Đột quỵ là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở Mỹ, với gần 800.000 người bị đột quỵ mỗi năm. Tính trung bình, cứ 40 giây lại có một ca đột quỵ xảy ra ở quốc gia này.
Theo thông tin từ Hội nghị Đột quỵ Quốc tế năm 2022, mỗi năm Việt Nam có khoảng 200.000 ca bệnh đột quỵ. Đây cũng là nguyên gây tử vong, tàn phế hàng đầu tại nước ta.
Tuy nhiên, tờ Huffpost đưa tin, mỗi chúng ta có thể tự trang bị kiến thức để nhận biết các triệu chứng của đột quỵ, hiểu biết về yếu tố nguy cơ và tự bảo vệ bản thân khỏi nguy cơ mắc kiểu dạng tai biến này.
Tiến sĩ Brandon Giglio, Giám đốc Khoa Thần kinh mạch máu, Bệnh viện NYU Langone (Mỹ), cho biết khoảng 85% các ca đột quỵ ở Mỹ là đột quỵ do thiếu máu cục bộ, 15% còn lại là do xuất huyết. Nhiều trường hợp xuất hiện dấu hiệu đột quỵ trước đó vài ngày, vài tuần, thậm chí tới vài tháng.
Dưới đây là những dấu hiệu cảnh báo đột quỵ mà mọi người nên biết.
Thiếu máu não thoáng qua - một dấu hiệu sớm của đột quỵ
Thiếu máu não thoáng qua có thể là dấu hiệu của đột quỵ. Theo tiến sĩ Ahmed Itrat, Giám đốc y tế về đột quỵ của Cleveland Clinic Akron General: “Thiếu máu não thoáng qua gây ra các triệu chứng tổn thương thần kinh mức độ nhẹ và tự khỏi, không dẫn đến tổn thương thần kinh vĩnh viễn”. Nói cách khác, cơn thiếu máu não thoáng qua xảy ra nhanh chóng và không dẫn đến tổn thương não.
Tuy nhiên, theo tiến sĩ Giglio, không có khả năng gây tổn thương não không có nghĩa là bạn có thể phớt lờ triệu chứng thiếu máu não thoáng qua.
“Đó có thể là dấu hiệu cho thấy bạn có thể bị đột quỵ ngay cả trong vòng 48 giờ tới và chắc chắn là trong vòng 7, 30 hoặc 90 ngày tới.”
Chùm dấu hiệu “BEFAST” của đột quỵ
Theo các chuyên gia, cụm từ viết tắt “BEFAST” (tạm dịch: Hãy nhanh chóng) thường được dùng để mô tả chùm triệu chứng của đột quỵ:
B (Balance) - Thăng bằng: Khó hoặc mất thăng bằng cơ thể.
E (Eyesight) - Thị lực: Thay đổi về thị lực như nhìn mờ, mất thị lực hoặc song thị.
F (Face) - Mặt: Thay đổi ở mặt như mặt bị lệch 1 bên hoặc miệng bị lệch.
A (Arm) - Tay: Cảm giác yếu 1 bên tay.
S (Speech) - Nói: Thay đổi khi nói, ví dụ như nói lắp.
T (Time) - Thời gian: Liên hệ ngay với cơ sở y tế khi thấy các triệu chứng. Tiến sĩ Joshua Willey, một chuyên gia về thần kinh đột quỵ tại Đại học Columbia (Mỹ) cho biết “T” cũng có thể ám chỉ “terrible headache” - một cơn đau đầu nặng diễn ra đột ngột.
Cả 3 vị chuyên gia đều nhấn mạnh, khi có bất kỳ các dấu hiệu nào ở trên, dù chúng chỉ diễn ra trong thời gian ngắn, bạn vẫn nên tới ngay các cơ sở y tế gần nhất để được kiểm tra.
Tiến sĩ Willey nói: “Thông thường, các cơn thiếu máu não thoáng qua có thể kéo dài nhiều nhất là 5 phút hoặc 10 phút và chắc chắn là dưới 1 tiếng đồng hồ. Tuy nhiên, các dấu hiệu BEFAST có thể chỉ kéo dài từ 30 - 60 giây”.
Chính vì thế, bạn không nên chần chừ dù chỉ 1 phút khi thấy dấu hiệu yếu lực ở cánh tay hoặc mờ mắt.
Kiểm soát các yếu tố nguy cơ của đột quỵ
Bạn hoàn toàn có thể kiểm soát các yếu tố nguy cơ của đột quỵ. Tiến sĩ Itrat cho hay các tình trạng như cholesterol và đường trong máu cao nếu không được kiểm soát có thể dẫn đến nguy cơ đột quỵ cao hơn.
Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ, mọi người cần tăng cường hoạt động thể chất, bỏ thuốc lá, thay đổi chế độ ăn hoặc dùng thuốc điều trị những bệnh lý như huyết áp cao để giảm thiểu nguy cơ đột quỵ.
