Theo ThS. BS Lê Thị Hải, nguyên Giám đốc Trung tâm khám tư vấn dinh dưỡng, Viện Dinh dưỡng Quốc gia, chế độ ăn trong bệnh lý dạ dày nhằm mục đích làm giảm tiết acid, giảm bất lợi của acid lên niêm mạc dạ dày, hạn chế hoặc loại bỏ những kích thích có hại để dạ dày nghỉ ngơi và các tổn thương mau lành.

Khi bị đau dạ dày, ngoài thực hiện sinh hoạt, nghỉ ngơi cần có một chế độ ăn uống phù hợp để hạn chế những cơn đau khó chịu. Nếu cơ thể không đáp ứng các thức ăn đặc, đừng cố ăn. Thay vào đó, hãy tiêu thụ những thực phẩm mềm, dễ tiêu hóa, chia ăn từng bữa nhỏ hoặc những thực phẩm có tác dụng bảo vệ niêm mạc dạ dày, giúp cho việc chữa lành các vết loét hoặc có khả năng giúp giảm tiết acid và các thực phẩm giàu vitamin, khoáng chất thiết yếu như kali, canxi và natri…

1. Thực phẩm người đau dạ dày nên ăn

Cơm trắng

Cơm trắng là lựa chọn tốt nhất khi đau dạ dày. Cơm trắng có tác dụng làm giảm các cơn đau dạ dày hiệu quả. Nó hấp thụ các chất lỏng bên trong dạ dày làm giảm nguy cơ tiêu chảy cũng như các triệu chứng khó chịu của đau dạ dày. Cơm trắng là một loại carbohydrate tinh chế, cũng ít chất xơ và sẽ giúp ngăn chặn các triệu chứng tiêu chảy thông thường. Tuy nhiên tránh ăn gạo lứt vì dạ dày có thể khó tiêu hóa.

Bánh mì trắng nướng

Bánh mì nướng làm từ bột mì trắng là loại ít chất xơ có thể giúp trung hòa acid dạ dày dư thừa và ngừng tiêu chảy. Tránh ăn bánh mì nướng làm từ ngũ cốc nguyên hạt giàu chất xơ như lúa mì vì chúng có thể làm cho các triệu chứng liên quan đến tiêu chảy trở nên tồi tệ hơn.

Bánh quy giòn

Giống như bánh mì nướng, bánh quy giòn là nguồn cung cấp carbs mặn có thể giúp xoa dịu cơn đau. Bánh quy giòn làm bằng bột mì trắng tinh chế hoặc các nguyên liệu ít chất xơ khác thường nhạt và dễ tiêu hóa, khiến chúng trở thành lựa chọn thông minh khi cảm thấy khó chịu ở dạ dày.

Ngoài ra, ăn bánh quy mặn có thể giúp bổ sung lượng natri mà cơ thể có thể đã mất do đổ mồ hôi, nôn hoặc tiêu chảy.

Chuối

Chuối rất dễ tiêu hóa và được biết là có tác dụng giảm đau dạ dày. Chuối có tác dụng kháng acid tự nhiên và có thể làm giảm các triệu chứng như khó tiêu. Loại trái cây có hàm lượng kali cao này cũng làm tăng sản xuất chất nhầy trong dạ dày giúp ngăn ngừa kích ứng niêm mạc dạ dày.

Do có hàm lượng chất xơ cao, đặc biệt là chất xơ đặc nên pectin, chuối là sự lựa chọn tuyệt vời để hỗ trợ tiêu chảy. Chúng cũng dễ tiêu hóa và giúp hấp thụ nước từ ruột, hỗ trợ liên kết phân lỏng. Chuối cũng chứa nhiều chất dinh dưỡng có thể tiếp thêm sinh lực cho cơ thể sau cơn tiêu chảy suy nhược.

