Như ANTĐ đã đưa tin, từ cuối tháng 2-2023 đến nay, đã có 108 công nhân một nhà máy ở khu công nghiệp Thuận Thành (Bắc Ninh) được khám, xét nghiệm, cấp cứu, trong đó 37 người ngộ độc methanol, 1 người tử vong, nhiều người biến chứng mù mắt…
TS.BS Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc – Bệnh viện Bạch Mai đã cung cấp thông tin cảnh báo về nguy cơ nhiễm độc/ngộ độc methanol trong cuộc sống và cách phòng tránh.
Theo bác sĩ Nguyên, methanol ở dạng lỏng trong suốt không màu, có nguồn gốc chủ yếu từ sản xuất công nghiệp. Đây là hóa chất được sử dụng rất rộng rãi trong đời sống, từ công nghiệp đến gia dụng, từ sản phẩm chính thức đến các sản phẩm phi pháp, sản phẩm rởm…
Vậy chúng ta có thể tiếp xúc với methanol ở những đâu? Bác sĩ Nguyên cho biết, methanol được dùng làm dung môi tẩy sơn, véc ni, trong sơn, dung môi công nghiệp, chất tẩy rửa, làm sạch, lau chùi, các loại nhiên liệu thay thế cho động cơ, làm nguyên liệu cho sản xuất nhiều hóa chất, sản phẩm khác nhau…
Mặt khác, do lượng hóa chất methanol nhiều lại chưa được kiểm soát tốt, giá rất rẻ, vì thế một số cá nhân, nhà sản xuất thiếu lương tâm đã sử dụng chất này để đóng chai thành các loại rượu rởm, nhiều loại cồn sát trùng, cồn y tế rởm… Thực tế đã có nhiều vụ gây tử vong, ngộ độc và di chứng nặng nề cho nhiều người liên quan đến uống phải rượu pha cồn công nghiệp (methanol), cồn methanol.
Về cách thức methanol xâm nhập vào cơ thể, TS Nguyễn Trung Nguyên cho biết, methanol ở dạng lỏng, được hấp thu và gây ngộ độc dễ dàng qua đường tiêu hóa (chủ yếu do uống phải rượu rởm, cồn sát trùng rởm), qua da (do tiếp xúc trực tiếp với dung dịch cồn sát trùng trên da hoặc dùng cồn rởm chứa methanol để sát trùng trên diện da rộng, nhiều lần), hoặc qua đường hô hấp (do hít phải hơi, không khí chứa cồn methanol với nồng độ vượt ngưỡng cho phép).
Do methanol được cơ thể chuyển hóa và thải trừ chậm, gây ngộ độc cũng chậm nên khi tiếp xúc mức độ ít nhưng kéo dài hoặc lặp lại (hay gặp trong lao động) sẽ tích lũy dần và gây ngộ độc nhiều ngày sau. Hoặc người có thể tiếp xúc với methanol liều cao một lần nhưng không biết và tới 1-2 ngày sau mới biểu hiện nhiễm độc.
Với những trường hợp bị ngộ độc, nhiễm độc cấp tính methanol, các biểu hiện thường xuất hiện là: mờ mắt, giảm thị lực, mù, đau đầu, buồn nôn, nôn, rối loạn ý thức, hôn mê, co giật, tổn thương não, nhiễm toan chuyển hóa, sốc…
Với các trường hợp ngộ độc, nhiễm độc mạn tính thường có biểu hiện: đau đầu, chóng mặt, choáng váng, mất ngủ, viêm kết mạc, nhìn mờ…
Các biểu hiện ngộ độc thường là muộn nên người dân cần chủ động đi khám khi có nghi ngờ. Đặc biệt, người lao động tiếp xúc với methanol cần được khám sức khỏe thường xuyên, trong đó bắt buộc khám đánh giá kỹ về mắt và thần kinh trung ương.
Để phòng tránh ngộ độc, phơi nhiễm methanol, TS.BS Nguyễn Trung Nguyên khuyến cáo người sử dụng các sản phẩm methanol cần tuân theo đúng các hướng dẫn sử dụng và bảo quản an toàn, đảm bảo điều kiện lao động sản xuất an toàn.
Đáng chú ý, methanol xâm nhập vào cơ thể dễ dàng qua da, đường hô hấp, tiêu hóa. Tất cả các loại khẩu trang, mặt nạ phòng độc đơn thuần, găng tay thấm nước đều không có tác dụng ngăn cản hoặc lọc được methanol.
Do vậy, trong môi trường không khí nhiễm methanol mức độ nguy cơ ảnh hưởng sức khỏe, chỉ có trang phục phòng hộ (quần áo liền mũ, găng và giầy/ủng) kín hoàn toàn kết hợp hệ thống cung cấp dưỡng khí độc lập bao gồm mặt nạ phòng độc kín được kết nối với nguồn dưỡng khí được bơm từ bên ngoài mới có thể đảm bảo an toàn cho người lao động.
