Trong Báo cáo Hạnh phúc Thế giới năm nay, xếp hạng 143 quốc gia theo các thước đo về mức độ hài lòng với cuộc sống, Hoa Kỳ đã tụt tám bậc từ vị trí số 15 xuống vị trí số 23 trong danh sách. Đây là lần đầu tiên Hoa Kỳ không được coi là một trong 20 quốc gia hạnh phúc nhất trong lịch sử 20 năm của báo cáo.

Các nhà nghiên cứu đã xác định được thủ phạm đáng lo ngại cho sự sụt giảm nhanh chóng của nước Mỹ: những người trẻ tuổi. Trong khi người Mỹ trên 60 tuổi xếp thứ 10 về hạnh phúc, những người dưới 30 tuổi xếp thứ 62. Đây là một sự phân chia thế hệ rõ rệt.

Phát hiện này được đưa ra trong bối cảnh ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy quan điểm và sức khỏe tinh thần của nhóm người trẻ đã suy giảm trong những năm gần đây, gây ra hậu quả tàn khốc.

Theo Jonathan Haidt, một nhà tâm lý học xã hội tại NYU và là tác giả của cuốn sách bán chạy nhất gần đây “The Anxious Generation”, tỷ lệ lo âu và trầm cảm ở thanh thiếu niên tăng hơn 50% trong nhiều nghiên cứu từ năm 2010 đến năm 2019. Cuốn sách tập trung vào những người sinh sau năm 1995. Trong khi đó, tỷ lệ tự tử của người Mỹ từ 10 đến 24 tuổi đã tăng 62% từ năm 2007 đến năm 2021, đặc biệt là ở các bé gái.

Haidt và các nhà nghiên cứu khác cho rằng công nghệ và phương tiện truyền thông xã hội đã dẫn đến một đại dịch cô lập và cô đơn. Tuy nhiên, một khối lượng nghiên cứu ngày càng tăng cho thấy những lý do tinh tế hơn cho sự suy giảm này, bao gồm các thất bại về kinh tế và hệ thống, sự ngờ vực về mặt thể chế và nỗi sợ hãi ngày càng tăng của những người trẻ tuổi rằng họ sẽ tệ hơn cha mẹ và ông bà của họ.

Phương tiện truyền thông xã hội có thể khiến não bộ đang phát triển rơi vào trạng thái phòng thủ thường xuyên

Trong báo cáo năm 2023 “Dịch bệnh cô đơn và cô lập của chúng ta”, bác sĩ phẫu thuật Hoa Kỳ Vivek Murthy đã gọi mạng xã hội là một trong những lý do chính khiến người trẻ cảm thấy cô đơn hơn.

Murthy viết rằng: “Một số ví dụ về tác hại bao gồm công nghệ thay thế sự tương tác trực tiếp, chiếm hết sự chú ý, làm giảm chất lượng tương tác và thậm chí làm giảm lòng tự trọng của chúng ta. Điều này có thể dẫn đến sự cô đơn lớn hơn, sợ bị bỏ lỡ, xung đột và giảm kết nối xã hội”.

Haidt tin rằng mạng xã hội có thể gây hại cho sự phát triển của não bộ.

Haidt viết cho tờ The Atlantic rằng: “Trẻ em trải qua tuổi dậy thì trực tuyến có khả năng sẽ phải trải qua nhiều sự so sánh xã hội, ý thức về bản thân, sự xấu hổ trước công chúng và lo lắng mãn tính hơn so với thanh thiếu niên ở các thế hệ trước, điều này có khả năng khiến bộ não đang phát triển rơi vào trạng thái phòng thủ thường xuyên”.

Zach Rausch, nhà nghiên cứu chính của Haidt và là nhà khoa học nghiên cứu cộng tác tại Trường Kinh doanh Stern của NYU, cho biết các cuộc trò chuyện trên Instagram hoặc tin nhắn văn bản thường không chuyển từ thế giới kỹ thuật số sang thế giới thực.

Rausch cho biết: “Chúng tôi sử dụng điện thoại nắp gập để kết nối với nhau để cuối cùng có thể gặp nhau trực tiếp. Thế giới trực tuyến thì ngược lại. Chúng tôi kết nối để ở lại đó”.

Rausch nói thêm rằng “Thế hệ lo lắng” không khẳng định rằng việc loại bỏ mạng xã hội là giải pháp chữa khỏi sự cô đơn và trầm cảm.

“Tất nhiên là có nhiều yếu tố thúc đẩy các vấn đề sức khỏe tâm thần ở thanh thiếu niên, mạng xã hội không phải là thứ duy nhất gây ra vấn đề”, ông nói.

Thay vào đó, nó nhằm mục đích xem xét những gì đã thay đổi trong văn hóa của chúng ta tại một thời điểm rất cụ thể trong lịch sử gần đây. Đối với Haidt, rõ ràng là thứ đã thay đổi chính là công nghệ.

Mối liên hệ giữa mạng xã hội và sự cô đơn không tồn tại

Jeffery Hall, giáo sư truyền thông tại Đại học Kansas, người nghiên cứu về các mối quan hệ và tương tác xã hội cho biết mối liên hệ giữa việc sử dụng mạng xã hội và sự bất hạnh hoặc cô đơn có thể mong manh hơn những gì chúng ta từng nghĩ.

Những phát hiện của ông chỉ ra sự hội tụ của những thất bại mang tính hệ thống đặc thù của Hoa Kỳ: “Tiền bạc, không có khả năng ổn định cuộc sống, mất lòng tin vào thể chế, đó là những yếu tố chính khiến mọi người cảm thấy họ không thể lạc quan về tương lai”, ông nói.

