"Nữ hoàng vai ác" của cải lương Việt Nam, diễn hay đến mức bị khán giả mắng chửi, ném đá ở ngoài đời
Với những khán giả yêu thích cải lương giai đoạn trước và sau năm 1975, nghệ sĩ Hồng Nga luôn để lại dấu ấn đặc biệt mỗi khi xuất hiện. Dù hoạt động cùng thời với nhiều ngôi sao của làng cải lương như Bạch Tuyết, Lệ Thủy…, nhưng nữ nghệ sĩ tài danh sinh năm 1945 vẫn mang đến nét riêng, đủ khiến khán giả hô vang tên bà mỗi khi sân khấu lên đèn.
Với nhiều tác phẩm như Lưới trời, Mắt em là bể oan cừu (soạn giả Vân An), Tần Thủy Hoàng, Phút sau cùng của Điền Long…, Hồng Nga là "linh hồn", diễn hay đến mức người xem rơi lệ theo nhân vật.
Nữ nghệ sĩ cải lương Hồng Nga thời trẻ (trái) và hình ảnh khi nổi tiếng.
Khi vào vai những bà mẹ quê mùa, nghèo khổ, Hồng Nga khiến khán giả cảm thương cho số phận của nhân vật.
Ở giai đoạn rực rỡ nhất trong sự nghiệp, Hồng Nga diễn nhiều vai đào mùi, đào lãng, hề nữ…, nhưng để gọi là thành công và có dấu ấn nhất thì vẫn là các vai ác với chất giọng chua chát, xéo xắt, ánh mắt sắc bén. Khi đó, bà được mến mộ nhưng cũng bị lắm người ghét vì diễn quá nhập tâm trên sân khấu. Với nghệ sĩ, đó là thành công vì truyền tải được đúng tính cách nhân vật mỗi lần hóa thân.
Có lẽ vì thế, Hồng Nga được khán giả đặt cho danh hiệu "nữ hoàng vai ác của cải lương Việt Nam". Bà từng kể khi đóng vở Duyên kiếp với NSƯT Thoại Mỹ, sau phân cảnh đánh đập con dâu, bà ra đường bị mọi người chửi mắng, gọi là "quỷ". Nữ nghệ sĩ nói: "Người ta chửi tôi, kêu tôi là quỷ nhưng tôi nói tôi có làm gì đâu. Tôi hát mà, tôi diễn xuất mà. Trong cuộc đời tôi đã hát quá nhiều vai, tôi thích những vai hài chứ những vai ác như thế này người ta chửi tôi".
Khi diễn vai ác, Hồng Nga khiến khán giả bị kịch tính lôi cuốn, trở nên căm ghét nhân vật.
Có lần đi chợ, Hồng Nga bị một người bán cá vì ghét vai bà đóng mà mắng thẳng mặt: "Đừng bán cho con mẹ này. Nó ác lắm, nó đánh con dâu mà bị khùng luôn đó". Bà chưng hửng rồi vội giải thích cho người ta hiểu đó chỉ là một vai diễn trên sân khấu. Thậm chí, nữ nghệ sĩ từng bị con nít ra đường lượm đá ném theo chỉ vì đóng vai ác quá đạt. "Ngày trước, có một nhà sư nói với tôi về vai diễn trong vở 'Mục Kiền Liên' rằng, Hồng Nga ơi, sao con đóng gì mà ác quá vậy, nhưng con đóng xuất sắc quá", bà kể.
Khi được bảo rằng xem tuồng có cảm giác ngoài đời Hồng Nga rất dữ, bà gật đầu: "Đúng, ngoài đời tôi rất dữ. Tôi phải dữ để bảo vệ mình, để đừng bị hiếp đáp, để sống nuôi con vì cuộc đời đã dạy cho tôi như thế. Tôi tuy sống đời như giang hồ nhưng không bao giờ sống hèn, sống giả!".
