Gen Z và thế hệ Millennials của Trung Quốc đang có xu hướng ghi hình lại cuộc sống “nghỉ hưu” hằng ngày ở nông thôn của họ và đăng tải lên phương tiện truyền thông xã hội sau khi bị sa thải, nghỉ việc hoặc đơn giản là thất nghiệp.

Năm ngoái, một người tự nhận là đã nghỉ hưu 22 tuổi có biệt danh là Wenzi Dada đã dựng một túp lều tre làm nhà ở rìa vách đá tại tỉnh Quý Châu miền núi của Trung Quốc. Anh Wenzi, người trước đây đã làm nhiều công việc khác nhau trong lĩnh vực sửa chữa ô tô, xây dựng và sản xuất, chia sẻ với truyền thông địa phương rằng anh đã chán phải làm việc với máy móc mỗi ngày nên đã nghỉ và trở về quê nhà. Tuy cố gắng tìm việc ở quê nhưng không chưa từng thấy hài lòng.

“Theo thời gian, tôi bắt đầu nghĩ về ý nghĩa của cuộc sống không chỉ là sự thịnh vượng của thành phố. Sự yên bình của vùng nông thôn cũng là một loại vẻ đẹp” – Người này cho biết.

Từ khi chuyển đến vùng núi, anh Wenzi đã tải các video lên tài khoản Douyin về cách anh nấu ăn, thu hoạch rau và bảo dưỡng túp lều trên đỉnh núi của mình.

Không có gì ngạc nhiên khi những người trẻ tuổi chọn “rút lui” hoặc “nghỉ hưu” ở vùng nông thôn vì việc tìm việc làm ngày càng trở nên khó khăn, đặc biệt là những công việc tốt ở các thành phố lớn.

Ông Chung Chi Nien, Giáo sư chủ nhiệm tại Đại học Bách khoa Hong Kong, cho biết giới trẻ đang gặp rất nhiều khó khăn khi tìm kiếm việc làm vì nền kinh tế Trung Quốc trì trệ. Giáo sư cho biết năm nay có đến 11,8 triệu sinh viên Trung Quốc tốt nghiệp đại học đã gia nhập thị trường lao động, làm gia tăng sự cạnh tranh và dẫn đến “sự mất giá” của bằng đại học. Đối với những cá nhân có ít bằng cấp và kinh nghiệm hơn, điều này càng làm giảm cơ hội được tuyển dụng của họ.

Tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên Trung Quốc trong tháng 8 đạt mức kỷ lục mới là 18,8%, mức cao nhất kể từ khi hệ thống lưu trữ hồ sơ mới bắt đầu vào tháng 12. Con số này tăng so với mức 17,1% trong tháng 7. Dữ liệu gần đây được đưa ra trong bối cảnh một loạt các tín hiệu kinh tế đáng thất vọng của Trung Quốc khi nền kinh tế lớn thứ hai thế giới tiếp tục vật lộn với nhu cầu trong nước yếu và sự suy thoái trong lĩnh vực nhà ở.

Ông Chung nói: “Nếu bạn kết hợp những yếu tố này lại với nhau, sẽ không có gì ngạc nhiên khi những người trẻ tuổi chọn ‘rút lui’ hoặc ‘nghỉ hưu’ ở vùng nông thôn vì việc tìm việc làm trở nên rất khó khăn, đặc biệt là những công việc tốt ở các thành phố lớn”.

Những điểm đến nghỉ dưỡng phổ biến bao gồm Vân Nam, Quý Châu và Tứ Xuyên, những tỉnh có chi phí sinh hoạt chỉ bằng một phần tư so với Thượng Hải.

Người trẻ không tìm được công việc lý tưởng

Bà Dan Wang, Chuyên gia kinh tế tại Hang Seng Bank China cho biết, trong ba năm qua, các ngành dịch vụ có giá trị gia tăng cao vốn từng thu hút nhiều sinh viên mới tốt nghiệp đã giảm mạnh, đặc biệt là bất động sản và tài chính. Trong khi có những công việc lương thấp hơn ở các thành phố như giao hàng hoặc gọi xe thì người trẻ lại không thấy hứng thú.

Ngoài ra còn có những công việc trong lĩnh vực sản xuất, nhưng Keyu Jin, phó giáo sư kinh tế tại Trường Kinh tế London, cho biết những người trẻ tuổi cũng không muốn làm những công việc này.

“Họ thà ngồi ở nhà với bố mẹ và chờ đợi một công việc tốt hơn”, bà nói.

Nhưng những người “về hưu” trẻ tuổi ở Trung Quốc đã phản bác lại những lời chỉ trích rằng họ quá kén chọn hoặc đã bỏ cuộc.

“Đây không phải là nằm nghỉ, mà là chuẩn bị trước cho việc nghỉ hưu, để sau này có thể tận hưởng tuổi già”, anh Wenzi, 22 tuổi, chia sẻ trong một bài đăng trên mạng xã hội. Trong các video của mình, anh kể lại cách những người dân làng chỉ trích lối sống của anh và so sánh anh với những người cùng tuổi đang có công việc ổn định.

Ông Vương, Giám đốc Ngân hàng Hang Seng Trung Quốc, cho biết những cáo buộc như vậy tuy không công bằng nhưng lại dễ hiểu trong bối cảnh và văn hóa xã hội Trung Quốc.

“Họ bị chỉ trích vì người Trung Quốc có xu hướng nghĩ rằng bất kỳ ai có được trình độ học vấn cao hơn đều phải áp dụng kiến ​​thức đó vào thực tế và làm việc chăm chỉ”.

Nhà kinh tế đồng thời nói thêm rằng giáo dục thường là khoản đầu tư lớn nhất của một gia đình bên cạnh nhà ở.

Bà Wang lưu ý rằng, nhiều người trẻ này có thu nhập nhờ chuyển sang thương mại điện tử hoặc cố gắng trở thành người có ảnh hưởng trên mạng xã hội. Nông thôn có thể là bối cảnh tốt để điều hành các doanh nghiệp này vì bối cảnh tự nhiên và lối sống thư giãn có thể thu hút người xem.

Viện dưỡng lão dành cho thanh thiếu niên?

Các cơ sở khác cũng nắm bắt được xu hướng thất nghiệp và đang tích cực hỗ trợ, với các báo cáo ngày càng nhiều về “viện dưỡng lão thanh thiếu niên” trên cả báo chí địa phương và phương tiện truyền thông xã hội .

Theo một người sáng lập, những viện dưỡng lão dành cho thanh thiếu niên này tự coi mình là cơ sở cho phép người trẻ đến và “nằm nghỉ” bất cứ khi nào họ muốn và thường không tiếp nhận những vị khách trên 45 tuổi.

Trong khi các chuyên gia nói rằng đây có thể là một chiêu trò tiếp thị, sự phổ biến này vẫn phản ánh cảm giác "bất mãn" của Gen Z và Millennials cũng như mong muốn có một lối sống chậm rãi hơn.

Nhưng làn sóng “nghỉ hưu” và “vào viện dưỡng lão” này có thể kéo dài được bao lâu?

Bà Wang cho biết, trong khi vùng nông thôn Trung Quốc sẽ tiếp tục là nơi nghỉ ngơi và trú ẩn tốt cho tình trạng thất nghiệp ở thành thị, những người Trung Quốc trẻ tuổi này có thể không ở lại vùng nông thôn quá lâu. Nông thôn Trung Quốc không cung cấp lối sống hiện đại, trung lưu mà người Trung Quốc trẻ tuổi mong muốn, chưa nói đến dịch vụ chăm sóc y tế và giáo dục chất lượng cao.