Khoai tây

Một thực phẩm tốt khác cho người bị đau dạ dày là khoai tây. Giống như chuối, khoai tây là một phần của chế độ ăn nhạt. Chúng cũng chứa rất nhiều kali. Một củ khoai tây trắng nhỏ, khoảng 92g, chứa 374mg kali. Ăn khoai tây để giúp làm dịu dạ dày, hãy nấu chín và ăn đơn giản không cần thêm bất kỳ gia vị nào.

Khoai tây chứa carbohydrate đơn giản, dễ tiêu hóa và sẽ cung cấp cho cơ thể nhiên liệu. Khoai tây thường có thể giúp giảm triệu chứng tiêu chảy bằng cách hấp thụ lượng nước dư thừa trong cơ thể. Trong khoai tây có chứa chất cellulose có tác dụng giảm bớt những cơn đau dạ dày và giảm tiết lượng acid trong dạ dày từ đó giúp làm lành các vết loét. Loại thực phẩm này rất lành tính với dạ dày.

Nước ép táo

Nước ép táo có hàm lượng pectin cao giúp thúc đẩy hoạt động của hệ tiêu hóa và đường ruột. Pectin là một hợp chất được tìm thấy trong nhiều loại trái cây. Điều này cho phép hệ thống tiêu hóa hoạt động trơn tru hơn. Vitamin C trong táo giúp tăng sức đề kháng cho dạ dày, tá tràng, từ đó làm giảm nguy cơ vi khuẩn HP xâm nhập vào dạ dày, ngăn ngừa viêm loét dạ dày hiệu quả.

Nước ép táo cũng có ít chất xơ hơn táo tươi nguyên quả, vì vậy dễ chịu hơn cho dạ dày và có thể giúp cải thiện tình trạng tiêu chảy. Một quả táo tươi cỡ vừa còn nguyên vỏ chứa 4,37g chất xơ so với chỉ 1,24g chất xơ trong một cốc nước ép táo không đường cỡ nhỏ dành cho bữa ăn nhẹ.

Trà hoa cúc

Hầu hết các loại trà thảo dược đều hữu ích trong việc giảm đau dạ dày, nhưng đặc tính chống viêm của hoa cúc trở thành một lựa chọn thông minh trong việc làm dịu cơn đau.

Trà hoa cúc giúp giảm cảm giác đầy hơi và chướng bụng có thể gây khó chịu cho dạ dày. Trà hoa cúc làm giảm khí trong bụng, làm giảm cảm giác đau do co thắt dạ dày. Loại trà này cũng chứa các đặc tính chống viêm có thể giúp làm dịu các tình trạng dạ dày.

Căng thẳng thường làm trầm trọng thêm tình trạng trào ngược acid cùng với các bệnh về dạ dày thực quản khác. Trà hoa cúc mang lại tác dụng làm dịu tự nhiên, có thể giúp giảm căng thẳng và làm dịu cơn đau dạ dày.

Trà bạc hà

Nếu cơn đau dạ dày kéo dài khiến bạn buồn nôn, khó tiêu, ói mửa, hãy uống trà bạc hà. Đây được xem là một trong các giải pháp hiệu quả trong việc khắc phục triệu chứng đau dạ dày và chuột rút.

Một cách khác là bạn có thể nhai một vài lá bạc hà rồi nuốt hoặc làm nước ép bạc hà để dùng thường xuyên. Đối với những người bị đau dạ dày sau khi ăn cũng có thể áp dụng phương pháp này để giảm đau hiệu quả.

Sữa chua

Nếu bị đau dạ dày liên tục và không thể tìm ra nguyên nhân cụ thể, điều đó có thể có nghĩa là cơ thể đang thiếu một số loại men vi sinh, hay còn gọi là vi khuẩn tốt trong ruột. Chế phẩm sinh học có thể giúp ngăn chặn sự phát triển quá mức của vi khuẩn. Vi khuẩn phát triển quá mức hoặc có quá nhiều vi khuẩn có hại trong ruột được cho là một trong những nguyên nhân chính gây ra hội chứng ruột kích thích. Ăn sữa chua giàu men vi sinh hàng ngày sẽ giúp giữ cho đường ruột được cân bằng.

