Theo Lương y Bùi Đắc Sáng - Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, Hội Đông y Hà Nội, từ xa xưa canh cua thường được ăn cùng cà muối và đến nay vẫn là món ăn ưa thích của nhiều gia đình Việt.
Canh cua đồng mát, bổ, dễ ăn, rất giàu canxi và chất dinh dưỡng. Trong 100g cua đồng cung cấp 87kcal, 12,3g protid, 3,3g lipid, 2g glucid. Lượng vitamin và muối khoáng, đặc biệt là canxi trong cua đồng rất cao. Chất lượng protid trong cua đồng cũng thuộc loại tốt, qua phân tích người ta thấy 8 trên 10 axit amin cần thiết, gồm lysine, methionie, valine, leucin, isoleucien, phenylalanine, threonine và trytophane.
Trong khi đó cà pháo vị ngọt, tính hàn, tác dụng tán huyết, tiêu viêm, nhuận tràng. Y học hiện đại chỉ ra trong 100g cà pháo cung cấp 1,5g protein (đủ các acid amin cần thiết cho cơ thể), 12mg canxi, 0,7mg sắt, 18mg magiê, 16mg phospho, 22,1mg kali, 0,3mg kẽm.
Tuy nhiên không biết cách chế biến và sử dụng cà pháo, bạn có thể bị ngộ độc, ảnh hưởng đến sức khoẻ. PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh - chuyên gia công nghệ thực phẩm cho biết, cà xanh chứa solanin, chất này giống như chất độc trong mầm xanh củ khoai tây.
Lượng solanin trong cà xanh cao gấp 5 - 10 lần so với mức an toàn. Do đó, việc sử dụng cà không đúng cách, thường ăn cà sống, cà xanh, chưa chín kỹ, sẽ là mối hiểm họa với sức khoẻ.
Ở mức độ nhỏ solanin có thể gây rối loạn tiêu hóa và thần kinh. Khi ăn nhiều bạn sẽ có cảm giác đau đầu, chóng mặt, buồn nôn, tiêu chảy, đau rút ở dạ dày, khô rát cổ họng, sốt, bệnh vàng da, giãn đồng tử và giảm thân nhiệt, ảo giác, mất cảm giác, tình trạng tê liệt.
Triệu chứng ngộ độc solanine thường xuất hiện trong 8 - 12 giờ sau khi tiêu thụ thức ăn, nhưng cũng có thể diễn ra trong vòng 30 phút khi nạp thức ăn có hàm lượng solanin cao.
Ăn cà xổi còn vị cay và hăng nồng thường là hàm lượng nitrat chuyển hóa thành nitrit do vi sinh vật trong nước dưa cà muối tác động, có thể ảnh hưởng đến sức khỏe.
"Một số nơi người dân vẫn ăn cà xanh muối xổi, trong khi thói quen này không an toàn, gây nguy hại. Cà muối xổi chưa được lên men, chưa đủ độ chua dễ gây ngộ độc", ông Thịnh nói.
Không chỉ cà pháo muối xổi mà cà muối chua cũng tiềm ẩn nguy cơ gây hại cho cơ thể. Theo TS.BS Nguyễn Trọng Hưng - Viện dinh dưỡng quốc gia, cà muối thường mặn, việc ăn quá mặn và ăn trong thời gian dài sẽ ảnh hưởng tới huyết áp và tim mạch, tăng nguy cơ mắc các bệnh ung thư đường tiêu hoá.
Cà thường được người dân muối trong thùng sơn, đồ nhựa tái chế. Thùng sơn khi tận dụng vẫn còn lưu lại các chất phụ gia, chất tạo màu, dung môi... từ sơn. Dưới tác động của acid, muối, các chất phụ gia sẽ thôi nhiễm, thấm ngược vào thực phẩm gây nguy hiểm.
Bên cạnh đó, cà muối trong môi trường kín khí có thể sản sinh ra độc tố botulinum, độc tố cực độc, nguy hiểm đến tính mạng.
Ăn nhiều cà muối còn làm tăng nguy cơ ung thư dạ dày do có chất nitrosamin.
Các chuyên gia lưu ý người dân chỉ ăn khi cà đã chín đều, không ăn cà muối xổi. Tuy ngon và hấp dẫn nhưng cũng chỉ nên ăn 4-5 quả cà muối trong một bữa. Hơn nữa, cà pháo muối là món ăn mặn, không tốt cho sức khỏe người bình thường, chứ chưa nói đến nhóm bị bệnh mạn tính, tăng huyết áp.
Mặc dù canh cua là món ăn ngon, hấp dẫn, bổ dưỡng trong mùa hè nhưng chuyên gia khuyên các gia đình cũng chỉ ăn 3-4 bữa/tuần. Ngoài ra, bạn nên sử dụng các món khác để bữa ăn thêm đa dạng.
