1. Cây mật gấu là cây gì?

Cây mật gấu có tên khoa học là Mahonia bealei. Đây là loại thực vật có hoa thuộc họ Hoàng liên gai. Cây còn có tên gọi khác là Hoàng liên ô rô, Hoàng bá gai. 

Cây mật gấu đã có mặt ở Việt Nam từ rất lâu. Địa điểm phân bố chủ yếu của cây đó là ở các vùng núi phía Bắc như Bắc Cạn, Lai Châu, Cao Bằng, Lào Cai… Theo kết quả nhiều nghiên cứu khoa học cũng như Đông y cho thấy tác dụng của cây mật gấu trong chữa bệnh rất cao. 

Một số đặc điểm của cây:

Cây có thân cao đến 8m, mọc thành bụi lớn. Lá có độ dài đến 50cm và có hình kép lông chim, có từ 4-10 cặp lá chét đính ở 2 bên. Quả có hình cầu hoặc hình trứng, dài 1,5cm, khi chín có màu tím đậm. Hoa của cây mật gấu có màu vàng nhạt với độ dài tới 30cm. Theo Đông y, cây mật gấu có vị đắng, tính lạnh, giúp thanh nhiệt lợi thấp, lương huyết tán ứ. 

Đặc biệt, cây có công dụng cao nhờ thành phần Becberin từ 0,35 đến 2,5%. (Becberin là thành phần được dùng để chế thuốc chống nhiễm khuẩn đường tiêu hóa).

Hình ảnh cây mật gấu:

Thành phần hóa học của cây:

Vị đắng của lá cây mật gấu là do có chứa chất alkaloids, saponin, tannin, glycoside. Trong cây còn chứa các hợp chất sinh học có công dụng điều trị và hỗ trợ chữa bệnh như terpene, steroid, coumarin, flavonoid, acid phenolic, lignan, xanthone, anthraquinone, edotide and sesquiterpene.  

Trong lá của cây mật gấu còn chứa các chất khoáng và các acid amin quan trọng: Leucine, Isoleucine, Lysine, Methionine, Phenylalanine, Threonine, Valine, Histidine, Tyrosine.

2. Cây mật gấu có công dụng gì?

Không chỉ dùng để nấu ăn mà cây mật gấu còn có nhiều tác dụng đối với sức khỏe.

Cụ thể như sau:

- Hạ sốt

Dùng cây mật gấu là cách điều trị một số vấn đề sức khỏe như bệnh sốt.  Flavonoid là hợp chất trong cây có tác dụng chống oxy hóa mạnh mẽ. Bên cạnh đó, sự phối hợp giữa các chất khác như andrographolide lactones, glucoside, diterpene với nhau giúp điều trị, giảm sốt và chữa các triệu chứng của bệnh. 

- Giảm huyết áp

Trong cây mật gấu có chứa hàm lượng andrographolide cao, giúp hạ huyết áp hiệu quả. Vị đắng của cây và lá sẽ giúp kiểm soát huyết áp.

Để làm giảm mức độ đường trong máu, bạn có thể nhai cây mật gấu tươi hoặc uống nước ép chiết xuất từ ​​lá. 

- Điều trị đau dạ dày

Theo Đông y, ăn sống hoặc xay nhuyễn để lấy nước ép của cây mật gấu là cách hiệu quả để điều trị những khó khăn ở bụng như tiêu chảy, đau dạ dày và các bệnh về đường tiêu hóa như kiết lỵ và một số bệnh liên quan.

- Tốt cho xương và răng

Cây mật gấu chữa xương khớp nhờ chứa Vitamin C là một khoáng chất chống oxy hóa mạnh, giúp duy trì xương và răng. Đồng thời giúp ngăn ngừa sự thiếu hụt liên quan đến vitamin thiết yếu này. Bên cạnh đó, Vitamin K duy trì xương khỏe mạnh và ngăn ngừa bệnh loãng xương hiệu quả.

- Tăng cường trao đổi chất

Cây mật gấu bổ sung  hàm lượng cao vitamin B1  giúp oxy hóa các axit béo khác để tạo ra sự tổng hợp lipid. Từ đó giúp tăng cường quá trình chuyển hóa lipid, axit amin và glucose trong cơ thể con người.

- Kháng khuẩn hiệu quả 

Với thành phần sesquiterpenoids góp phần làm nên đặc tính của vị đắng, cây mật gấu giúp kháng khuẩn, chống viêm cực tốt.

- Phòng chống bệnh ung thư

Cây mật gấu có đặc tính giúp chống ung thư hiệu quả nhờ chứa thành phần có công năng phòng chống các gốc tự do. Đặc biệt, giúp cản trở phát triển của ung thư dạ dày,  ung thư tuyến tiền liệt,, ung thư ruột kết.

- Tăng cường  khả năng sinh sản ở phụ nữ

Dùng cây mật gấu là cách cải thiện nội tiết tố sinh dục nữ rất quan trọng. Trên cơ sở đó, góp phần phát triển và điều hòa sinh sản. 

Ngoài ra, loại thảo dược này còn giúp ngăn ngừa độc tính của immunoglobulin, giúp bảo vệ sự phát triển hoóc môn giới tính nữ estrogen và khả năng sinh sản.

