Chế độ ăn giàu protein là một cách tiếp cận để rèn luyện sức khỏe mà rất nhiều người nổi tiếng khuyến khích và có lẽ điều đó không có gì lạ - lượng protein cao thường liên quan đến việc giảm cân, xây dựng cơ bắp, sửa chữa mô và trở nên thon thả hơn.

Nhưng khi chúng ta nạp vào nhiều thịt, ăn nhẹ với nhiều thanh protein mỗi ngày và uống protein vì sức khỏe, cần ghi nhớ điều quan trọng này: cũng như với hầu hết mọi thứ mà con người chúng ta làm để đạt được lợi nhuận ngắn hạn, phần lớn chất dinh dưỡng đa lượng mạnh mẽ này có thể gây ra các vấn đề sức khỏe lâu dài mà bạn có thể không nhận ra.

Chắc chắn, protein có thể làm thon gọn vòng eo của bạn để thể hiện cơ thể bạn ở bãi biển mà bạn đã chăm chỉ luyện tập (một chút cơ bụng không phải là một kỳ tích nhỏ!). Tuy nhiên, ăn quá nhiều protein có thể gây hại cho thận - cơ quan quan trọng để lọc và làm sạch máu. Và gần đây, có thể cho rằng tình yêu chung của chúng ta với protein đã chính thức trở nên quá mức: một nghiên cứu năm 2020 được công bố trên Tạp chí được đánh giá ngang hàng của Hiệp hội Thận học Hoa Kỳ (JASN) cho thấy mức tiêu thụ protein trung bình ở Hoa Kỳ gần gấp đôi so với lượng khuyến nghị hàng ngày.

Chế độ ăn quá nhiều protein có làm tổn thương thận của bạn không?

Tiến sĩ Kamyar Kalantar-Zadeh, MD, MPH, PhD — một nhà nghiên cứu thận học và trưởng nhóm nghiên cứu JASN — cho biết, “Việc hấp thụ nhiều protein sẽ làm quá tải các đơn vị chức năng của thận có chức năng lọc và làm sạch máu”.

Đặc biệt đối với chế độ ăn ít carb, trứng vào bữa sáng, thịt gà vào bữa trưa hoặc thịt thăn ngon ngọt cho bữa tối được coi là những lựa chọn ăn kiêng có kỷ luật. Nhưng các chuyên gia lâm sàng như Tiến sĩ Kalantar-Zadeh khuyên bạn nên giảm lượng protein nạp vào cơ thể để giảm căng thẳng cho thận. Tiến sĩ Kalantar-Zadeh giải thích, “Khi chúng ta ăn dư thừa protein, nhiều chất thải độc hại hơn cần được thận loại bỏ, khiến chúng phải làm việc quá sức. Nếu không, những chất thải này sẽ tích tụ trong máu, dẫn đến bệnh thận mãn tính (CKD) ”.

Nói cách khác, Brittany Lubeck, RD, một chuyên gia dinh dưỡng, giải thích: “Protein là một chất khá phức tạp, hệ tiêu hóa của bạn mất nhiều thời gian hơn để phân hủy và thận của bạn cần lâu hơn để lọc.”

Protein dư thừa gây hại cho thận của bạn, nhưng loại protein bạn ăn cũng quan trọng. Các nguồn protein động vật chứa lượng purin cao hơn - các hợp chất hóa học bị cơ thể phân hủy để tạo thành axit uric (một sản phẩm thải độc trong máu của bạn). Có quá nhiều chất thải trong máu có nghĩa là thận sẽ phải làm việc thêm giờ để thải chúng ra khỏi hệ thống của bạn.

Hàm lượng protein cao trong thận có nghĩa là gì?

Điều trớ trêu là khi bạn ăn nhiều protein hơn vì nó có lợi cho sức khỏe, thì một lượng quá lớn sẽ tích tụ trong máu và cuối cùng là thận của bạn. Theo thông tin do Quỹ Thận Mỹ công bố, quá nhiều protein trong thận có thể khiến protein bị rò rỉ qua bộ lọc của thận và vào nước tiểu - một tình trạng được gọi là protein niệu, có thể là dấu hiệu của thận bị tổn thương.

Việc có một lượng nhỏ protein trong nước tiểu là điều bình thường, nhưng quá nhiều có thể là dấu hiệu của một tình trạng nghiêm trọng hơn. Ví dụ, nghiên cứu của JASN chỉ ra rằng “lượng protein dư thừa trong thận của bạn theo thời gian có thể dẫn đến suy thận, sỏi thận và cao huyết áp”.

Tổn thương thận do quá nhiều protein có thể hồi phục được không?

Nếu bạn bắt đầu hoảng sợ khi nghĩ lại về tất cả những món ăn ngon giàu protein mà bạn đã thưởng thức, thì đây là một số tin tốt: bạn có thể đảo ngược tổn thương thận chưa tiến triển thành CKD. Lubeck cho biết nếu nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn phát hiện tổn thương thận trước khi nó tiến triển quá xa, bạn có thể khắc phục tổn thương khá dễ dàng. Đối với một số người, tất cả những gì cần làm là dinh dưỡng hợp lý, đủ nước và thói quen sống lành mạnh.

Vậy bạn cần bao nhiêu protein? Số lượng phụ thuộc vào các yếu tố khác nhau, chẳng hạn như tuổi, cân nặng, giới tính và mức độ hoạt động. Tuy nhiên, nghiên cứu của JASN lưu ý rằng mức tiêu chuẩn được khuyến nghị hàng ngày (RDA) cho protein là 0,8 gam cho mỗi kg trọng lượng cơ thể mỗi ngày. Bạn có thể thảo luận vấn đề này với nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của mình, nhưng nhìn chung người trưởng thành khỏe mạnh có thể tin tưởng khuyến nghị này. Các nhà nghiên cứu trong nghiên cứu của JASN giải thích rằng số lượng này được tính toán để đáp ứng yêu cầu của 97 đến 98 phần trăm dân số.

Trong khi quan tâm đến lượng protein tổng thể của bạn là ưu tiên hàng đầu cho sức khỏe của thận, Tiến sĩ Kalantar-Zadeh và nhóm của ông khuyên bạn nên tăng tỷ lệ protein từ thực vật so với protein động vật. Họ khuyên bạn nên tiêu thụ một nửa đến hai phần ba lượng protein của bạn từ các nguồn thực vật để giúp ngăn ngừa hoặc làm chậm sự tiến triển của bệnh thận.

Theo National Kidney Foundation, ăn đúng lượng protein giúp kiểm soát sự tích tụ các chất thải trong máu, do đó thận của bạn không phải làm việc quá sức. Ngược lại, nếu lượng protein quá thấp, bạn có thể gặp phải các vấn đề khác… vì vậy ăn đúng lượng mỗi ngày là điều cần thiết.