Theo các cụ xưa, âm siêu thì dương thái, phần âm có yên ổn thì người dương mới ổn, an cư thì mới lạc nghiệp. Có câu đầu năm cúng đất, cuối năm tạ đất. Việc sắm sửa lễ tạ đất nhằm để tạ ơn các vị thần linh cai quản đất đai nơi mình sinh sống vào đầu năm và lại làm như vậy vào cuối năm.
Lễ cúng đất đầu năm gồm những gì?
Cúng tạ đất cuối năm thường gồm các lễ vật cần sắm gồm:
- Trái cây
- Hoa Lay ơn
- Nhang rồng phụng 5 tất
- Đèn cầy
- Gạo
- Muối
- Trà pha sẵn
- Rượu nếp Hà Nội 420ml
- Nước chai 500ml
- Giấy cúng Động thổ
- Bánh kẹo
- Trầu cau
- Chè
- Xôi
- Cháo trắng
- Bộ Tam sên
- Gà luộc
- Heo quay con
- Bánh bao
Đối với những gia đình có một bàn thờ gồm 3 bát hương thờ: Quan Đương Xứ Thổ Địa Chính Thần, Hội đồng gia tiên và Bà Cô Tổ dòng họ, có thể tiến hành lễ tạ đất ngay tại bàn thờ gia đình với những lễ vật bao gồm:
- Nhang
- Hoa tươi (cúc vàng, hoặc bình hoa ngũ sắc, hoa hồng đỏ) chia ra 2 bên
- Trầu 3 lá, Cau 3 quả dài đẹp
- Trái cây 2 đĩa bày ở hai bên
- Xôi trắng 2 đĩa to bày hai bên
- Rượu trắng 0,5 lít + Chén đựng rượu 3 cái
- 10 lon bia + 6 lon nước ngọt bày ở hai bên ban thờ
- 1 bao thuốc lá + 1 gói chè ( 1 lạng/gói)
- Một số bánh kẹo bày vào một đĩa to.
Lễ mặn cúng tạ đất
Phần lễ mặn gồm có: Gà luộc nguyên con bày vào 1 đĩa (gà giò, gà trống thiến), hoặc 1 cái chân giò lợn luộc (chân giò trước, trái hay phải đều được), rượu trắng 0,5 lít (với 3 chén đựng rượu), 10 lon bia, 6 lon nước ngọt bày ở hai bên bàn thờ; 1 bao thuốc lá, 1 gói chè ( 1 lạng/gói), bánh kẹo… bày vào 1 đĩa to. 1 chén rượu, 1 chén trà khô, 1 chén nước, 1 chén gạo, 1 chén muối.
Thường thì các gia đình sẽ có sẵn đèn thờ nên không cần phải dùng nến cốc. Nếu không có sẵn đèn thờ thì có thể dùng đôi nến để thắp hương làm lễ.
Vàng mã cúng thổ công
Phần giấy cúng, vàng mã thì có:
Phần mã thì tùy từng gia đình, có thể tham khảo như sau:
Bộ Ngũ phương gồm: 5 ông ngựa 5 màu (đỏ, xanh, trắng, vàng, tím) kèm theo 5 bộ mũ áo, cờ lệnh, kiếm, roi, mỗi ngựa trên lưng đặt 10 lễ tiền vàng.
Bộ Thần linh gồm 1 ông ngựa đỏ to hơn, cùng kèm theo mũ, áo hia, cờ kiếm.
1 cây vàng hoa đỏ (1000 vàng), 1 cây vàng ngũ phương.
1 đĩa đựng 50 lễ vàng tiền (dâng gia tiên).
(Những lễ nghi cơ bản này có thể được gia giảm tùy theo phong tục và điều kiện của từng gia đình).
Cúng tạ đất cuối năm theo đạo Phật
Với những gia đình theo đạo Phật, nhà chùa không khuyến khích cúng mã hay tổ chức tiệc tùng linh đình, giết nhiều gà vịt, do đó, nhiều gia đình theo đạo Phật thường thực hiện lễ tạ Thần bằng tụng kinh Địa Tạng, lợi lạc và lễ nghĩa không cầu kỳ, cụ thể:
Bày hoa tươi, trái cây, các món đồ chay, hương đèn trên bàn thờ Phật. Nhiều gia đình bày lễ vật trên chiếc bàn nhỏ đặt ở gần cửa đi, hay giữa nhà.
Gia chủ ăn mặc chỉnh tề, sạch sẽ rồi thắp hương và ngồi bán già, khoanh chân đọc nghi thức kinh Địa Tạng. Khi đọc kinh cần thật trang nghiêm, thành kính để có nhiều lợi lạc. Hơn nữa, lúc đọc kinh sẽ có nhiều chư Thiên, Long Thần, Hộ Pháp đến dự lễ.
Với cách lễ tạ Thần này sẽ cần có nhiều thời gian hơn vì phải mất đến 3 giờ để đọc hết bộ kinh Địa Tạng. Bù lại, lợi lạc thì rất lớn, thần Thổ Công và các thiện thần sẽ bảo hộ nơi đất sinh sống của gia chủ và mang đến nhiều may mắn, bình an, âm phù, dương trợ đến với gia đình. Song song đó, người sống trên mảnh đất này cần sống hướng thiện, phù hợp với tâm chí của các ngài.
(Những lễ nghi cơ bản này có thể được gia giảm tùy theo phong tục và điều kiện của từng gia đình).
Lễ cúng đất là một nét đẹp truyền thống lâu đời của người Việt Nam ta. Nắm rõ cách thức tiến hành lễ cúng đất là điều cần thiết để cầu cho các vị thần cai quản phù hộ độ trì cho gia đình yên ấm thuận lợi. Trên đây là giải đáp chi tiết cho thắc mắc Lễ cúng đất đầu năm gồm những gì?, đồng thời hướng dẫn cách cúng lễ tạ đất đơn giản. Theo đó, các gia đình có thể sắm sửa cúng lễ đúng nghi thức mà không lo sai phạm.
Tuy nhiên, với những trường hợp gia chung bị động chạm long mạch, đất ở có yêu tà, lô nhang lập chưa đúng thì không nên tự thực hiện lễ cúng mà nên nhờ tới các thầy Phong thủy làm giúp.