- Giải độc cơ thể

Cây mật gấu mang đến tác dụng loại bỏ độc tố trong gan, thận, phổi, giúp thanh lọc cơ thể, bài trừ các chất độc tồn tại lâu trong toàn bộ cơ thể con người.

- Giúp giảm cân

Hàm lượng chất xơ trong cây khá cao. Ăn lá cây mật gấu mỗi ngày hoặc uống nước ép là cách giúp giảm lượng calo dư thừa có thể gây tăng cân. Không những lá mật gấu giảm cân mà còn  giúp làm tan lượng mỡ dư thừa trong cơ thể.

- Cây mật gấu trị mụn

Ngâm rượu là cách phổ biến để phát huy dược tính của cây thuốc quý này. Bên cạnh đó, dùng rễ cây mật gấu để ngâm rượu dùng ngoài da trị mụn cũng là cách phổ biến được nhiều người áp dụng

Ngoài ra cây mật gấu còn mang đến những tác dụng như điều trị vết thương ngoài da, điều trị viêm miệng,  thương hàn, viêm tai, nhiễm trùng da, đau răng, lao và các bệnh về đường hô hấp.

3. Cách sử dụng cây mật gấu hiệu quả nhất

Để tận dụng những hiệu quả của loại dược liệu này, bạn có thể áp dụng những cách chế biến và sử dụng sau đây:

- Phương pháp ngâm rượu

Lấy cây mật gấu để ngâm rượu là cách phổ biến được nhiều người áp dụng. 

Cách thực hiện:

- Rửa sạch cây mật gấu, đem chẻ nhỏ ra đủ kích cỡ lọt bình ngâm. 

- Ngâm trong khoảng chừng hơn 1 tháng.

- Khi rượu chuyển sang màu vàng đậm có thể dùng được là đã có thể sử dụng. Tùy theo nồng độ mà uống trực tiếp hoặc pha loãng.

Rượu cây mật gấu đặc biệt mang đến hiệu quả điều trị chứng tê thấp, đau nhức xương khớp, chữa  các triệu chứng về rối loạn tiêu hoá, bệnh đường ruột. 

- Phương pháp sắc nước uống

Dùng lá mật gấu để sắc uống thay trà hàng ngày cũng là cách đơn giản, hiệu quả.

Cách thực hiện:

- Rửa sạch khoảng 15-20g thân cây mật gấu.

- Tiếp theo, bạn cho vào nồi đun sôi với 800ml nước.

- Sau khoảng 15 phút, bạn tắt bếp và để nguội.

- Kiên trì uống loại nước này là cách giúp mát gan, giải độc và giã rượu.

4. Một số lưu ý khi dùng cây mật gấu

Lượng chất kháng sinh có chứa trong cây mật gấu khá cao. Do đó, mang lại hiệu quả tốt cho những bệnh nhân mắc các bệnh viêm gan, tiểu đường, loãng xương và chống ung thư. Tuy nhiên, đã là kháng sinh thì cần đặc biệt trong sử dụng.

Tuyệt đối không được dùng kéo dài vì có thể dẫn đến nhiều tác dụng phụ ngoài mong muốn như hạ huyết áp, táo bón, suy giảm hệ miễn dịch, dẫn đến nhiều chứng bệnh mà không rõ nguyên do. Thậm chí đã có không ít người phải trả giá đắt, thậm chí tự đưa mình vào chuỗi bi kịch, thậm chí bị tai biến, tử vong,...

Tùy tiện dùng loại cây thuốc chữa bệnh này có thể dẫn đến bị trụy mạch. Khi các huyết mạch bị đảo lộn sẽ dẫn đến chứng tụt huyết áp hoặc tăng huyết áp thất thường và dẫn đến mối hại bị tai biến.

Khi dùng cây mật gấu, bạn cần định kỳ thực hiện các xét nghiệm đánh giá tình trạng bệnh cũng như chức năng gan, thận… Trong thời gian đầu, bạn chỉ nên dùng với liều thấp. Kết hợp với thuốc đang điều trị đặc hiệu (thuốc hạ áp, hạ đường…) và theo dõi các biểu hiện bất thường của cơ thể. , Tránh việc  đột ngột ngừng dùng thuốc.

Tùy vào cơ địa của mỗi người mà độ tương thích với các thành phần của cây mật gấu sẽ không giống nhau. Đối với một số trường hợp dị ứng, sẽ có những biểu hiện trên cơ thể có thể như dị ứng, phát ban, đau bụng, đi ngoài, vã mồ hôi… Bạn cần kịp thời được bác sĩ thăm khám.

Trên đây là những thông tin chi tiết nhất giúp bạn có cái nhìn toàn diện về cây mật gấu.  Trong những năm trở lại đây, cây thuốc chữa bệnh này được đồn thổi, xào đi xào lại thông tin dẫn đến nhiều sai lệch. Không ít người tiêu dùng nhận thức sai lầm về tác dụng của cây mật gấu. Nếu không dùng đúng cách có thể dẫn đến hiểm họa chết người. Để đảm bảo an toàn nhất, chúng ta cần tìm hiểu kỹ thông tin trước khi dùng bất kỳ một vị thuốc nào.