương, Trưởng Khoa Nội Hô hấp, Bệnh viện Nhân dân Gia Định (TP HCM), cho biết mới đây bệnh viện tiếp nhận một thai phụ nguy kịch vì lên cơn hen. 

Thai phụ có tiền sử hen suyễn nhưng không điều trị, nhập viện trong tình trạng đã hôn mê, tím tái. Bác sĩ tích cực hồi sức, thai phụ giữ được tính mạng nhưng phải sống đời thực vật. Em bé sau đó chào đời nhưng người mẹ vẫn không hồi phục.

Theo bác sĩ Hương, bệnh hen có thể chữa trị, kiểm soát tốt nhưng nhiều bệnh nhân chủ quan không duy trì điều trị, dẫn đến những cơn hen kịch phát gây tử vong, sống thực vật hoặc những biến chứng rất đáng tiếc. 

Hen suyễn là tình trạng viêm mạn tính của đường dẫn khí trong phổi, còn gọi hen phế quản. Tình trạng viêm này làm cho phế quản trở nên dễ phản ứng hơn với các yếu tố kích thích, từ đó gây ra cơn hen suyễn. Bệnh có thể xảy ra ở mọi độ tuổi, hiện vẫn chưa xác định rõ nguyên nhân.

Các triệu chứng của hen suyễn bao gồm khó thở, khó khè, nặng ngực và ho tái đi tái lại. Khi có cơn hen suyễn, thành của phế quản bị phù nề, phế quản bị co thắt, tăng tiết nhày nhớt trong lòng phế quản. Những điều này dẫn đến lòng phế quản hẹp lại, cản trở sự di chuyển của không khí.

Ảnh: draxe

Một số yếu tố làm cơn hen suyễn xuất hiện là khói thuốc lá, cảm cúm, các chất dị ứng từ thú có lông, nấm mốc, bụi, phấn hoa cỏ, khói lò, bụi nhà máy, một số loại thức ăn... Tình trạng gắng sức, chơi thể thao, làm việc nặng, thay đổi thời tiết, xúc động, mùi nồng gắt, ô nhiễm môi trường, sử dụng một số loại thuốc cũng có thể dẫn đến cơn hen.

Có 2 loại thuốc điều trị hen suyễn. Thuốc cắt cơn hen suyễn (thuốc giãn phế quản) sử dụng khi có cơn hen. Thuốc ngừa cơn hen (thuốc kháng viêm) dùng hàng ngày để phòng ngừa cơn hen và bảo vệ chức năng phổi.

Khi bệnh hen suyễn được điều trị kiểm soát tốt, bệnh nhân có thể học tập, làm việc, chơi thể thao bình thường, ngủ yên giấc, tránh được hầu hết các cơn hen kịch phát, duy trì được chức năng phổi bình thường. Ngay cả khi khoẻ mạnh, bệnh nhân cũng nên đi khám bệnh đều đặn ít nhất 3-6 tháng một lần để bác sĩ có thể xem xét bệnh trạng và đổi thuốc nếu cần.

Bác sĩ Hương lưu ý, sử dụng thường xuyên thuốc cắt cơn hen suyễn ngay cả khi không lên cơn có thể gây hại sức khoẻ. Thuốc cắt cơn có thể làm dịu cơn hen một thời gian ngắn. Trong một số cơn hen, bệnh nhân cứ tưởng đã khoẻ hơn do dùng thuốc cắt cơn nhưng thực ra đường thở đang ngày càng phù nề hơn. Khi đó nếu cơn hen xảy ra sẽ rất nặng và có thể dẫn tới tử vong.

Ảnh minh họa: Internet

Nếu phải sử dụng thuốc cắt cơn hơn 2 lần trong một tuần do cơn hen, có nghĩa bệnh chưa được kiểm soát tốt, phải xem lại việc sử dụng thuốc ngừa cơn cho đúng liều và đúng cách. Nếu phải dùng thuốc cắt cơn hơn 4 lần một ngày, nên đến khám bác sĩ ngay trong ngày hôm đó.

Những dấu hiệu bệnh hen suyễn có thể đang trở nặng

- Các triệu chứng bệnh hen suyễn nặng hơn và thường xuyên hơn, nhất là vào ban đêm.

- Cần dùng thuốc cắt cơn hen suyễn thường xuyên hơn.

- Thuốc cắt cơn suyễn hiệu quả kém hơn trước.

Những người có nguy cơ tử vong cao do hen suyễn

- Đã từng có cơn hen suýt tử vong phải giúp thở bằng máy.

- Phải nhập viện 2 lần hay 3 lần cấp cứu trong năm vừa qua vì hen suyễn.

- Phải nhập viện vì hen suyễn trong tháng vừa qua.

- Hiện uống hay vừa mới ngưng thuốc chứa glucocorticosteroid.

- Quá lệ thuộc vào thuốc cắt cơn, đặc biệt khi dùng hơn một hộp ventolin hoặc thuốc tương đương trong hơn một tháng.

- Thời gian qua không tuân thủ điều trị.

Xử trí khi lên cơn suyễn

Nhận biết các dấu hiệu khi lên cơn hen suyễn như ho, khó thở, khò khè, nặng ngực.

Lập tức tránh xa những yếu tố làm cơn hen xuất hiện.

Dùng thuốc cắt cơn hen ngay. Xịt 2 nhát mỗi lần, 20 phút sau nếu vẫn không giảm xịt tiếp 2 nhát. 20 phút sau nữa vẫn không bớt xịt tiếp 2 nhát nữa. Nếu vẫn chưa bớt đi khám bác sĩ ngay.

Những bệnh nhân có nguy cơ tử vong cao do hen suyễn phải đến gặp bác sĩ ngay khi dùng thuốc cắt cơn.

Cần gọi bác sĩ hoặc đi cấp cứu ngay nếu thuốc cắt cơn không giúp hạ được cơn, nói không nổi, mệt lả, không thể đi được, môi và móng tay chân tím tái, cánh mũi phập phồng khi thở, da vùng cổ và quanh xương sườn bị kéo lõm khi thở...