Adenovirus không phải vi rút mới mà đã lưu hành từ lâu. Tuy nhiên năm nay ca bệnh do vi rút này tăng lên đột biến. Bệnh viện Nhi Trung ương là nơi khám và điều trị phần lớn số bệnh nhi mắc Adenovirus cho biết, từ đầu năm đến nay bệnh viện này ghi nhận hơn 3.130 ca mắc Adenovirus, 9 ca tử vong.

Ca bệnh có xu hướng tăng nhanh theo từng tuần từ giữa tháng 9 đến nay. Tuần từ 12-18/9 chỉ ghi nhận 168 ca, nhưng tuần qua (26/9-2/10) đã ghi nhận gần 1.150 ca. Chỉ trong 3 tuần, viện này ghi nhận gần 2.900 trẻ mắc Adenovirus. Bệnh nhân chủ yếu trong độ tuổi 1-3 tuổi.

Hiện tại Bệnh viện Nhi Trung ương còn khoảng 300 ca mắc Adenovirus đang điều trị, có hơn 40 ca nặng, nguy kịch, trong đó có 6 bệnh nhân thở máy, 2 ca ECMO (tim phổi ngoài lồng ngực), 2 ca lọc máu, 35 ca thở oxy.
 
Năm nay, dịch Adenovirrus không chỉ gia tăng số bệnh nhân mắc so với các năm trước mà kèm theo đó là tỷ lệ nhập viện cao, trên 50% số ca phát hiện.

PGS Tạ Anh Tuấn – Trưởng khoa Hồi sức tích cực, Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết, Adenovirus là loại vi rút có hơn 60 týp khác nhau, gây nhiễm trùng đường hô hấp giống như cảm cúm và gây viêm giác mạc. Bệnh gặp quanh năm nhưng trội hơn vào các tháng cuối đông, mùa xuân và hè. 

Dưới đây là 5 điều cần biết về Adenovirus:

1. Đường lây

Bệnh lây truyền giữa người với người thông qua tiếp xúc giọt đường hô hấp hoặc tiếp xúc với bề mặt có chứa vi rút. Vi rút có thể gây bệnh ở mọi lứa tuổi nhưng thường gặp ở trẻ dưới 5 tuổi (nhiều nhất ở trẻ 6 tháng đến 2 tuổi).
 
2. Triệu chứng nhiễm Adenovirus

Thời gian ủ bệnh sau khi trẻ tiếp xúc với vi rút từ 2 ngày – 2 tuần.

Thời kỳ khởi phát, bệnh nhi có các triệu chứng toàn thân bao gồm biểu hiện giống cảm cúm (đau người, đau họng, chảy mũi, ho, sốt). Triệu chứng sốt với đặc điểm sốt cao, dùng thuốc hạ sốt khó hạ, sốt có thể kéo dài tới 5-7 ngày.
 
Biểu hiện ở đường hô hấp chủ yếu là viêm tai - mũi - họng, viêm thanh quản, nặng hơn có thể viêm tiểu phế quản, viêm phổi... biến chứng nặng ARDS.
 
Biểu hiện ngoài phổi gồm viêm kết mạc mắt, phát ban, nổi hạch, viêm dạ dày ruột. Có thể gặp viêm bàng quang chảy máu, viêm gan, viêm não… nhưng rất hiếm gặp.
 
Biến chứng sau nhiễm Adenovirus: nhiễm khuẩn nặng, bệnh phổi mãn, lồng ruột.

Theo PGS Tạ Anh Tuấn, đa số bệnh diễn biến nhẹ tự khỏi sau từ 1-2 tuần, trừ một số trường hợp có các biến chứng nặng như viêm phổi, viêm gan, tổn thương đa cơ quan.
 
Trẻ có yếu tố nguy cơ bệnh nặng: những trẻ có bệnh mãn tính, suy dinh dưỡng, suy giảm miễn dịch, ung thư, sau ghép tạng, béo phì…
 
3. Cách chăm sóc trẻ nhiễm Adenovirus
 
Trẻ nhiễm Adenovirus chủ yếu được chăm sóc và điều trị tại nhà do hiện nay chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, chủ yếu điều trị triệu chứng. Không tự ý sử dụng kháng sinh.
 
Sử dụng thuốc hạ sốt đúng, nếu trẻ sốt dùng thuốc hạ sốt paracetamol (hapacol/efferalgan) liều 15mg/kg/lần cách 4-6h nếu trẻ sốt >= 38,5 độ. Lưu ý không dùng với các trẻ có bệnh gan mật.

Hoặc dùng thuốc Ibuprofen liều 7-8 mg/kg/lần nếu trẻ sốt >= 38,5 độ, cách 4-6h nếu trẻ sốt lại >=38,5. Không dùng thuốc này khi trẻ có tiền sử giảm tiểu cầu hoặc nghi ngờ sốt xuất huyết.

Ngoài ra, cha mẹ cần nới rộng quần áo, cho trẻ nằm phòng thoáng mát, cho uống nước bù điện giải, đảm bảo dinh dưỡng theo tuổi, cho trẻ uống thêm dịch, ăn lỏng ít một, chia nhiều bữa trong ngày. Nếu trẻ có ho có thể lựa chọn các thuốc ho thảo dược.
 
Vệ sinh mũi bằng dung dịch nước nuối sinh lý: Để trẻ nằm nghiêng, nhỏ mỗi bên 1-2 giọt nước muối sinh lý, tự cuốn tăm bông như kén tằm vệ sinh mũi nhẹ nhàng cho mũi thông thoáng.

Trẻ lớn có thể dùng nước muối dạng xịt. Đảm bảo giữ vệ sinh thân thể sạch sẽ. Người chăm sóc nên vệ sinh tay trước và sau khi chăm sóc trẻ. Thực hiện biện pháp đeo khẩu trang để tránh lây nhiễm.
 
4. Khi nào cần đưa trẻ đi viện?
 
Trẻ cần đi viện khi có một trong các dấu hiệu sau đây: Sốt, đặc biệt sốt ≥ 39,5 độ C, hạ sốt tích cực bằng các biện pháp (uống hạ sốt, mặc thoáng, chườm nước ấm) nhưng không hạ, hoặc sốt cao ≥ 5 ngày.

Trẻ khó thở, thở nhanh, thở bất thường.

Trẻ có dấu hiệu mất nước: trẻ khát nước, môi se, mắt trũng, không có nước bọt, tiểu ít (ít hơn 3 tã ướt trong khoảng thời gian 24 giờ).

Trẻ không chịu chơi, ý thức thay đổi: quấy khóc khó dỗ, không tỉnh táo, li bì…

Ngủ kém, đau ngực, ngoáy tai, đau tai hoặc chảy dịch tai...

5. Có cần xét nghiệm Adenovirus?

PGS Tạ Anh Tuấn cho rằng các bậc phụ huynh không nên hốt hoảng, sợ hãi, tự ý cho con xét nghiệm Adenovirus để tránh lãng phí tiền bạc vì không giúp cho điều trị. Việc chỉ định xét nghiệm sẽ do các bác sĩ thăm khám trẻ ra chỉ định phù hợp.