Ngoài cải lương, Hồng Nga còn là nghệ sĩ đa tài hiếm hoi của sân khấu kịch vì "diễn hài cũng được mà diễn bi cũng hay". Có giai đoạn, khán giả thấy bà lên sân khấu diễn hài, quăng nhiều mảng miếng, có nét đỏng đảnh, hơi ác nhưng rất duyên và thâm sâu.
Nữ nghệ sĩ đã cống hiến gần 60 năm cho nghệ thuật.
Sống khổ "như muốn điên" trong căn phòng 8m2 ở Mỹ, tuổi già về Việt Nam khi không được con cái quan tâm
Không giống như nhiều nghệ sĩ tìm cơ hội "đổi đời" trên đất khách, Hồng Nga từng ở Mỹ nhưng là khi đưa con gái sang làm quen với môi trường mới. Trước đó, bà đã đi lưu diễn rất nhiều nơi trên thế giới, nhưng lần ở Mỹ là dài nhất vì muốn gần con.
Hình ảnh nghệ sĩ Hồng Nga khi ở Mỹ, than thở về các con.
Hồng Nga kể cuộc sống ở xứ cờ hoa không như mọi người nghĩ, đã vậy còn phải ở nơi chật chội, không thoải mái. Bà từng tâm sự trong clip của đồng nghiệp với cách xưng hô "mày - tao" đỏng đảnh quen thuộc: "Ở bên này cũng buồn với không có show, nhưng chẳng qua tao ở đây thôi, chứ tao mà về Việt Nam hát cải lương là ngon rồi. Tao nói mày nghe, đau khổ lắm, tao với đứa con gái bây giờ ở trong căn phòng có 8 mét vuông, kê được cái giường là hết phòng. Tao qua bên này chơi với đứa con gái rồi ở lại. Tao đưa nó qua Mỹ chơi, ai ngờ dính dịch bệnh nên kẹt luôn ở đây. Nếu tao không đưa nó đi thì nó biết chỗ nào mà đi. Bởi vậy nên tao phải đưa qua cho nó gặp người nọ người kia để nó biết".
Năm 2021, trong vlog nghệ sĩ Hồng Loan đăng tải, nhiều người xót xa khi nghe "bà hoàng chuyên trị vai ác của cải lương Việt Nam" kể về những ngày tháng ở nước ngoài. Hồng Nga cho biết chỉ muốn về Việt Nam vì sống ở Mỹ khiến bà "muốn điên lên, muốn về quê hương để đầu óc được phục hồi". "Về nước thì đỡ hơn, tôi ở đây 1 ngày là 1 ngày tôi chảy nước mắt. Có khoảng thời gian tôi ở đây muốn điên luôn, cố gắng tìm vé về Việt Nam", nữ nghệ sĩ tài danh ngậm ngùi.
Bà buồn lòng khi nhìn cách các con đối xử với mình.
Theo nghệ sĩ Hồng Nga, cuộc sống nơi xứ người bất tiện, vì dính dịch nên phải hạn chế ra ngoài, con gái cũng không cho bà lái xe vì ra đường nguy hiểm. Sau đó, bà dọn tới ở cùng với con trai nhưng không hợp cách sống và bị bỏ bê, ngăn cản nhiều thứ.
Bà nói với nghệ sĩ Hồng Loan: "Tôi thấy vợ chồng Hồng Loan sống bên Mỹ sướng quá, chứ tôi sống ở đây như quỷ ma vậy, con cái chẳng quan tâm gì đến mình, chẳng để ý đến cảm nhận của mình. Về nhà, đến giờ ăn thì nó đưa cho tô cơm, để đó rồi kêu ăn đi. Nó đi rồi thì tôi phải ăn thôi chứ biết làm sao.