Sữa chua rất giàu men vi sinh hoặc vi khuẩn và nấm men tốt giúp duy trì sức khỏe đường ruột tốt. Ăn một ít sữa chua khi đau dạ dày có thể giúp giảm tiêu chảy.

Nước dừa

Nước dừa là loại đồ uống cực tốt cho những bệnh nhân viêm loét dạ dày. Bởi vì nước dừa rất giàu kali, là một chất điện giải có tác dụng cân bằng acid trong dạ dày nên làm giảm đau hiệu quả. Mặc dù nước dừa có nhiều tác dụng tốt đối với cơ thể tuy nhiên người bệnh dạ dày chỉ nên uống tối đa 3 – 4 trái/tuần. Vì uống quá nhiều nước dừa có thể dẫn tới tình trạng ớn lạnh, đầy bụng.

Canh, súp, cháo

Canh, súp và cháo là loại thức ăn rất dễ tiêu, chứa nhiều dưỡng chất lại khá đơn giản khi chế biến. Canh, súp, cháo sẽ giúp làm dịu dạ dày nhưng nên chế biến nhạt, Khi bị đau dạ dày, có thể tham khảo những loại canh, súp, cháo nấu với bí đỏ, hạt sen, long nhãn, bắp cải, nấm hương và các loại thịt nạc...

2. Thực phẩm đau dạ dày không nên ăn

Đồ chiên, rán

Thực phẩm chiên, rán rất giàu dầu, mỡ và chất béo thường khiến dạ dày khó tiêu hóa hơn. Khi bị đau dạ dày, hãy tránh xa những món chiên rán để giảm bớt các triệu chứng.

Đồ ăn cay

Ăn cay có thể gây cảm giác buồn nôn, nôn mửa hoặc tiêu chảy. Nếu bị đau dạ dày tránh gia vị cay như ớt, tỏi, hạt tiêu... để không kích thích hệ tiêu hóa và tăng tình trạng nôn mửa hoặc tiêu chảy.

Các sản phẩm có chất béo từ sữa như sữa, phô mai hoặc kem

Cơ thể khó tiêu hóa sữa, phô mai và kem vì chúng chứa nhiều chất béo dễ gây co thắt đường tiêu hóa, làm chậm quá trình tiêu hóa và di chuyển thức ăn trong dạ dày gây táo bón. Chất béo cũng có thể làm tăng vận động của đường tiêu hóa, tiêu chảy. Chế phẩm từ sữa có chứa lactose, uống quá nhiều lactose khiến tiêu chảy trầm trọng hơn. Do đó, nên tránh khi bị đau dạ dày.

Trái cây và rau nhiều chất xơ

Mặc dù trái cây và rau sống rất tốt cho sức khỏe nhưng các loại trái cây và rau nhiều chất xơ tiêu thụ khi bụng khó chịu hoặc đau dạ dày có thể khiến tiêu chảy trở nên trầm trọng hơn. Nên tạm thời tránh xa thực phẩm nhiều chất xơ cho đến khi cơn đau dạ dày qua đi.

Caffeine hoặc rượu, bia

Caffeine và rượu, bia đều có thể làm tăng nồng độ acid trong dạ dày dễ gây buồn nôn. Caffeine cũng có thể làm nặng thêm các triệu chứng tiêu chảy. Tránh xa caffeine và rượu để tránh làm cho các triệu chứng trở nên tồi tệ hơn.

Trái cây có múi và thực phẩm có tính acid cao

Thực phẩm có hàm lượng acid cao như trái cây họ cam quýt và cà chua có thể gây đau bụng và trào ngược acid, đặc biệt nếu dễ mắc hội chứng ruột kích thích. Điều này có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng đã tồn tại, gây thêm chứng ợ nóng và buồn nôn. Ví dụ: nho, dứa, thực phẩm chế biến sẵn, đường là những thực phẩm có tính acid cao.