Hệ thống giáo dục Phần Lan được đánh giá là hình mẫu của thế giới trên nhiều phương diện. KiVa, chương trình chống bắt nạt được sử dụng trong các trường học ở đất nước này cũng mang lại hiệu quả vượt trội và được nhiều nước noi theo. Sáng kiến này vô cùng quan trọng bởi một phần ba thanh thiếu niên trên toàn thế giới có trải nghiệm liên quan đến nạn bắt nạt, theo dữ liệu được Viện thống kê UNESCO (UIS) công bố.

Phương pháp KiVa được chứng minh mang lại hiệu quả. Ảnh: Depositphotos

KiVa là chữ viết tắt của "Kiusaamista Vastaan", có nghĩa "chống bắt nạt" trong tiếng Phần Lan. Chương trình này được Bộ Giáo dục Phần Lan tạo ra vào năm 2007 và đã giảm đến 40% trường hợp bắt nạt ngay trong năm đó. Hiện nay, 90% trường học trên cả nước đã áp dụng để tìm cách loại bỏ vấn nạn lâu đời. 

Mục tiêu của KiVa là giúp mọi học sinh nhận thức được sự nguy hiểm của nạn bắt nạt và biến các em trở thành người bảo vệ nạn nhân. Khi trẻ không còn là nhân chứng thụ động, chúng sẽ đối mặt với nạn bắt nạt cùng nhau thay vì hùa vào tấn công nạn nhân. Từ đó, chúng cũng sẽ không bao giờ muốn đối xử với các bạn khác theo cách tương tự. 

Trọng tâm của chương trình KiVa là can thiệp và phòng ngừa. Cách thức hoạt động của nó như sau: 

- Tạo lập các hộp thư ảo để các trường hợp bắt nạt có thể được báo cáo ẩn danh.

- Một giáo viên đóng vai trò là người trẻ có thể hoàn toàn tin cậy và kể lể về mọi vấn đề, luôn lắng nghe, thấu hiểu và săn sóc các em. Trong giờ giải lao, mọi giáo viên có nghĩa vụ theo dõi hành vi của học sinh. 

- Đứng về phía nạn nhân và cảm hóa các nhân chứng. Ba giáo viên sẽ đóng vai trò trấn an nạn nhân, đối thoại với kẻ bắt nạt cho đến khi vấn đề được giải quyết. 

- Cảm xúc của học sinh và các giá trị khác được coi trọng. Trẻ em sẽ học cách xác định cảm xúc của bạn bè không qua ngôn ngữ hình thể, xây dựng sự đồng cảm và tôn trọng người khác. 


Phương pháp KiVa được áp dụng ở Tây Ban Nha và nhiều quốc gia khác. Ảnh: Cáritas Bizkaia

Ban đầu, những em được lựa chọn tham gia phương pháp này thuộc 20 lớp, ở các độ tuổi 7, 10 và 13. Từ đó, các chuyên gia tìm hiểu được những loại bắt nạt khác nhau dựa theo độ tuổi, dần hoàn thiện phương pháp để chấm dứt nạn bắt nạt. 

Từ thành công của Phần Lan, KiVa được sử dụng ở nhiều quốc gia khác. Năm 2015, các quốc gia Mỹ Latinh như Argentina, Colombia, Tây Ban Nha, Mexico và Chile bắt đầu giai đoạn đầu tiên của chương trình. Thời điểm đó, nội dung chỉ có sẵn bằng tiếng Anh, vì vậy nó được áp dụng ở các trường song ngữ. Những quốc gia khác như Hà Lan, Vương quốc Anh, Đức, Bỉ, Italy, Luxembourg, Estonia, Thụy Điển, New Zealand và Hungary cũng đã nhìn thấy tiềm năng từ chương trình chống bắt nạt và thử nghiệm ở một số trường.

Học hỏi từ phương pháp KiVa, bạn có thể truyền đạt cho con một số điều quan trọng khi bị bắt nạt. Trước hết, hãy tạo bầu không khí tràn đầy yêu thương và thấu hiểu, giúp con biết rằng con có thể tin tưởng vào bố mẹ. Sau đó, bạn cần giải thích cho con nạn nhân của bắt nạt học đường không bao giờ là người có lỗi và bố mẹ sẽ luôn ở bên con dù có bất cứ chuyện gì xảy ra. 

Phụ huynh có thể rút ra những điều cốt lõi từ phương pháp KiVa và áp dụng khi nuôi dạy trẻ. Ảnh: Pixabay

Tiếp theo, bạn nên báo cho giáo viên của con biết về vấn đề. Họ cần nhận thức được những gì đang xảy ra trong lớp học và tìm cách loại bỏ nó. Ngoài sự hỗ trợ từ bố mẹ và thầy cô, trong một số trường hợp nghiêm trọng, trẻ cần gặp bác sĩ tâm lý để hiểu sâu sắc cảm xúc của bản thân và xử lý tình huống hiệu quả hơn.