Sa sút trí tuệ là thuật ngữ chung để chỉ việc mất khả năng ghi nhớ, suy nghĩ hoặc đưa ra quyết định, gây trở ngại cho cuộc sống hàng ngày của một người. 

Hầu hết những người mắc bệnh được chẩn đoán muộn vì các xét nghiệm phức tạp và các triệu chứng có thể mơ hồ.

Chẩn đoán muộn có nghĩa là người bệnh sẽ có ít thời gian hơn để thử các phương pháp điều trị khả thi và đưa ra những quyết định quan trọng về tương lai của họ.

Trong khi mất trí nhớ với các biểu hiện rõ ràng như mất ví hoặc quên thanh toán hóa đơn, lỡ hẹn hoặc bị lạc đường đều là dấu hiệu của bệnh, thì vẫn có những biểu hiện khác ít được biết đến hơn.

Nghiên cứu mới đã phát hiện ra cách một người đi bộ có thể là dấu hiệu sớm của dạng bệnh phổ biến nhất, bệnh Alzheimer. 

Bệnh Alzheimer là nguyên nhân gây ra khoảng 2/3 số trường hợp mất trí nhớ ở Anh. Đây không phải là lần đầu tiên các nhà khoa học đề xuất sự thay đổi trong thói quen đi bộ, chẳng hạn như tốc độ, là dấu hiệu sớm của chứng mất trí nhớ ở phạm vi rộng hơn.

Giáo sư Gill Livingston, bác sĩ tâm thần tại Đại học College London (UCL), nói với Sun Health: “Điều này là do việc đi bộ đòi hỏi phải suy nghĩ nhiều. Bạn không chỉ đi bộ, bạn phải bước đi trong không gian có đầy những thứ bạn cần tránh, theo một hướng nhất định trong khi vẫn giữ cho cơ thể thăng bằng". 

Giáo sư giải thích: “Những người mắc chứng mất trí nhớ, ngay cả ở giai đoạn đầu, không thể thực hiện chính xác tất cả những điều này cùng một lúc”.

1. Khả năng định hướng kém hơn

Mọi người ai cũng có lúc bị đi lạc, đó là một phần của cuộc sống, đặc biệt nếu điện thoại hết pin. Nhưng việc mất khả năng định hướng thường xuyên có thể là dấu hiệu của bệnh Alzheimer, đặc biệt là ở giai đoạn đầu.

Nghiên cứu mới được thực hiện bởi một nhóm nghiên cứu tại Đại học College London (UCL) và được công bố vào đầu tháng này, đã phát hiện ra những người mắc bệnh “đánh giá quá cao các ngã rẽ” và có cảm giác phương hướng kém hơn khi lùi bước.

Theo Giáo sư Gill Livingston, điều này không chỉ vì những người mắc bệnh mất trí nhớ mà họ còn mất nhận thức về thế giới xung quanh.

Cô nói: "Những người mắc bệnh Alzheimer giai đoạn đầu có thể gặp khó khăn trong việc hiểu các vật thể một cách chính xác nên họ thấy mọi thứ là 3D khi thực tế không phải vậy. Điều đó có nghĩa là họ nhìn thấy những vật thể không có ở đó, điều này có thể buộc họ phải đi theo một hướng mới trong khi cố gắng tránh nó.

Hoặc điều đó có nghĩa là họ có thể ngã lên những thứ mà họ cho là bằng phẳng. Hơn hết, họ không thể nhớ những gì họ đã thấy trước đây, nên việc quay trở lại địa điểm có thể khó khăn". 

2. Tốc độ chậm hơn

Tất cả chúng ta đều có tốc độ đi bộ khác nhau, một số người bị tụt lại phía sau nhiều hơn những người khác. Nhưng việc đi bộ chậm dần mỗi năm có thể là dấu hiệu sớm của bệnh mất trí nhớ, Giáo sư Gill Livingston nói với Sun Health.

Cô nói: “Khi khả năng nhận thức suy giảm, khả năng suy nghĩ sẽ chậm hơn. Và điều này có nghĩa là người bệnh phải mất nhiều thời gian hơn để suy nghĩ về việc họ sẽ đi đâu, làm thế nào để lấy được các vật thể, điều này làm họ chậm lại."

Một nghiên cứu lớn của Úc, xem xét tốc độ đi bộ của hơn 17.000 người lớn trên 65 tuổi, nhận thấy những người có tốc độ đi bộ giảm từ 5% trở lên mỗi năm có nhiều khả năng mắc chứng mất trí nhớ nhất, so với những người có tốc độ đi bộ không thay đổi.

3. Các bước đi nhỏ hơn

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng những người mắc chứng mất trí nhớ khi đi bộ cũng có nhiều khả năng có những bước đi nhỏ hơn. 

Nghiên cứu của Mỹ công bố năm 2016 cho thấy bước đi nhỏ hơn và dáng đi rộng hơn - tức là một người bước đi với hai chân cách xa nhau một cách bất thường - là dấu hiệu của sự suy giảm trí nhớ.

Nhưng cho đến nay, các chuyên gia vẫn không biết tại sao kiểu đi lại này lại phổ biến ở những người mắc bệnh.

Giáo sư Gill Livingston giải thích: “Dự đoán là những người mắc chứng mất trí nhớ ít tự tin hơn về nơi họ sẽ đến và khả năng đạt được điều đó. Vì vậy, họ bước những bước nhỏ hơn, giống như bước trên bề mặt trơn trượt". 

4. Thay đổi cách vung tay

Các chuyên gia cho rằng cách một người vung tay khi đi bộ có thể phát hiện ra dấu hiệu của chứng mất trí nhớ. Một số nghiên cứu cho thấy cử động cánh tay ít hơn khi đi bộ là dấu hiệu cảnh báo sớm về tình trạng này.

Theo Giáo sư Gill Livingston, điều này là do những người mắc chứng sa sút trí tuệ phải “vật lộn” để giữ thăng bằng khi di chuyển. Để cố gắng đứng thẳng và giữ thăng bằng, những người mắc bệnh có xu hướng vung cánh tay nhiều hơn nhưng giữ cánh tay gần cơ thể hơn. 

Các dấu hiệu và triệu chứng khác của bệnh sa sút trí tuệ

Chứng mất trí nhớ ảnh hưởng đến khả năng tinh thần của một người. Điều này có thể bao gồm:

• Khó khăn với các nhiệm vụ và hoạt động đòi hỏi sự tập trung và lập kế hoạch
• Trầm cảm
• Thay đổi về tính cách và tâm trạng
• Giai đoạn rối loạn tâm thần
• Khó khăn trong việc tìm kiếm những từ thích hợp

Nguồn: Dịch vụ Y tế Quốc gia (National Health Service - NHS)