Mark Zuckerberg, CEO của Facebook và chủ sở hữu Instagram Meta, đã nói rằng “sức khỏe tâm thần là một vấn đề phức tạp” và các nghiên cứu hiện tại không chỉ ra “mối liên hệ nhân quả giữa việc sử dụng mạng xã hội và tình trạng sức khỏe tâm thần của những người trẻ tuổi trở nên tồi tệ hơn”.

Tuy nhiên, ông cho biết ông coi trọng vấn đề này và công ty đã thêm các biện pháp bảo vệ chẳng hạn như ẩn nội dung và kết quả tìm kiếm về các vấn đề nhạy cảm như tự làm hại bản thân khỏi thanh thiếu niên và thay vào đó cung cấp các nguồn lực. TikTok đã triển khai các bộ lọc tìm kiếm tương tự.

Jennifer Breheny Wallace cho biết việc kết nối ảo liên tục với hàng triệu người có thể giúp làm rõ hơn hố ngăn cách giữa người giàu và người nghèo.

“Tôi không tin rằng mạng xã hội là gốc rễ của những cuộc đấu tranh mà chúng ta đang chứng kiến, nhưng nó đang làm trầm trọng thêm sự so sánh xã hội đang tràn lan. Nó làm trầm trọng thêm sự bất bình đẳng sâu sắc mà chúng ta đã thấy ở đất nước mình”.

Theo Pew Research , khoảng 44% thanh thiếu niên Hoa Kỳ từ 13 đến 17 tuổi cho biết ngày nay khó trở thành thanh thiếu niên hơn so với 20 năm trước. Lý do số 1 mà họ đưa ra là “nhiều áp lực và kỳ vọng hơn” (31%), tiếp theo là “mạng xã hội” (25%) và “thế giới/quốc gia đã thay đổi theo chiều hướng xấu” (15%).

Kyle K. Moore, một nhà kinh tế tại Viện Chính sách Kinh tế, cho biết nhiều con đường làm giàu dành cho thế hệ bùng nổ dân số hoặc thậm chí là thế hệ X hiện nay lại hẹp hơn nhiều đối với thế hệ Z.

“Chúng ta sống ở một đất nước mà sự giàu có thực sự quan trọng đối với việc đảm bảo phúc lợi kinh tế. Ví dụ, quyền sở hữu nhà đã trở nên xa vời hơn kể từ những năm 1980” – Ông nói.

“Có cảm giác rằng tương lai đang khá ảm đạm”

Theo một nghiên cứu kéo dài 85 năm của Đại học Harvard, các mối quan hệ tích cực ở mọi loại hình đều là một trong những trụ cột quan trọng nhất của hạnh phúc.

Theo dữ liệu từ Trung tâm nghiên cứu Pew, năm 1990, 29% người Mỹ trong độ tuổi từ 25 đến 54 sống một mình và không có bạn đời. Năm 2019, con số đó là 38%. Và dữ liệu gần đây hơn cho thấy những người đã kết hôn có xu hướng hạnh phúc hơn đáng kể so với những người chưa kết hôn, theo báo cáo năm 2023 của Đại học Chicago.

Hall cho biết: “Nhiều người trẻ không kết hôn, ổn định cuộc sống và sinh con vì họ không đủ khả năng chi trả”.

Có con không phải là con đường tắt dẫn đến hạnh phúc, nhưng lý do khiến những người trẻ ít quan tâm đến việc nuôi dạy con cái hơn các thế hệ trước có thể tiết lộ sự thật sâu sắc hơn về cách họ nhìn nhận tương lai.

Theo dữ liệu từ Trung tâm nghiên cứu Pew, trong số những người lớn từ 18 đến 49 tuổi không có con và cho biết họ không có khả năng sinh con, 38% cho biết lý do chính là vì họ lo ngại về tình hình thế giới và 26% nêu lý do lo ngại về môi trường.

Tiến sĩ Orna Guralnik, một nhà tâm lý học lâm sàng tại Thành phố New York và là người dẫn chương trình “Couples Therapy”, cho biết bà ngày càng thấy nhiều cặp đôi không muốn sinh con vì họ thiếu niềm tin vào các nhà lãnh đạo thế giới.

Trong khi đó, Rausch tỏ ra nghi ngờ rằng những tác nhân gây căng thẳng trên diện rộng như biến đổi khí hậu đang gây ra tình trạng bất hạnh gần đây ở giới trẻ, nói rằng “không có lý do rõ ràng nào giải thích tại sao biến đổi khí hậu tự nó lại tác động đến trẻ em” khác với cách nó tác động đến các nhóm tuổi khác.

Mặc dù việc hạn chế sử dụng mạng xã hội có thể mang lại nhiều kết nối trực tiếp tốt hơn, nhưng nó không giải quyết được thực tế văn hóa hoặc kinh tế mà giới trẻ ngày nay đang phải đối mặt.

Các nhà nghiên cứu ngày càng đồng ý rằng việc hạn chế thời gian sử dụng màn hình không phải là giải pháp chữa bách bệnh cho sự bất hạnh và trẻ em không trở nên cô đơn hơn vì Instagram hay TikTok.

Hall cho biết: “Những đứa trẻ cô đơn tìm đến mạng xã hội để giải tỏa, đó là một câu chuyện rất khác so với việc mạng xã hội khiến chúng cô đơn và hủy hoại cuộc sống của chúng”.