Tôi già rồi nên hay quên, để đâu quên đó, nhưng riêng vọng cổ là tôi không quên, vẫn nhớ lời mồn một. Mỗi lần tôi ca là giống như được Tổ nhập, hát không biết mệt, đúng lời rành rọt, không quên được. Tôi vẫn giữ được một làn hơi dài để ca vọng cổ thoải mái, hát được cả tân nhạc. Có lần tôi đi hát tân nhạc còn được cho tiền. Nhưng tôi không phải người ích kỷ, được tiền thì cũng cho lại anh chị em nghệ sĩ khác, được 10 đồng cũng cho đi 5 đồng.
Giờ tôi đang cố gắng về Việt Nam để đầu óc phục hồi một thời gian chứ ở bên này một mình buồn quá, chẳng có bạn bè. Tôi có chiếc xe để đi mà giờ con nó giấu luôn chiếc xe đó, nói tôi đi rồi đụng người khác, nhưng tôi có bao giờ đụng ai đâu. Nó còn bảo tôi đừng lái xe nữa, hay lạc đường lắm. Ủa, từ xa đến đây thì phải lạc, cứ từ từ rồi quen chứ có gì đâu".
Vì không chịu nổi sự chán chường, cô đơn, nữ nghệ sĩ cải lương quyết định trở về quê hương từ giữa năm 2021. Bà bảo dù ở Việt Nam không còn nhiều người thân, nhưng bù lại được đồng nghiệp yêu thương, có bạn bè, tâm lý thoải mái ở tuổi gần 80. Thời gian qua, Hồng Nga sống một mình trong căn nhà nhỏ đơn sơ và cũ kỹ, thỉnh thoảng có bạn bè ghé hàn huyên, tâm sự chuyện làm nghề.
Tuy sống một mình nhưng nghệ sĩ Hồng Nga thi thoảng vẫn được các thế hệ đàn em tới thăm hỏi, trò chuyện. Hiện tại, ở tuổi U80, bà yếu hơn trước.
Hình ảnh nghệ sĩ Hồng Nga (trái) khi được nghệ sĩ Lê Thiện ghé thăm vào cuối năm ngoái.
Năm ngoái, nhiều nghệ sĩ quay clip ghé thăm nhà Hồng Nga. Lúc này, nữ nghệ sĩ không còn khoẻ mạnh, minh mẫn như trước. Bà nói hơn 1 năm qua bị bệnh tuổi già, xương khớp và trí nhớ sa sút, nhiều lúc không kiểm soát được lời nói. Đồng nghiệp bảo Hồng Nga lúc nhớ lúc quên, có khi còn chẳng nhớ nổi tuổi của bản thân. Tuy nhiên, khi nhắc về cải lương, bà vẫn rất tâm huyết, dù không hát trọn vẹn được cả bài như xưa nhưng giọng vẫn nội lực, tình cảm, kỹ thuật luyến láy đặc trưng không thay đổi.
Hồng Nga nói bệnh tật với bà không quan trọng nên bà không để ý tới nó, cứ vui chơi ca hát. Hễ có ai nhắc tới bệnh tật, nữ nghệ sĩ lại bảo: "Kệ đi, chết thì thôi, đâu có sao". Thậm chí, bà còn khẳng định mình sẽ sống lâu vì vẫn còn sức để ca, ca hơi dài không hề hấn gì. Bà ca để thỏa nỗi nhớ nghề, càng ca càng khỏe chứ không hề mệt, như một liều thuốc tinh thần.
Nữ nghệ sĩ nói ca hát chính là cách để bà sống khỏe, sống vui, dồi dào năng lượng.
Thỉnh thoảng, Hồng Nga nói đùa: "Quý vị bầu show biết tôi về Việt Nam rồi thì cứ book lịch. Tôi có một đặc điểm là diễn hài cũng được mà bi cũng được. Nhiều khi người ta hỏi tôi sao đang nói mà khóc được. Tôi phải khóc thì mới lấy tiền được chứ. Tôi sẽ hát thật nhiều show cho khán giả nghe, mong mọi người ủng hộ".
