QR Code (mã QR) là viết tắt của Quick Reponse Code (Mã phản hồi nhanh) hoặc có thể gọi là mã vạch ma trận hay mã vạch 2 chiều. QR code bao gồm những chấm đen và ô vuông mẫu trên nền trắng, có thể chứa những thông tin như thời gian, địa điểm của sự kiện, mô tả, giới thiệu sản phẩm, thông tin tài khoản ngân hàng, tài khoản thanh toán…

QR code cho phép quét và đọc mã nhanh hơn bằng các thiết bị như máy đọc mã vạch hoặc điện thoại có camera với ứng dụng cho phép quét mã, vô cùng tiện lợi cho người dùng.

 
Quét mã QR đã trở thành một trong những phương thức thanh toán được ưa chuộng vì tiện lợi. Tuy nhiên nhiều kẻ lừa đảo cũng lợi dụng hình thức thanh toán này để tạo QR giả mạo nhằm chiếm đoạt tài sản.

Thủ đoạn tội phạm

Quét mã QR để thanh toán hiện rất phổ biến ở Việt Nam. Thay vì nhập tên ngân hàng, số tài khoản, xác minh tên người thụ hưởng, người dùng chỉ cần quét mã QR là thông tin tự động hiển thị, giúp cho việc thanh toán nhanh chóng, thuận tiện. Tuy nhiên, lợi dụng các tính năng và đặc điểm của QR code, nhiều đối tượng xấu đã lợi dụng để giả mạo, đánh tráo mã QR tại các địa điểm cho phép thanh toán bằng QR code (bệnh viện, nhà hàng, siêu thị, chợ…) nhằm chiếm đoạt tài sản.

 
Dùng mã QR giả mạo dán đè lên mã QR thật là phương thức lừa đảo xuất hiện trong thời gian qua

Cơ quan công an khuyến cáo:

1. Người dân khi thực hiện thanh toán, chuyển tiền qua hình thức quét mã QR code phải có sự hướng dẫn trực tiếp của bên nhận tiền (nhân viên thu ngân siêu thị, nhân viên nhà hàng, bệnh viện…). Không quét mã, giao dịch thanh toán khi chưa có sự hướng dẫn, tránh bị kẻ gian lợi dụng lừa đảo, trục lợi, chiếm đoạt tài sản.

2. Người dùng cần xác minh kỹ các thông tin giao dịch (cá nhân, tổ chức nhận tiền; số tiền cần thanh toán…) trước khi quét mã chuyển tiền trực tuyến.

3. Các cá nhân, đơn vị dán mã QR code để nhận tiền thanh toán, chuyển khoản cần đặt ở vị trí phù hợp, thường xuyên có nhân viên hoặc người bán hàng giám sát hướng dẫn; thường xuyên kiểm tra, tránh bị kẻ xấu lợi dụng, đánh tráo.

4. Trong trường hợp phát hiện lừa đảo, người dùng cũng cần lưu lại các bằng chứng, đồng thời trình báo Cơ quan Công an nơi gần nhất để xử lý theo đúng quy định của pháp luật hoặc gửi tố giác về tội phạm qua chức năng gửi Kiến nghị, phản ánh về an ninh trật tự qua ứng dụng VNeID.